یک کارشناس انرژی با بیان اینکه آورده‌های سیاسی-امنیتی تجارت گاز نسبت به نفت بیشتر است، گفت: بازار گاز با توجه به ساختاری که دارد، به کشورهای دارنده منابع گازی از جمله ایران امکان افزایش قدرت سیاسی و بی‌اثر کردن تحریم‌ها را می‌دهد.به گزارش اقتصادسرآمد، روز جمعه 23 اردیبهشت‌ماه بود که محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، در مراسم افتتاحیه بیست و ششمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی در محل نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران حضور یافت.در این بازدید رئیس مجلس شورای اسلامی‌با بیان اینکه برای دور زدن تحریم، ثبات درآمد، افزایش ارزش افزوده و غیره باید جهت گیری را اصلاح کرده و گاز را مبنای صادرات قرار دهیم، اظهار داشت: گاز با ثبات‌تر و ارزش افزوده آن کمتر از حوزه نفت در فناوری است از این رو ما که قصد استقلال داریم، باید بدانیم توجه به حوزه گاز، آسیب پذیری‌های سیاسی و امنیتی را کاهش می‌دهد و اگر قصد داریم تحت فشار‌هایی از جنس تحریم نباشیم باید به این موضوع توجه کنیم.رئیس قوه مقننه با یادآوری این مطلب که تا کنون نفت ایران دو بار تحریم شده است، اما با این حال لوله‌های گاز به ترکیه و عراق رفت، عنوان کرد: در حقیقت تولید، سهم، ترانزیت، قیمت و بازار جهانی نفت در سلطه استکبار و قدرت‌های بزرگ است که به ما فشار می‌آورند.بنابراین گزارش با توجه به اهمیت موضوع این راهبردی مورد تاکید رئیس مجلس، خبرنگار فارس تلاش کرد در حاشیه بیست و ششمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی با امین نوربخش کارشناس‌حوزه انرژی در این باره‌ گفت‌‌و‌گو کند.
قدرت مانور ایران در برابر تحریم در بازار گاز
 راحت‌تر است
نوربخش در این مصاحبه با اشاره به تفاوت ماهوی بازار گاز و بازار نفت به فارس گفت: بازار گاز برخلاف بازار نفت، بازاری منطقه‌ای است، در دیگر بازارها عمدتا عرضه‌کنندگان و تقاضا کنندگان زیاد هستند و امکان تبادل به صورت آزاد و بدون محدودیت است اما بازار گاز این شرایط را ندارد.این کارشناس‌ انرژی اظهار داشت: مصرف گاز عمدتا در کشور تولیدکننده اتفاق می‌افتد و در گام دوم به کشورهای همسایه با خط لوله و در گام سوم به تجارت به صورت ال.ان.جی فکر می‌شود. دو سوم تبادلاتی که در بازار گاز رخ می‌دهد مبتنی بر خط لوله و یک سوم به صورت ال.ان.جی است. بنابراین گاز به راحتی قابل انتقال به هر جایی نیست.وی ادامه داد: ویژگی دوم ساختار بازار گاز، مربوط به شکل قراردادهای صادراتی است. قراردادهای گازی عمدتا بلندمدت و به صورت 25 تا 30 ساله هستند. در این شرایط دو طرف کمتر به فکر جایگزینی می‌افتند. این در حالی است که قراردادهای نفتی نهایتا یک ساله هستند و بخش زیادی از نفت به صورت اسپات یا تک محموله فروخته می‌شود.نوربخش تاکید کرد: ویژگی سوم ساختار بازار گاز قیمت‌گذاری منطقه‌ای آن است. نفت در دنیا تقریبا قیمت مشخصی دارد و تفاوت‌ها بین 5 یا 10 درصد است؛ زیرا  بازار نفت یکپارچه است و اگر در جایی قیمت کم شود به حدی برای آن تقاضا ایجاد می‌شود که قیمتش افزایش یابد. اما قیمت‌گذاری گاز به صورت منطقه‌ای است و لذا بعضا اختلاف قیمت‌ها زیاد هستند.این کارشناس انرژی افزود: در نتیجه بازار گاز یک بازار منطقه‌ای و با قراردادهای بلندمدت است و تجارت گاز تحریم‌پذیری بسیار کمتری نسبت به نفت دارد چون طرف مقابل به واردات گاز در بلندمدت حساب باز کرده و وابسته شده است که این موضوع برای ما حائز اهمیت است و می‌تواند در معادلات سیاسی کشورمان اثر بگذارد.
سهم اندک ایران از تجارت گاز دنیا
وی تاکید کرد: پیش‌بینی موسسه بی.پی در سال 2019 نشان می‌دهد مصرف گاز در 2025 از ذغال سنگ پیشی می‌گیرد و در 2040 با مصرف نفت برابر می‌شود و از آن به بعد گاز پرمصرف‌ترین انرژی دنیا خواهد شد. ایران پس از روسیه دارای دومین ذخایر بزرگ گازی است. تقریبا 18 درصد ذخایر متعارف گاز جهان در کشور ما قرار دارد. بنابراین ایران پتانسیل نقش‌آفرینی در این بازار را خواهد داشت.نوربخش گفت: در سند چشم انداز 20 ساله کشور نیز برنامه صنعت نفت برای سال 1404 به گونه‌ای است که ایران باید به سهم 8 درصدی از تجارت گاز دست یابد. این رقم اکنون حدود 2 درصد است.
 آورده‌های سیاسی-امنیتی تجارت گاز نسبت به نفت بیشتر است
این کارشناس انرژی گفت: آورده‌های سیاسی-امنیتی تجارت گاز نسبت به نفت بیشتر است. بازار گاز با توجه به ساختاری که دارد، به کشورهای دارنده منابع گازی امکان افزایش قدرت سیاسی را می‌دهد. مثال بارز این امر روسیه است که مبتنی بر ابزار صادرات گاز خود به اروپا، توانست در مقابل غرب بایستد.وی افزود: بازار نفت بازاری نیست که ما بتوانیم روی آن تکیه کنیم و مبتنی بر آن قدرت سیاسی به دست بیاوریم. در حالی که کماکان مسئولان سطوح اول کشور همچنان نگاهشان به نفت این است که اگر بتوانیم نفت صادر کنیم می‌توانیم در معادلات سیاسی از آن استفاده کنیم. ولی تجربه دوبار تحریم نفت نشان داد نه تنها این فرض واقعیت ندارد بلکه ما به راحتی تحریم می‌شویم.نوربخش گفت: فضای ساختار بازار گاز و منطقه‌ای بودن آن، به کشوهای متقاضی اجازه نمی‌دهد هر زمان بخواهد واردات را قطع کند. لذا تحریم‌پذیری تجارت گاز نسبت به تجارت نفت کمتر است. تجربه هم ثابت کرده امکان تحریم این بازار در کوتاه مدت به صورت عقلایی وجود ندارد، چنانکه رئیس مجلس در سخنان خود اشاره کرد کخ صادرات گاز ایران در دوره اول تحریم به ترکیه و در دوره دوم تحریم به ترکیه و عراق تحریم نشد و عراق همچنان برای خرید گاز از کشورمان از آمریکا معافیت می‌گیرد.این کارشناس انرژی گفت: در مجموع می‌خواهم بگویم که اعمال تحریم در حوزه صادرات گاز به راحتی نفت نیست در نتیجه ما می‌توانیم با تمرکز و برنامه‌ریزی در بازار گاز از این فرصت استفاده کنیم که البته این کار انجام نشده است. گام اول برای حضور موثر ایران در بازار گاز اجرای پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف گاز در کشور و سرمایه گذاری برای توسعه میادین گازی است.