گروه انرژی دریایی - درحالی که ابرتولیدکنندگان جهان با استفاده از لیتیوم به سمت فناوری‌های پاک حرکت کرده‌اند، برداشت آن از دریاچه ارومیه به یک چالش محیط زیستی کشور بدل شده است. چندی پیش بود که استخراج یک ماده گران‌قیمت به نام لیتیوم از دریاچه ارومیه و نقش آن در خشک‌شدن این دریاچه، سروصدای زیادی به پا کرد و بازار تایید و تکذیب‌ها داغ شد. اما فارغ از این گفته‌ها و شنیده‌های داخلی، به نظر می‌رسد نه تنها در جهان نقش منفی برای لیتیوم تعریف نشده، بلکه نویدبخش تغییر بازارها و دگرگونی تولید به سمت فناوری‌های پاک است. در حال حاضر رقابت شدیدی میان ژاپنی‌ها، اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها برای استفاده بیشتر از باتری‌های لیتیومی شکل گرفته که این امر شروعی است برای تولید انبوه خودروهای هیبریدی توسط خودروسازان بزرگ.
به گزارش اقتصادسرآمد، بررسی‌ها نشان می‌دهد که اگر چه خشکسالی و سدسازی موجب خشکیدن دریاچه‌های داخلی شده و تلاش‌هایی برای احیای آن‌ها هم انجام شده اما این خشکیدن در پس خود منابع مالی زیادی (استخراج لیتیوم) به همراه دارد. خشکیدن دریاچه‌هایی مانند ارومیه، بختگان، هامون، جازموریان در ایران که تقریبا از اواخر دهه هفتاد نمایان شد، دلایل متعددی دارد که هر یک در جای خود قابل بررسی است. اما به استناد گزارش‌های رسانه‌ای، وجود منابع عظیم «لیتیوم» در کف این دریاچه‌ها شاید یکی از دلایل توجه ناکافی به روند خشک شدن این منابع مهم طبیعی و تعلل در احیای آن باشد.
از آن‌جایی که لیتیوم در آب حل می‌شود، به صورت یون در آب اقیانوس‌ها و به صورت نمک در آب‌ها و خاک رس هم دیده می‌شود. لیتیوم و ترکیب‌های آن کاربردهای فراوانی دارند از آن جمله در شیشه و سرامیک پایدار در برابر گرما، آلیاژهای با مقاومت بالا نسبت به وزن که در فضاپیماها کاربرد دارد، باتری‌های لیتیوم خودروهای برقی و در مصارف پزشکی به عنوان دارو است. تنها یکی از کاربردهای یاد شده کافی است تا برخی افراد را متوجه برداشت های غیر مجاز از دریاچه ارومیه کند.
تعداد دریاچه‌های خشک شده
 از شمار خارج شد
حسین نطنزی، کارشناس اقلیم شناسی کشورمان درگفت و گو با اقتصادسرآمد، با بیان این که شاید نتوان به درستی تعداد دریاچه‌های خشک شده ایران را به دست آورد، گفت: برخی از آن‌ها را به دلیل اهمیت اکولوژیکی می‌توان مدنظرداشت. مهم‌ترین و بزرگ‌ترین آن، دریاچه ارومیه است که به نظر می‌رسد این روزها نفس‌های آخر را می‌کشد و چیزی تا مرگ کامل آن باقی نمانده است.
کدام دریاچه‌ها خشک شدند
وی در ادامه افزود: دریاچه‌های هامون در استان سیستان و بلوچستان در مرز شرقی ایران، دریاچه‌های کافتر، بختگان، مهارلو، پریشان و طشک در استان فارس، دریاچه جازموریان در جنوب کرمان و غرب سیستان و بلوچستان، تالاب گاوخونی در استان اصفهان، دریاچه نمک و حوض سلطان از جمله مهم‌ترین دریاچه‌های خشک شده ایران هستند.
لیتیوم بلای جان دریاچه ارومیه 
به گفته پژوهشگر آب و خاک و استاد دانشگاه، ایران از معدود کشورهایی است که به مقادیر مناسبی از ذخایر عناصر نادر خاکی و فلزات با ارزش دسترسی دارد که بعد از فرآیند اکتشافات پهنه‌های معدنی در سال ۱۳۹۳، شناسایی ذخایر لیتیوم از جمله اتفاقاتی بود که در این اکتشافات رخ داد و فلزات کم‌یابی مانند فلز لیتیوم در مناطق مختلف کشور در مقادیر مناسب رصد شد و استحصال نیمه‌صنعتی آن در دستور کار قرار گرفت.
چرا دریاچه ارومیه مقصد استخراج کنندگان لیتیوم شد
نطنزی به این مهم نیز اشاره داشت که با توجه به استخراج تخصصی و سخت این فلز که بیشتر از آب اقیانوس و کف دریاها به دست می‌آید، اما در ایران در عمق نیم‌متری و در برخی موارد از سطح دریاچه‌های خشک شده و به سهولت به دست می‌آید. این نحوه استفاده زمانی از اهمیت برخوردار است که بر مبنای اصول توسعه پایدار باشد.
درمجموع می‌توان گفت؛ قدر مسلم درآمدزایی از طریق گردشگری و آن هم با وجود پتانسیل‌های خوب ایران دریاچه ارومیه و دریاچه نمک قم در دل کویر در این حوزه هم پایدارتر و هم منطقی‌تر خواهد بود.
اگرچه با شروع به کار ستاد احیای دریاچه ارومیه اقدامات خوبی انجام شد، اقداماتی از قبیل متوقف کردن پروژه‌های نیمه تمام سدسازی و لایروبی رودخانه‌ها، همچنین شروع پروژه‌هایی مانند تصفیه‌خانه ارومیه و تبریز و برخی دیگر که می‌تواند در صورت بهره برداری نزدیک به یک میلیارد متر مکعب آب روانه دریاچه کند، اما افزایش اراضی دیمی به آبی و همچنین بد قولی‌ها در تامین حقابه دریاچه ارومیه سبب شده با حفظ وضعیت موجود احیای دریاچه دور از انتظار باشد. تنها امیدی که ستاد احیا ایجاد کرده بود اینکه طرح انتقال آب از رودخانه زاب اجرا شود که اجرایی نشد و بعید است کشاورزان و جامعه محلی منطقه اجازه دهند آب از وسط سرزمین‌شان عبور کرده و وارد دریاچه شود و احتمالا همان بلایی که بر سر طرح‌های انتقال آب در اصفهان آمد، تکرار می‌شود و اجازه نمی‌دهند آب به مقصد برسد.
مهم‌ترین اقدام برای نجات دریاچه اینکه وابستگی معیشتی به آب و خاک در حوضه دریاچه کاهش یابد و اقتصادی تعریف شود که آب‌محور نباشد. گزینه‌های معیشتی جایگزین برای کشاورزان و جامعه محلی ایجاد شود.