گزارش« اقتصاد سرآمد» از تغییر شیفت برداشت آب از سد به منابع زیر زمینی

برای خروج از ورشکستگی آبی چه کنیم؟

گروه انرژی-کمبود بارش باران، تامین سنتی برق از طریق توربین های سدهای آبی، مصرف بالای آب شرب ایرانیان نسبت به سایر کشورهای پیشرفته دنیا و نبود آموزش در صنعت کشاورزی همه و همه دست به دست هم داده تا کشورمان به بحران کم آبی دچار شود؛ البته نقش بی مدیریتی و نداشتن نگاه تخصصی در وزارت خانه نیرو، کشاورزی و صمت را نباید در این زمینه نادیده گرفت. طبق آمارهای رسیده؛ میزان بارش باران در سال آبی نسبت به سال آبی مشابه به شدت کاهش پیدا کرده و اطلاعات حاکی از آن است که تابستان امسال بحران انرژی در ایران به وجود خواهد آمد و ساعت ها برق و آب به روی شهروندان قطع خواهد شد.
به گزارش اقتصادسرآمد، کشورمان به عنوان یک منطقه کم بارش در جهان قرار گرفته است؛ اما در یک دهه گذشته میزان بارندگی در مناطق پر بارش کشور نیز حال و روز خوشی ندارد و این کم بارشی در زمستان گذشته و بهار سال جاری نیز آن طور که باید نتوانسته ذخایر آبی کشور را تامین کند. بر اساس گزارش پژوهشکده آب وزارت نیرو، وضعیت پیش‌بینی سه ماهه اسفند 1400 تا پایان اردیبهشت 1401 در اکثر حوضه‌های آبریز کشور به استثنای حوضه آبریز دریای خزر کمتر از میانگین بلندمدت است. بارش پیش بینی شده برای حوضه آبریز دریای خزر از ابتدای اسفند ماه سال جاری تا پایان اردیبهشت سال آینده 149 میلی متر است که نسبت به میانگین بلندمدت 145 میلی متری 3 درصد مثبت خواهد بود.
موضوع کم آبی در سال جاری از سال گذشته مشخص بوده است، به طوری که در شهریور ماه سال گذشته حمید رضا کشفی، معاون راهبری و نظارت بهره برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشورخبر از تابستان کم آبی را برای سال 1401 داده بود. وی گفته  بود: اگر سال آبی جدید که از ابتدای پاییز آغاز می شود، سال آبی کم بارش و خشکی باشد، قطعا تابستان ۱۴۰۱ شرایطی سخت تر از تابستان ۱۴۰۰ در تأمین آب خواهیم داشت.
اکثر سدهای کشور خالی از آب است
حسن سرلک کارشناس انرژی و فعال محیط ‌زیست اما در اینباره به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: آمار وزارت نیرو نشان می‌دهد حجم بیشتر سد‌ها خالی است و این یعنی معضل جدی تامین آب و برق که در ماه‌های آینده کنار چالش معیشت به بحران‌های مردم و فعالان اقتصادی اضافه می‌شود. وزارت نیرو باید اقداماتی انجام دهد تا صنایعی همچون فولاد و سیمان با بحران تامین انرژی مواجه نشوند.
شیفت برداشت آب از سد به چاه در ایران
او ادامه داد: خشکسالی و کاهش ذخایر سدها موجب می‌شود برخی به برداشت آب‌های زیرزمینی و کندن چاه روی آورند. ضمن اینکه همین حالا هم بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار چاه در کشور داریم. از این میان نیمی از این چاه‌ها غیرمجاز است. اما آیا ممکن است که در چنین شرایطی امسال با کمبود آب آشامیدنی مواجه شویم؟
دولت دست به کار شود
وی تصریح کرد: برای خارج شدن از ورشکستگی آبی، لازم است دولت باید دست به کار شود. این بحران را دولت‌ها ایجاد کردند. اگر مردم را تشویق به حفر چاه نمی‌کردند، اگر مراقب جنگل‌های کشور بودند و حالا شاهد این وضعیت نبودیم. چاره‌ای ندارند، باید به منابع آبی فرصت دهند تا دوباره احیا شود.  کارهایی انجام دهد.
همه نگاه‌ها به سمت مصارف کشاورزی است
به گفته وی، در دوره خشکسالی همه نگاه‌ها به سمت مصارف کشاورزی است. در حالی که صنایع مانند صنایع فولاد بیشتر آب‌بر است. اگر قرار است در موضوع آب مدیریت شود باید، همراه با کشاورزی، صنایع و خدمات را هم ببینیم. تنها با یارانه دادن مشکل حل نمی‌شود. در کنار موارد بالا، دولت باید از فناوری‌های نوین استفاده کند تا بارش‌ها را ذخیره و بهینه استفاده کنیم. در غیر این صورت نمی‌توان این وضعیت را مدیریت کرد.
سرلک کارشناس محیط زیست موضوع خشکسالی، تغییر اقلیم و بحران آب در ایران و راه‌حل‌هایی که می‌توان برای مبارزه با این موارد در پیش گرفت، اینگونه توضیح می‌دهد: جایگزین کردن صنعت گردشگری به جای صنعت کشاورزی با ایجاد شرایط مناسب، جایگزین کردن کاشت دیم به جای درختان و محصولات کشاورزی با نیاز آبی بالا و اصلاح الگوی کشت و اصلاح شیوه‌های آبیاری و ممنوع کردن هرگونه حفر چاه و مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز و برخورد و نظارت دقیق‌تر با خطاکاران از مهمترین کارهایی است که می توان در این زمینه انجام داد.
در این میان ناسا هم با صدور اطلاعیه و اعلام هشدار نسبت به وضعیت کنونی در ایران نسبت به موضوع خشکسالی در ایران هشدار داد هر چند که این اولین هشدار نیست حداقل در ۵ سال اخیر مدام تکرار شده است و با توجه به شرایطی که امروز در آن قرار گرفتیم معلوم است که دست اندرکاران و مدیران خیلی به این هشدار‌ها و عکس العمل‌ها واکنشی نداشتند، زیرا اگر برخلاف این بود حداقل در شرایطی که دغدغه همه کنترل و از بین رفتن کروناست با معضل تنش آبی دست و پنجه نرم نمی‌کردیم. روند کاهش آب‌های زیرزمینی که ناسا نسبت به آن تذکر جدی داده بود در دهه اخیر اتفاق افتاد آن هم به دلیل طرح‌های غیرکارشناسانه و اجازه دادن برای استفاده از همه آب‌های سطحی و زیرزمینی برای توسعه کشاورزی! این بدترین و اشتباه‌ترین تصمیم دولت‌های قبلی در زمینه اعطای مجوز برای کشاورزی و برداشت از آب‌های زیرزمینی با زدن چاه‌های عمیق در کنار زمین‌های کشاورزی بود تا جایی‌که بعد از مدتی آمار حفر چاه‌های غیر مجاز از چاه‌های مجاز بیشتر هم شد!.
 برای خروج  از ورشکستگی آبی چه کنیم؟
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه