گروه نفت و انرژی - اعظم زندیه - ایران با در اختیار داشتن ۱۸ درصد ذخایر گازی جهان، دومین کشور دارنده این منبع انرژی ارزشمند و دوستدار محیط زیست به‌شمار می‌آید. ذخایر گازی ایران حدود ۳۲ هزار میلیارد مترمکعب برآورد شده که فاصله‌ای ۵ هزار میلیارد مترمکعبی با روسیه به‌عنوان اولین کشور دارنده ذخایر گاز جهان دارد. به لحاظ تولید، ایران بعد از آمریکا با ۹۱۴ میلیارد مترمکعب در سال (۲۰۲۰) و روسیه با ۶۳۸ میلیارد مترمکعب، سومین کشور تولیدکننده گاز جهان با ۲۵۰ میلیارد مترمکعب به‌شمار می‌آید که فاصله معناداری با دو کشور اول و دوم دارد.
به گزارش اقتصادسرآمد، ایران بارها اعلام کرده که با توجه به گسترش هزاران کیلومتر شبکه انتقال گاز در سطح کشور، آماده است افزون بر صادرات گاز، سوآپ گاز را نیز به‌ویژه از شمال به جنوب و برعکس به کشورهای همسایه از طریق خط لوله و دیگر نقاط جهان از طریق احداث تأسیسات ال‌ان‌جی عملیاتی کند. درواقع ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی و زیرساخت‌های موجود می‌تواند مطلوب‌ترین گزینه برای تجارت گاز باشد.
سیاست قطعی جمهوری اسلامی ایران گسترش همکاری‌ها با کشورهای همسایه و راهبرد محوری وزارت نفت، همکاری با دیگر کشورها در حوزه انرژی است، ایران منابع و ذخایر گازی خوبی در خلیج فارس دارد که می‌تواند با یک همکاری سازنده و رو به جلو و با یک فرمول برد - برد کارهای خوبی انجام دهد. در شرایط کنونی دو قرارداد گاز با عراق داریم. نخست قرارداد صادرات گاز به بغداد است که در سال ۱۳۹۲ امضا شد و دیگری قرارداد صادرات گاز به بصره که در سال ۱۳۹۴ امضا شد. هر دو قرارداد اجرایی است و این کشور از مشتریان گاز ایران به‌شمار می‌آید، اما زمان اتمام قرارداد صادرات گاز ایران به عراق نزدیک است. درباره عراق برنامه‌های خوبی در وزارت نفت تدارک دیده شده است که طبق گفته مسوولان به‌زودی عملیاتی خواهد شد. این حوزه به‌قدری اهمیت دارد که یک نماینده ویژه برای پیگیری محورهای همکاری با عراق تعیین شده است.
وضعیت بغرنج ایران در توسعه میادین نفتی مشترک با اعراب
سید علیرضا محمدی، کارشناس حوزه انرژی در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد سرآمد، درباره امکان توسعه یکپارچه میادین مشترک نفتی با کشورهایی مثل عربستان، کویت و یا عراق گفت: در این رابطه ابتدا به تجربه کشورهای همسایه توجه کنیم. عربستان و کویت دو کشور عربی هم‌نژاد، هم‌زبان و هم‌خون در بهره‌برداری مشترک از میادین نفتی و گازی دچار مشکل می‌شوند، حال اگر ایران بخواهد در حوزه میادین مشترک با عربستان یا حتی با عراقِ شیعه سرمایه‌گذاری و توسعه مشترک داشته باشد، دور از ذهن است.
اتفاقی بعید که باید ممکن شود

وی افزود: ما پیش از این در ایران چنین تجربه‌ای نداشتیم و چنین ساز و کاری تاکنون انجام نشده و بعید است چنین اتفاقی هم بیفتد، مخصوصا اینکه ایران از نظر تامین سرمایه و تکنولوژی در موضع ضعف قرار دارد، مثلا طرف عراقی براحتی می‌تواند با تمام شرکت‌های معتبر و صاحب‌نام جهان وارد مذاکره و همکاری شود چه دلیلی دارد که در حوزه آزادگان و مجنون با ما همکاری داشته باشد؟ بنابراین حداقل در شرایطی که اکنون داریم خیلی منطقی نیست.
او ادامه داد: در منطقه‌ای که تا این میزان گاز وجود دارد و کشورهای مسلمان و برادر در همسایگی کشوری که ذخایر بالای گاز دارد ترجیح داده‌اند نیاز گازی خود را به جای واردات از مسیر خط لوله از کشور قطر به صورت ال‌ان‌جی از ترینیداد و توباگو وارد کنند.
توسعه میادین مشترک ارتباطی به روابط سیاسی ندارد
محمدی تاکید کرد: توسعه میادین مشترک ارتباطی به روابط سیاسی ما با عربستان، کویت و عراق ندارد، حتی ما می‌توانیم با عربستان اختلاف داشته باشیم ولی حوزه مشترک را بدون تداخل توسعه دهیم.
وی یادآور شد: موضوع دیگر اینکه حوزه‌های مشترک نفتی و گازی که ما با کشورهای هممسایه از جمله و عربستان داریم در مقابل ذخایر کل این کشورها چیزی حساب نمی‌شود که بتوان بعنوان اهرم از آن استفاده کرد، یا موضوعی برای تحکیم روابط سیاسی و حتی مذاکرات سیاسی را عاملی تاثیرگذار برای ورود به بهره‌برداری مشترک در میادین نفتی و گازی دانست.
وجود میادین مشترک متعدد نفت و گاز با کشورهای همسایه و سرعت و میزان بهره برداری به نسبت کمتر ایران از این میادین در مقایسه با سایر همسایگان، سبب شده تا موضوع توسعه و بهره برداری از میادین مشترک همواره در زمره اولویت‌های وزارت نفت ایران قرار گیرد. این مطالعه ضمن بیان روش‌های بهره برداری از میادین مشترک نفت و گاز، اعم از توسعه مشترک و یکپارچه سازی، امکان استفاده از روش یکپارچه سازی در میادین مشترک ایران را مورد بررسی قرار خواهد داد. در بین همسایگان دارای میادین مشترک با ایران، کشور عراق به‌عنوان گزینه مناسب برای این نوع همکاری انتخاب شده و به موضوع تصمیم گیری درخصوص همکاری یا عدم همکاری برای بهره برداری از میادین مشترک خواهیم پرداخت. در این مقاله مذاکرات کشورها برای تقسیم سود و تعیین برنامه بهینه تولید به‌عنوان یک مسئله چانه زنی در نظر گرفته شده که با استفاده از راه حل نش حل می گردد. نتایج تحقیق نشان می‏دهد که یکپارچه‏سازی میادین مشترک منجر به انتخاب تولید بهینه برای میدان و حداکثر نمودن منافع ذینفعان می‌شود.