تاریخ انتشار:1404/9/13
پشت پرده توقیف نفتکش «تالارا»

«سرآمد» منتشر می‌کند؛

پشت پرده توقیف نفتکش «تالارا»

اقتصادسرآمد- یعقوب شیدایی گماسایی - مدتی پیش بود که رسانه‌های جهان گزارش دادند، نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نفتکشی به نام «تالارا» را در دریای عمان، نزدیک سواحل امارات متحده عربی، توقیف و آن را به سمت آب‌های سرزمینی ایران هدایت کرده است. براساس بیانیه نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؛ این نفتکش «به دستور مقام قضایی» و «در راستای صیانت از منافع و منابع ملت ایران» توقیف شده است. همان زمان سپاه با انتشار اطلاعیه‌‌ای اعلام کرد که نفتکش «تالارا» و با پرچم کشور جزایر مارشال، حامل ۳۰هزار تن محموله مواد پتروشیمی و به مقصد سنگاپور در حال حرکت بوده که به منظور رسیدگی به تخلفات به لنگرگاه هدایت شده است.

به گزارش اقتصادسرآمد، پس از گذشت چندروز از توقیف نفتکش تالارا توسط سپاه پاسداران از آب‌های دریای عمان، اطلاعات جدیدی از دلایل توقیف نفتکش فاش شده که پرده از فسادی عجیب و در نوع خود ناشناخته برمی‌دارد؛ فسادی که البته رئیس‌کل دیوان محاسبات اخیرا نسبت به بروز و رواج آن هشدار داده بود. براساس گزارش‌های منتشرشده از سوی برخی رسانه‌ها؛ توقیف نفتکش تالارا هرچند در ظاهر برای جلوگیری از خروج غیرقانونی یک محموله ۳۰هزارتنی انجام شده، اما در واقع این نفتکش حامل چیزی فراتر از یک محموله و حامل نشانه‌های یک فساد پنهان و گسترده در نظام صادرات نفتی کشور است.
«ایلنا» نیز با انتشار گزارشی نوشته است، طبق اطلاعاتی که به دست این خبرگزاری رسیده؛ محموله توقیفی متعلق به هلدینگ خلیج‌فارس بوده که فروش آن از سوی شرکت زیرمجموعه این هلدینگ تحت عنوان «تجارت صنعت» انجام شده است. این شرکت محموله را به صرافی‌ای‌ با نام اختصاری «ب.ص» فروخته و قرار بوده پرداخت از طریق بانک صنعت و معدن انجام شود، اما صراف «ب.ص» هیچ مبلغی بابت خرید این محموله سنگین پرداخت نکرده است. بااین‌حال، محموله تنها با یک نامه اداری آزاد شده و عملاً در اختیار صراف قرار گرفته است. صراف نیز بدون پرداخت وجه، بار را به یک خریدار خارجی فروخته و محموله توسط همان خریدار دوم بارگیری شده است.
به معنای روشن‌تر؛ در این سازوکار فاسد نظام صادرات نفتی، ارز حاصل از فروش در ظاهر وصول شده، اما در عمل هیچ بازگشتی به کشور نداشته است! پس از فروش این محموله به خریدار خارجی، نفتکش تالارا نزدیک به یک‌ماه در بندر متوقف ماند؛ توقفی که به‌دلیل فشار بانک صنعت و معدن و عدم‌پرداخت پول از سوی صراف رخ داده بود، اما در نهایت و به دلایلی که هنوز روشن نیست، اجازه خروج صادر می‌شود و نفتکش حرکت خود را از بندر حمریه امارات به سمت سنگاپور آغاز می‌کند. پس از ورود نفتکش به آب‌های آزاد، نیروی دریایی سپاه ، در واکنشی به‌موقع، وارد عمل شده و با توقیف نفتکش پیش از تخلیه محموله، از تکمیل چرخه فساد جلوگیری می‌کند. این اقدام نقطه‌ای بود که ابعاد پنهان فساد را از زیر سطح آب بیرون کشید و ماجرا را به سطح افکار عمومی آورد.

خالی‌خوانی؛ نام پنهان یک فساد بزرگ
«ایلنا» در بخش دیگری از گزارش خود آورده است: بررسی انجام‌شده درباره سازوکار محموله تالارا، از فساد بزرگ‌تری پرده برداشت که سال‌هاست اقتصاد ایران را بی‌صدا فرسوده می‌کند؛ فساد «خالی‌خوانی». در این روش، صراف یا واسطه صادراتی بدون بازگرداندن ارز به چرخه اقتصادی کشور، تنها «اعلام وصول صوری» را در سامانه‌ها ثبت می‌کند. به بیان ساده، پول روی کاغذ بازمی‌گردد اما در واقعیت، هیچ ارزی به کشور نمی‌رسد. در پرونده تالارا، صراف «ب.ص» دقیقاً همین مسیر را طی کرده بود: پول فروش محموله را از خریدار دوم دریافت کرده، اما ارز به جای بازگشت به کشور، از مسیر دیگری منحرف شده و در نهایت تنها ردپای یک اعلام وصول صوری در سامانه‌ها باقی مانده است. 
براساس ادعای این خبرگزاری؛ نکته مهم این است که پیش از توقیف نفتکش تالارا رئیس‌کل دیوان محاسبات از شناسایی این فساد مرموز خبر داده بود و اعلام کرده بود که «متوجه شدیم به‌ویژه در حوزه نفت برخی فروش‌ها با تأخیر یا با انحراف از معیار محقق می‌شود. بخش عمده مشکلات مربوط به رسوب منابع است که متأسفانه در برخی تراستی‌ها دیده می‌شود؛ چه تراستی‌های مستقل و چه آن‌هایی که با تأیید بانک‌ها شکل گرفته‌اند.» این اظهارات تأیید می‌کند که پدیده خالی‌خوانی، یک خطای فردی نیست؛ فسادی شبکه‌ای و ساختاری است که حالا زیر پوست اقتصاد کشور دیده می‌شود. در حالی‌که فساد مرموز و خطرناک «خالی‌خوانی» در حال ریشه‌دواندن در اقتصاد ایران است، سوال مهم این است که چرا نهادهای نظارتی در برابر این فساد غایب و ساکت‌اند؟! 

رسانه‌های بین‌المللی چه نوشته بودند؟
همزمان با انتشار خبر توقیف نفتکش تالارا بود که خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشت: توقیف این نفتکش بار دیگر نگرانی در مورد تشدید تنش میان ایران و قدرت‌های غربی بر سر صادرات نفت ایران را افزایش داده است. ایالات‌متحده آمریکا، در چارچوب کارزار فشار حداکثری که از زمستان پارسال با امضای یادداشت ریاست‌جمهوری توسط دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور این کشور امضا شد، تلاش می‌کند تا منابع درآمدی ایران از جمله فروش نفت را محدود کند. این سیاست آمریکا در گذشته با تلاش برای توقیف محموله‌های نفت ایران در آب‌های بین‌المللی توسط آمریکا و متحدانش همراه بوده‌ که همواره با واکنش متقابل ایران در توقیف کشتی‌های وابسته به شرکت‌های غربی همراه شده ‌است.
رسانه آمریکایی «نیوزویک» نیز همان زمان در گزارشی به توقیف نفتکش «تالارا» پرداخت و نوشت: این نخستین توقیف مشابه از سوی ایران در بیش از یک‌سال گذشته بوده و نگرانی‌هایی درباره امنیت کشتیرانی تجاری در یکی از حیاتی‌ترین مسیرهای انرژی جهان ایجاد کرده است. «نیوزویک» نوشت: گزارش‌ها نشان داده‌اند؛ سه‌قایق کوچک به نفتکش نزدیک شدند و خدمه مسیر کشتی را تغییر داد. به نوشته «نیوزویک»، حکومت ایران در سال‌های اخیر چندین نفتکش را توقیف کرده است؛ از جمله در آوریل‌۲۰۲۳، ژانویه‌۲۰۲۴ و آوریل‌۲۰۲۴. اقدام جدید نخستین مورد پس از یک‌وقفه یک‌ساله محسوب می‌شود.
این رویداد پس از حادثه‌ای غیرمعمول رخ داد که در آن ۷۵درصد ناوگان نفتکش‌‌های ایران یک‌روز سیگنال‌های ردیابی موقعیت خود را فعال و روز بعد آن‌ها را خاموش کردند. حدود یک‌هفته بعد، سیگنال‌ها دوباره فعال شد و بخش عمده‌ای از نفتکش‌های ایرانی در مسیر شرق قابل‌ردیابی بودند. به نوشته «نیوزویک»؛ مقام‌های دریایی بین‌المللی و آمریکا همچنان عبور نفتکش «تالارا» و دیگر کشتی‌های تجاری از تنگه‌هرمز و دریای عمان را زیر نظر دارند. انتظار می‌رود آژانس‌های دریایی سطح پایش را افزایش داده و شرکت‌های کشتیرانی احتمالاً مسیرهای عبور یا تدابیر امنیتی خود را تغییر دهند.
براساس تحلیل رسانه‌های بین‌المللی، جمهوری اسلامی ایران از معدود کشورهایی است که به دو دریای راهبردی جهان دسترسی دارد؛ شمال به دریای خزر‌(کاسپین) و جنوب به خلیج‌فارس و دریای عمان. این یعنی ایران روی شاهراهی قرار گرفته که روزانه بیش از یک‌سوم نفت دریایی جهان از آن عبور می‌کند. بنابراین، امنیت دریایی برای ایران برابری می‌کند با امنیت بخشی از اقتصاد جهانی. به همین جهت سبزپوشان سپاه و نیروی راهبردی ارتش رصد دقیقی بر تحرکات و اقدامات دشمن دارند و تاکنون با چندنفتکش آمریکایی در دریا برخورد کرده‌اند.

برچسب ها : توقیف نفتکش «تالارا» اقتصادسرامد سپاه پاسداران

اخبار روز
ضمیمه