ایران - تاجیکستان  برمدار همگرایی و توازن

مهدی خورسند
امامعلی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان، روزگذشته در صدر هیئت بلندپایه سیاسی ـ اقتصادی به دعوت رسمی رئیس جمهور ایران، به تهران سفر کرد.علی‌اکبر محرابیان وزیر نیرو از او و همراهانش در فرودگاه امام‌خمینی(ره) استقبال کرد. پیش از این دکتر سید ابراهیم رئیسی در نخستین سفر خود به خارج از کشور، شهریور ۱۴۰۰ به‌دعوت همتای تاجیک خود و نیز به منظور شرکت در اجلاس سران کشورهای عضو شانگهای به شهر دوشنبه سفر کرده بود که در این سفر هشت سند همکاری بین ایران و تاجیکستان به امضای مقامات دو کشور رسید. همچنین سرانجام پس از ۱۵سال، درخواست ایران برای عضویت در سازمان شانگهای به‌عنوان عضو اصلی پذیرفته شد. 
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی روابط ایران و کشورهای آسیای مرکزی برای مدت‌ها از شرایط خوبی برخوردار بود اما در گذر زمان عواملی چون اتهام‌زنی رسانه‌ها و مقامات دیگر کشورها به ایران تحت عنوان توسعه ایدئولوژیک، نقش‌آفرینی منفی عربستان سعودی، آمریکا و رژیم صهیونیستی، بی‌تدبیری دولت‌ها به‌خصوص دولت یازدهم و دوازدهم و تغییر سیاست‌ها در دو کشور، همچنین رخدادهای جهانی زمینه‌ساز سردی روابط در برخی مقاطع تاریخی و بروز برخی واگرایی‌ها بین ایران و آسیای مرکزی شد. متأسفانه در برخی موارد کم‌کاری دستگاه سیاست خارجی روابط را چنان تیره کرده بود که تاجیکستان به‌عنوان تنها مخالف عضویت ایران در پیمان شانگهای مانع از پیوستن ما به این سازمان شده بود. اما امروز با اتخاذ سیاست همگرایی منطقه‌ای از سوی دولت سیزدهم وضعیت روابط رو به بهبود است. ایران باید در دوستی با همه کشورهای منطقه پیشقدم باشد؛ زیرا اغلب این کشورها نسبت به دوستی با ایران اسلامی نگاه مثبتی دارند. از بدو تشکیل دولت سید ابراهیم رئیسی شاهد تعدد رفت و آمدها بین تهران و دوشنبه بوده‌ایم. به عنوان مثال مقامات اقتصادی، سیاسی و دولتی ایران با حضور در تاجیکستان به تعمیق روابط با دولت این کشور پرداخته‌اند. همچنین حضور رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در تاجیکستان و افتتاح خط تولید صنایع دفاعی از جمله پهپاد در تاجیکستان حاکی از عمیق‌تر شدن روابط دو کشور است. مشخص است تهران سعی نمی‌کند موضوع تأسیس کارخانه ساخت پهپاد ابابیل-۲ در تاجیکستان را مخفی نگه دارد. علاوه بر این، به‌نظر می‌رسد ایران در مورد افزایش دسترسی به بازار پهپاد به‌خود می‌بالد.  از طرفی سفر امامعلی رحمان به ایران در پاسخ به حسن نیت تهران در تعامل با تاجیکستان صورت می‌گیرد. اما در این میان نکته بسیار مهمی وجود دارد و آن گلایه‌مندی گروه‌های سیاسی منتقد حاکمیت تاجیکستان از سرکوب و رفتارهای خشن دولت مرکزی است. به‌ویژه اینکه به تازگی شاهد شهادت رهبر شیعیان تاجیکستان بوده‌ایم و این مسئله به برخی حاشیه‌ها در روابط ایران و گروه‌های مردمی تاجیک دامن زده است. به همین دلیل باید توازنی در روابط جمهوری اسلامی ایران و دولت و ملت تاجیکستان ایجاد شود تا دولت این کشور به‌جای حذف و کشتار منتقدان با آن‌ها به بهترین شکل ممکن تعامل کند. نکته اساسی این است که نباید محبوبیت ایران در کشورهای همسایه دچار ایراد شود؛ زیرا اصلی‌ترین سرمایه ایران پس از انقلاب، محبوبیت فرامرزی و گفتمانی است که از ایستا بودن پرهیز دارد. 
*کارشناس مسائل اوراسیا
ایران - تاجیکستان  برمدار همگرایی و توازن
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه