گروه دانش دریا - رامین ادیبی - همه چیز از سال 1985 آغاز شد؛ اندکی پس از بازگشت کلود سينتيس –مدیر موزه آرل باستان Claude Sintes- از ماموریت باستان شناسان فرانسوی در لیبی (French Archaeological Mission to Libya). او که از آپولونیا (Apollonia) آمده بود، بقایای برجای مانده از جهان یونانی-رومی مانند: شحات، صبراته و لپتیس مگنا در لیبی را مشاهده کرده بود؛ اذعان می‎کرد ایده‎ی خاصی در خصوص شهرهای باشکوه و شگفت انگیزی که در زیر شن‌های ساحلی دریا مدفون شده‌اند؛ ندارد. اما در آن زمان، نکته قابل توجه این بود که کمتر کسی به کاوش در بستر دریا در پیرامون این خط ساحلی-لیبی- فکر کرده بود. دقیقاً همه چیز هنوز همان جایی بود که در قرن 7 قبل از میلاد قرار داشت. احتمال وجود چنین یافته‎های افسانه‎ای را تصور کنید! قطعاً کشتی ها در  دوره  باستان در اینجا غرق شده‎اند – زیرا خلیج سِرت(Gulf of Sidra) یکی از غیر قابل سکونت‎ترین خطوط ساحلی در سطح جهان به شمار می‎رود– اما وجود ساختمان ها و مجسمه ها و مواد فرهنگی مختلف تعجب آور است .... علاوه بر این، سينتيس برای تابستان آینده، مجوز سازماندهی یک هیات باستان شناختی زیر آب را گرفته بود. او که به جنبه‎های فنی در نظر می گرفت اما همچنان بحث استخدام وجود داشت. رژیم لیبی به عملیات‎های تجاری کوچک مجوز نمی داد، بنابراین ترتیب دادن این سفر کار بسیار دشواری بود. در خصوص شرایط کاوش و اسکان، نیز وضعیت بدتر خواهد بود، واژه اسپارتان (Spartan) برای توصیف چنین شرایطی ملایم به نظر می‎رسد. از این رو، او باید به فکر یک تیم فنی مورد اعتماد و افرادی که می‎توان روی آنها برای حضور همیشگی حساب کرد؛می بود. باستان‎شناسی و تجربه واقعی کار در دریا، و من(نویسنده/Jean-Marie Blas de Roblès) که به زندگی در فضاهای محدود عادت داشتم: بدم نمی آمد در کنار کاوش، آشپزی هم بکنم ؛ بنابراین من نخستین عضو تیم باستان شناختی زیرآب خواهم بود .... به این ترتیب داستان ما اینگونه آغاز شد! از خوشحالی در پوست خود نمی‎گنجیدم - حتی حاضر بودم برای تمیزکاری همراه او به کشور لیبی بروم- اما من و سایر اعضای تیم هرگز گمان نمی‌بردیم که دقیقاً مشارکتمان با چنین کاری آغاز شود. در آگوست 1986، پس از سه روز سفر، برای شروع کار آماده بودیم. روز اول کاری با بازسازی دفتر مرکزی جهت اسکان؛ پیرامون محوطه باستانی آغاز شد؛ یک خانه مخروبه از دوران استعمار ایتالیایی ها که پر از عقرب و سوسک های قهوه ای بزرگ بود. روز بعد، شناسایی اولیه محوطه با استفاده از ماسک و اسنورکل غواصی بر اساس مشاهدات باستان‎شناس آمریکایی-نیکلاس فلمینگ/ Nicholas Flemmig- آغاز شد؛ در واقع فلیمینگ در سال 1957 پس از اولین بررسی خود خاطرنشان کرده بود که سازه ‎های مدفونِ بندر آپولونیا (port of Apollonia) به وضوح در این منطقه قابل مشاهده است و بدون شک کاوش در چنین محوطه‎ای قابل توجیه است و این موضوع برای من انگیزه‎ای شد تا به کشف جهانی بپردازم که سابق بر این فقط در نوشته ها بدان اشاره شده بود. بیدرنگ به جهان ژول ورن و هِربرت جورج وِلز پرواز کردم؛ گویی عوالم‎ بیست هزار فرسنگ زیر دریا و ماشین زمان گرد یکدیگر آمده بودند تا احساس لذت بخش شنا بر فراز شهر متروکۀ آتلانتیس به من دست دهد...  
من از طریق آشنایی با فلسفه پیشاسقراطی (Pre-Socratic philosophy)، مجذوب یونان شده بودم و از طریق غسل تعمید در آب های گرم آپولونیا شیفتۀ دوران باستان شدم. از دوران نوجوانی شکار با نیزه را تمرین می‎کردم و اعماق دریا برایم جذاب بود- بسترهای پوشیده از لامیناریا(Laminaria)، غارهای سنگی آکنده از مرجان های قیطانی، تشکیلات شنی - به عنوان محل شکارم به صورت مخفی یا مشخص بود. کلیه این مناظر زیرآبی به عنوان بعدی از خیال در واقعیت در نظر گرفته می‎شوند: توصیف مارکوس ویترویوس پولیو / Vitruvius -معمار رومی قرن یک قبل از میلاد/ -: «از یک سو، هم ترازی بلوک‎ های معماری دیوسنگی (Cyclopean) که روی هم قرار گرفته اند؛ از سوی دیگر، برج مربع و فراتر سواحل نقش پاروهای کشتی جنگی تری ‎رم بر صخره ها و استخر ذخیره صید(Fish tank) با تجهیزاتی برای اختاپوس و مارماهی». در هر نقطه؛ کم و بیش سنگ‎ها، سازه‎ ها زیر پوششی از جلبک‎ها قابل تشخیص بود؛ در واقع، صدها شئی که سزاوار نگهداری در موزه ها یا حداقل در بایگانی باستان شناسان باشند، در این محوطه قابل مشاهده و به راحتی در دسترس بودند؛ از آن جمله می‎توان به قسمت‎های مختلف آمفورا از دوره های مختلف و دسته های- آمفورا- ممهورِ رودسی (Rhodian) متعلق به قرن 6 قبل از میلاد، جام های رومی، ظروف طرح دار شکته شده و … اشاره نمود. گویی جهانی که در آن زیر آرامیده، نتیجه یک فاجعه بود؛ و برای کسانی‎که علاقه مند به واکاوی تاریخ اند؛ به نمایش درآمده بود.هر آنچه از آپولونیا باقی مانده بود -بندر یونانی شحات باستان-  که در گذشته توسط  پیندار - شاعر و سخنور برجسته یونان باستان – و کالیماخوس - شاعر، کتابدار و دانشمند اهل مستعمره یونانیِ شحات در لیبی – به عنوان زبان سرخ زمین که مملو از ستون‎های بیزانسی با یک تماشاخانه –تئاتر- در دامنه تپه ها است؛ ستایش شده.  چند متر چند قدم آن طرف تر از ساحل شهری به انتظار بازدیدکنندگان نشسته که همانند پمپئی بلعیده شده بود؛ یک جایزه شگفت انگیز برای پژوهش‎های دانشمندان و یک هدیه از طرف خدایان برای افراد خیال پردازی همچون من...
ادامه دارد  
منبع :
Blas de Roblès, J. M. (2009). The Deep dive syndrome. Unesco.org; Unesco. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000186528