به گزارش اقتصادسرآمد، بخش شیلات و آبزی‌پروری یکی از مزیت‌های طبیعی و پایدار ایران به‌شمار می‌رود؛ کشوری که با برخورداری از آب‌های سرزمینی گسترده در شمال و جنوب، می‌تواند سهم قابل‌توجهی در تأمین پروتئین سالم و ارزان برای جمعیت روزافزون خود ایفا کند. تولید آبزیان به دلیل مصرف کمتر آب نسبت به دامداری، بازده بالا در تولید پروتئین و ریسک کمتر زیست‌محیطی، یکی از مهم‌ترین ابزارهای تقویت امنیت غذایی محسوب می‌شود. از سوی دیگر، شیلات به‌عنوان بخشی کلیدی از اقتصاد دریامحور، نقش مستقیمی در توسعه مناطق ساحلی، اشتغالزایی در این مناطق و افزایش سهم اقتصاد دریا در تولید ناخالص داخلی دارد. توسعه زیرساخت‌های بندری، فرآوری و بسته‌بندی، حمل‌ونقل دریایی و صادرات نیز به شکوفایی این بخش کمک کرده و موجب رونق اقتصادی در پهنه‌های ساحلی می‌شود.
در حالی‌که ایران به‌عنوان کشوری با بیش از ۱۷۷۰کیلومتر خط ساحلی در خلیج‌فارس، دریای عمان و دریای خزر، پتانسیل عظیمی در حوزه اقتصاد دریامحور دارد، برگزاری نهمین نمایشگاه بین‌المللی شیلات، آبزیان، ماهیگیری، غذاهای دریایی و صنایع وابسته(۱۴۰۴‌(IFEX‌ فرصتی طلایی برای جهش در این صنعت استراتژیک به‌شمار می‌رود. طبق برنامه‌ریزی صورت‌گرفته، این رویداد با حضور بیش از ۱۵۰شرکت داخلی و خارجی، نه‌تنها به معرفی فناوری‌های نوین و تجهیزات تخصصی می‌پردازد، بلکه بستری برای تبادل دانش، جذب سرمایه و تقویت زنجیره ارزش شیلات فراهم می‌کند.

ارتقای جایگاه ایران در زنجیره جهانی صنایع دریایی
رجبعلی قربان‌زاده، مدیرکل روابط‌عمومی و امور بین‌الملل سازمان شیلات در گفت‌وگو با «ایانا»، با اشاره به برگزاری نهمین نمایشگاه بین‌المللی شیلات، این نمایشگاه را فرصتی برای معرفی ظرفیت‌های جدید صنعت شیلات به سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی دانست و افزود: «این نمایشگاه به ارتقای جایگاه ایران در زنجیره جهانی صنایع دریایی کمک خواهد کرد.» او در ادامه اهداف کلیدی این رویداد را شامل توسعه همکاری‌های اقتصادی و فنی، ارتقای دانش فنی در تولید و فرآوری محصولات دریایی، ایجاد بستر صادراتی، ارتقای بازار رسانی و ترویج مصرف بهینه غذاهای دریایی دانست و ادامه داد: «توسعه دریا محور، امنیت غذایی، فناوری نوین و تولید پایدار از جمله رویکردهای اصلی این نمایشگاه هستند.»
این مقام مسئول در سازمان شیلات با اشاره به برنامه‌های جانبی این رویداد، گفت: «در کنار نمایشگاه، ۱۴کارگاه آموزشی و ۱۴نشست تخصصی در نظر گرفته شده که فرصت‌های خوبی برای تبادل‌نظر و به اشتراک‌گذاری تجربیات در صنعت شیلات فراهم می‌آورد. همچنین یکی از ویژگی‌های برجسته این نمایشگاه، هم‌راستا بودن آن با شعار سال‌۱۴۰۴ یعنی «سرمایه‌گذاری برای تولید» است که نشان‌دهنده توجه ویژه به این حوزه است.» به گفته قربان‌زاده، این نمایشگاه در فضایی بالغ بر ۱۷هزار مترمربع و با حضور ۱۵۰شرکت داخلی و خارجی از جمله کشورهایی مانند چین و ترکیه برگزار می‌شود و به‌عنوان یک رویداد مهم بین‌المللی در صنعت شیلات شناخته می‌شود.

شیلات؛ ابزار دیپلماسی اقتصادی
در سال‌های اخیر صادرات محصولات شیلاتی از رشد قابل‌توجهی برخوردار بوده و به یکی از ظرفیت‌های مهم ارزآوری کشور تبدیل شده است. افزایش تقاضای جهانی برای آبزیان، تنوع گونه‌های تولیدی در ایران، گسترش روش‌های پرورش دریایی و گرمابی و توسعه صنایع فرآوری، فرصت‌های متعددی برای حضور ایران در بازارهای بین‌المللی ایجاد کرده است. در این میان دیپلماسی اقتصادی با محوریت شیلات اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. کشورهای همسایه، بازارهای آسیای‌شرقی، حوزه خلیج‌فارس، اروپای‌شرقی و آفریقا، مقصدهای بالقوه‌ای برای صادرات محصولات شیلاتی ایران به‌شمار می‌آیند. افزایش کیفیت، رعایت استانداردهای بین‌المللی، توسعه برندهای صادراتی و حضور فعال صادرکنندگان ایرانی در بازارهای جهانی، از الزامات تقویت این روند است.
به باور کارشناسان؛ نمایشگاه بین‌المللی شیلات با حضور هیات‌های خارجی، سرمایه‌گذاران و خریداران بین‌المللی، بستری را برای تقویت همکاری‌ها و افزایش سهم ایران در تجارت جهانی آبزیان ایجاد می‌کند. برخی فعالان صنعت شیلات کشور معتقدند که ایجاد تیم دیپلماسی شیلاتی برای انتقال فناوری از کشورهای پیشرو (مانند هلند در گواهی‌های ASC و MSC ‌) و انعقاد یادداشت‌های تفاهم با کشورهای حاشیه خزر، از دیگر اولویت‌هاست.۱۴۰۴IFEX‌، با حضور خریداران خارجی از خلیج‌فارس و مناطق بین‌المللی، بستری برای این دیپلماسی فراهم می‌کند و می‌تواند به افزایش سهم ایران در بازار جهانی آبزیان (رتبه نخست تن‌ماهی در غرب‌آسیا) منجر شود.

چشم‌انداز هدف‌گذاری برای شیلات
برنامه هفتم پیشرفت (۱۴۰۶-۱۴۰۲) شیلات را به‌عنوان یکی از محورهای کلیدی جهش تولید قرار داده و مأموریت‌هایی چون توسعه آبزی‌پروری، افزایش بهره‌وری منابع آبی و تقویت زنجیره ارزش را پیش‌بینی کرده است. براساس اهداف این برنامه، تولید آبزیان باید از ۱.۴میلیون تن فعلی به ۱.۸میلیون تن در افق برنامه برسد، با تمرکز بر گونه‌هایی مانند قزل‌آلا، میگو و ماهیان خاویاری. صادرات نیز هدف‌گذاری شده تا از ۷۰۰میلیون دلار سال گذشته به بیش از یک‌میلیارد دلار جهش یابد، با بازارهای هدف جدید مانند عمان، مالزی و کشورهای حاشیه خزر. این اهداف با سرمایه‌گذاری ۲۰هزار میلیارد تومانی بخش خصوصی در سال ۱۴۰۲ همخوانی دارد و بر بهره‌گیری از آب‌های شور و لب‌شور برای تولید پروتئین تأکید می‌کند.
شیلات با ایجاد اشتغال مستقیم برای ۳۱هزار صیاد قایق و لنج و غیرمستقیم برای ۱۰۰هزار نفر در زنجیره فرآوری و بازار، یکی از بالانشینان اشتغال پایدار است. در استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان، این صنعت معیشت ۳۵هزار نفر را تأمین می‌کند و با واگذاری ۴۰بندر ماهیگیری به بخش خصوصی، بهره‌وری و اشتغال را دوچندان کرده است. سهم شیلات از تولید ناخالص داخلی ایران که در سال ۱۴۰۳ حدود ۴۳۷میلیارد دلار برآورد شده، حدود ۲-۱درصد است. به اعتقاد کارشناسان؛ این سهم، با تمرکز بر صنایع تبدیلی و ارزش‌افزوده، می‌تواند به کاهش وابستگی به نفت و تحقق اقتصاد مقاومتی کمک کند.
اهمیت شیلات در امنیت غذایی
بخش شیلات و آبزی‌پروری یکی از مزیت‌های طبیعی و پایدار ایران به‌شمار می‌رود؛ کشوری که با برخورداری از آب‌های سرزمینی گسترده در شمال و جنوب، می‌تواند سهم قابل‌توجهی در تأمین پروتئین سالم و ارزان برای جمعیت روزافزون خود ایفا کند. تولید آبزیان به دلیل مصرف کمتر آب نسبت به دامداری، بازده بالا در تولید پروتئین و ریسک کمتر زیست‌محیطی، یکی از مهم‌ترین ابزارهای تقویت امنیت غذایی محسوب می‌شود. از سوی دیگر، شیلات به‌عنوان بخشی کلیدی از اقتصاد دریامحور، نقش مستقیمی در توسعه مناطق ساحلی، اشتغالزایی در این مناطق و افزایش سهم اقتصاد دریا در تولید ناخالص داخلی دارد. توسعه زیرساخت‌های بندری، فرآوری و بسته‌بندی، حمل‌ونقل دریایی و صادرات نیز به شکوفایی این بخش کمک کرده و موجب رونق اقتصادی در پهنه‌های ساحلی می‌شود.
شیلات و آبزی‌پروری، به‌عنوان یکی از ارکان اصلی اقتصاد دریامحور ایران، نقش محوری در تحقق سیاست‌های کلی نظام در حوزه دریا ایفا می‌کند. براساس گزارش‌های سازمان شیلات ایران، این صنعت با بهره‌برداری از منابع آبی شمال و جنوب کشور، سالانه بیش از ۱.۵میلیون تن تولید آبزیان را رقم زده و به تأمین پروتئین حیوانی با کیفیت بالا کمک شایانی می‌کند. در شرایطی که متوسط سرانه مصرف آبزیان در جهان حدود ۲۰کیلوگرم است، این رقم در ایران به ۹کیلوگرم می‌رسد که نشان‌دهنده پتانسیل رشد ۱۰۰درصدی است.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که نهمین IFEX نه‌تنها نمادی از پویایی صنعت شیلات است، بلکه گامی استراتژیک برای تحقق اقتصاد دریامحور، امنیت غذایی و دیپلماسی اقتصادی به‌شمار می‌رود. با حمایت‌های دولتی و مشارکت مردمی، این رویداد می‌تواند ایران را به صادرکننده برتر آبزیان منطقه تبدیل کند و رونقی پایدار به ارمغان آورد. فعالان اقتصادی و بازدیدکنندگان دعوت می‌شوند تا از این فرصت بهره ببرند و در مسیر پیشرفت ملی سهیم شوند.