بررسی «اقتصادسرآمد» از راه های کنترل سیلاب در ایران

‏«سد»ی محکم برای سیل ‏

گروه انرژی- سیل یکی از پدیده­های پیچیده و مخرب طبیعی است که هر ساله در نقاط مختلف جهان و کشور خسارت­های جانی ‏و مالی فراوانی به بار می­آورد. روش­های کنترل سیل به طور کلی به دو بخش اقدامات سازه­ای و غیر سازه­ای تقسیم­بندی ‏می­شوند. احداث سد یکی از روش­های سازه­ای می­باشد که نقش مهمی در کنترل سیلاب دارد. یک سد با ذخیره کردن مقداری ‏از حجم سیلاب باعث کاهش ارتفاع موج سیل شده و خطر سیلاب را در نواحی پایین­دست کاهش می­دهد. در این تحقیق با استفاده ‏ازمدل­های تحلیل رودخانه
HEC-RAS ‎و سامانه اطلاعات جغرافیایی(‏GIS)‎و بهره­گیری از نرم­افزار ‏Google Earth،به ‏پهنه­بندی سیلاب با دوره بازگشت­های 50، 100، 500 و 1000 سال در رودخانه نرمآب واقع در استان گلستان پرداخته شد. در ‏ادامه تاثیر احداث سد نرماب بر روی کاهش پهنه سیلاب در اراضی پایین­دست مورد بررسی قرار گرفت. ‏
به گزارش اقتصادسرآمد، بدین منظور سناریوهای مختلفی برای حجم ذخیره سیلاب سد مذکور مورد بررسی قرار گرفت و پهنه ‏سیل در هر حالت پیش­بینی شد. نهایتاً خسارت وارد به اراضی اطراف رودخانه در هر حالت ارزیابی شد. نتایج نشان داد که ‏احداث سد نرمآب با حجم ذخیره سیلاب 6 میلیون متر مکعب، می­تواند تا 1/75 درصد از خسارات ناشی از سیلاب 50 ساله و تا ‏‏7/40 درصد از خسارات سیل 1000 ساله بکاهد.‏
سد محلی برای ذخیره آب و تامین آب شرب است. از دیگر کارکردهای سد می‌توان به استحصال انرژی، پرورش آبزیان و کنترل ‏سیلاب اشاره کرد. ساخت سد در کشورهایی مانند کشور ما که در شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک قرار دارد، ضروری است ‏چراکه باید بتوانیم در زمان بارش‌ آب را جمع‌آوری و برای مصارف خانگی و کشاورزی ذخیره کنیم اما سدسازی اصولی دارد که ‏اگر هنگام ساخت رعایت نشود،سدها کارکردهای خود را از دست می‌دهند.‏
وقوع سیلابهای خسارت زادراکثرحوزه های آبخیزکشوروگسترش طرح های توسعه منابع آب درآنها ضرورت ایجادپیش بینی زمان ‏واقعی سیل و بهینه سازی کنترل سیل را دراین حوزه ها پیش ازپیش مطرح کرده است خصوصیات فصل رودخانه های ایران ‏معمولا شرایط بسیارخوبی را برای ذخیره سیلاب درمخازن فراهم می کنند معمولا پیک سیلاب درمناطق خشک زیاد و حجم ‏سیلاب نسبتا کم می باشد دراین شرایط احداث مخازن همراه با مدیریت کارا میتوانند تامین آب تولید انرژی برقابی و مهارسیال را ‏ممکن سازدودراین رودخانه ها مخازن بردیگر روشها معمولا رجحان زیادی دارند دراین مقاله سعی شده که اهمیت سدمخزنی و ‏سیستم های پیش بینی سیلاب بیان میشود.مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران می گوید:حجم بالای بارندگی در جنوب شرق کشور و بروز سیلاب شدید در ‏استان هرمزگان (منطقه میناب) باعث شد سد «سرنی‌» سیلابی با دبی متوسط ۱۲۰ مترمکعب بر ثانیه را کنترل و ذخیره کند.‏
بهروز مرادی افزود:بارندگی‌های اخیر در استان‌های جنوبی کشور باعث بروز سیلاب مهیب شد و با توجه به آمادگی که در این ‏زمینه  وجود داشت، همه هشدارها و آمادگی‌ها  در سد سرنی مورد توجه قرار گرفته و با آمادگی کامل و برنامه‌ریزی انجام شده ‏بارندگی‌ها پیش‌بینی و رصدشدو براین اساس این سیلاب به‌خوبی مهار شد.‏
وی افزود: این سیلاب از ظهر روز ۲۰ دی‌ماه در منطقه میناب آغاز شد، به‌طوری که آب ورودی به مخزن سد سرنی در طول ‏سیلاب معادل ۲۵،۷۱ میلیون مترمکعب برآورد شد و با مدیریتی که در مخزن سد صورت گرفت از رها شدن سیلاب در دشت ‏میناب و وارد آمدن خسارت به پایین‌دست این سد تا حد زیادی جلوگیری به عمل آمد و همه آب ورودی از بالادست به مخزن سد ‏سرنی  ذخیره سازی شد.‏
مدیرعامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران اضافه کرد: این سیلاب در روزهای ۲۲ و ۲۳ دی‌ماه نیز در جریان بود و زمان ‏وقوع سیلاب در محدوده سد سرنی حدود ۶۰ ساعت بوده که بالاترین میزان حجم ورودی به مخزن در ساعت پنج صبح ۲۱ دی‌ماه ‏با دبی معادل ۸۶۳ مترمکعب بر ثانیه جریان داشته، همچنین دبی متوسط رودخانه در طول سیلاب حدود ۱۲۰ مترمکعب در ثانیه ‏بود.‏
مرادی خاطرنشان کرد: طبق برنامه هدف‌گذاری شده بخشی از آب مهار شده صرف تزریق به آبخوان دشت میناب برای احیای آن ‏خواهد شد.‏
 ‏«سد»ی محکم برای سیل ‏
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه