دکتر محمد حسن نیا -  اقتصاد دریامحور بنادر جنوب ایران بر پایه تجارت دریایی، لنج داری و لنج سازی استوار بوده است. بنابراین سفرهای دریایی دریانوردان بنادر جنوبی ایران که به سفرهای طولانی مدت (گپ) به هند، آفریقا و یمن و سفرهای کوچک به کشورهای حوزه جنوب خلیج فارس در طول سال به صورت می گرفت، در شماره قبلی روزنامه به این موضوع پرداختیم در ذیل ادامه این دلنوشته دکتر محمد حسن نیا را با هم می خوانیم:
بادهای سبک و آب و هوای خوب مشخصات با فشارهای شدیدی همراه شده و در این زمان موقع مسافرت از شرق به غرب آغاز می گردد. در واقع تغییرات کلی و سرتاسری بادهای موسمی با نقطه اعتدالین همزمان می گردد، موقعی که خورشید از خط استوا و عبور میکند، با این شاخصه‌ها، هر یک از دریاهای شش گانه برای حرکت کردن و رسیدن، بدون در نظر داشتن، مخاطرات آن، جدولی زمانی برای خودشان هستند. (tampeo.1989،ص105) با وجود این سفرهای دریایی از بنادر متعدد ایرانی به هند، آفریقا و یمن به خوبی صورت می‌گرفت و هم باعث اشتغال‌زایی می گردید و هم تبادل فرهنگی و آشنایی اقوام را در زمینه هنر، موسیقی، معماری و غیره را به دنبال داشت. لذا می بایست به این سفرها و پیامدهای آن از نگاه های متعدد نگریست. برخی از اثرات این سفرها ملموس بوده و نمودش در پوشش موسیقی، معماری و غیر نمود دارد و برخی و اثرات آنها ناملموس بوده و نمی شود. تاثیرات فرهنگی حوزه تمدنی ایران بر بنادر مقصد در این سفرهای دریایی ناملموس، اما پر اهمیت بوده است.بیشتر اهمیت سفر دریانوردان به آفریقا خرید چندل و فروش آن به نقاط مختلف بود. چندل یک نوع چوب سیاه رنگ باریک و بلند و فوق العاده محکمی است که در اغلب خانه های کنگ، لنگه و شهرهای جنوبی کشور و حتی جزایر ایرانی تا بحرین، برای ساختن سقف خانه از آن استفاده می‌کردند. این چوب دارای استقامت زیادی است. می‌گویند اگر چندل در فصل مناسب قطع شود هیچ وقت سوراخ نخواهد شد، ولی اگر آن را نارس ببرند موریانه آن را سوراخ خواهد کرد. همچنین معتقدند اگر سقف گلی باشد و بر اثر ریزش باران، قطرات گل آلود باران از سقف روی چندل ها نفوذ کند، چندل از بین خواهد رفت. در غیر اینصورت سالیان درازی استقامت خواهد داشت. در آن زمان ها خیلی خریدار داشت و آن را از مومباسا  و لامور، از بنادر کنیا و نیز از سیمبارنگه، یکی از بنادر تانزانیاست، به بنادر ایران می آوردند. چوب چندل بریده شده و آماده نبوده، بلکه در محل با اجیر کردن سیاهان بسیار، طی مدت یک ماه از دل جنگل های آفریقا بریده میشد و با قایق از میان جنگل با کشتی حمل می گردید. در بندر لامبو دو نوع چندل وجود دارد، یک نوع خیلی مرغوب است و به چندل «ممبوره» شهرت دارد و نوعی دیگر چندل «شاکی» است که چون باریکتر از چندل ممبوره است، ارزش کمتری دارد. در سیمباره یک نوع چندل می‌ روید که البته خیلی هم مرغوب است. بازرگانان می‌گوید، چندل سیمبارنگه بهتر از چندل لاموست، زیرا چندل سیمبارنگه راست و قوی است ولی «چندل لامو» کلفت و کجاست، به همین جهت استقامت آن زیاد نیست چندل لامورا با اره می‌برند ولی چندل سیمبارنگه را با دو ضربه تبر می‌اندازد (نوربخش،۱۳۵۹، ص۱۳۱-۱۳3). اما در مورد چندل یا صندل باید عنوان کرد که این چوب از درخت شبیه به گیاه مانگرو یا حراست که در برخی نقاط سواحل و جزایر ایران دیده می‌شود. ولی از آن محکم تر و کلفت تر است. نام علمی خانواده این چوب (Rhizophora) است. برخلاف نامش نبود آن را درخت صندل با نام علمی (Santalum album) که چوبی معطر است اشتباه کرد.درخت چندل در مرداب ها و حاشیه جنگل های ساحلی آفریقا به ویژه در کشور کنیا و تانزانیا در دلتای رود فیجی می روید. در آفریقای شرقی به زبان سواحلی این شاخه ها را بوریتی می‌نامند که شاید در بریدن فارسی ریشه داشته باشد. چوب چندل در اعماق مرداب ها و جنگل های انبوه آفریقایی می روید و بریدن بوریتی و آوردن آن به بندر یا کنار کشتی کار ساده‌ای نبود. ناخدایان افراد بومی اهل محل را برای تهیه چوب به خدمت می گرفتند تا از جنگلها چوب ها را ببرد و به کشتی بیاورند. کارگران محلی با آشنایی به محل با پای برهنه در گل و لای مردابهای این ناحیه می رفتند و در هوای گرم و بسیار مرطوب به زدن یا بریدن شاخه های چندل می‌پرداختند. این کارگران محلی افراد قبیله های شرق آفریقا بودند و بنا به سنت و در طول چند روزی که برای بریدن، جمع آوری و با زدن به کشتی کار می کردند، غذای خود را از غذای افراد کشتی می خوردند وحتی شب در همان کشتی میخوابیدند و حتی بعضا افراد خانواده خود را هم به کشتی می آوردند تا غذا بخورند (پارسا،۱۳۹۱، ص۱۵۷ و ۱۵۸). پوست درخت چندل در همان جنگل به وسیله سیاهان از تنه جدا می‌شد و هر «کروجه» از چندل پوست کنده که شامل ۲۰ عدد میشود، در سال ۱۳۵۹ در آفریقا در حدود ۱۵۰ شیلینگ (هر شیلینگ معادل ده ریال) خریداری می‌شد و با احتساب هزینه ی حمل و عوارض گمرکی و دستمزد تخلیه و بارگیری، هر کروجه در حدود ۳ هزار ریال وارد انبارهای بنادر ایران می گردید. در گذشته چندل را از آفریقا به بنادر ایران آورده و از آنجا به شیخ نشین های خلیج فارس و بنادر ایران، کویت، بحرین و دیگر بنادر حمل کرده و می فروختند، ولی بعدها دریانوردان ایرانی مستقیماً با سیاهان جنگلی برای قطع درخت وارد معامله نمی شوند، بلکه دولت محل این کار را می‌کردند و بازرگانان چندل را در کنار ساحل از نمایندگان دولت خریداری می‌کردند. در سیمبارنگه سیاهان چندلها را بریده و به ساحل می آوردند و در آنجا دریانوردان و صاحب لنج های ایرانی به قیمت مناسب دسته‌های چندل را انتخاب و خریداری می‌کردند. پیش از این کشتی ها فاقد موتور بودند، فقط یک سفر میرفتند و بعدها که لنج ها دارای موتور شدند این سفرها، البته به استثنایی مسافرت به «تانزانیا» و «کنیا»، به دو بار در سال افزایش یافت. همچنین از «ملیبار»، «کالیکوت» و «براوه» (هندوستان)، چوب ساج یا شاه، چوب فنس، چوب جنگلی، چوب فن ابراهیم، چوب فن اصل و چوب فن، برای ساختن انواع لنج و کشتی چوبی و از سنگاپور (مالزی) انواع تخت مربع، تخته سه لایی، پلیوت و تخته صاف وارد می کنند (همان، ص۱۳۴ و ۱۳۵).
سفرهای دریایی کوتاه مدت به کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس 
سفرهای دریایی کوتاه مدت با لنج های کوچک به کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس همواره از بنادر جنوبی ایران صورت می گرفته است. این سفرها معمولاً به امارات متحده عربی، عمان، بحرین، عراق، کویت و قطر بوده است. که این سفرها نیز در بستر زمان تاثیر و تاثر زیادی بر جوامع مقصد داشته است. معمولاً سنگ، گچ، علف برای حیوانات، دام زنده، خشکبار و تره بار از بنادر ایران به کشورهای حوزه جنوبی خلیج‌فارس برده می شده است و لنج ها در بازگشت نیز اقلام خوراکی نظیر برنج، شکر، چای، پارچه و غیره به بنادر ایرانی می‌آوردند. (ابراهیم، ابراهیم بصری، مصاحبه، ۱۳۹۸) از سوی دیگر لنج های بادی بنادر ایرانی و به ویژه بنادر نظیر کنگ، در بازگشت از سفر آفریقایی بخشی از چندلهای خود را در آفریقا کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس نظیر قطر، بحرین و کویت می‌فروختند و چندل در معماری کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس هم بسیار تاثیرگذار بود. با وجود این تأثیر دریانوردان، تجار دریانورد و مهاجرانی که از طریق سفرهای دریایی به کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس می رفتند، بر هنر و معماری کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس زیاد بود. ساخت بادگیرهای متعدد در کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس توسط معمارانی از بنادر و پسکرانه های ایرانی، این تاثیر فرهنگی را به خوبی نشان می‌دهد. وجود معماری بستکی در کنار خور دبی که یک محله بزرگ با خانه های مجلل به سبک معماری سنتی جنوب ایران می باشد، نشان دهنده تاثیر اقتصاد دریا محور سواحل شمالی خلیج فارس بر سواحل جنوبی این آبراهه بینالمللی است. (محمد حسن نیا، مشاهدات میدانی، ۱۳۹۸) در این بین نغمه های دریانوردی مشترکی بین مردم سواحل شمالی و جنوبی خلیج فارس وجود دارد که نشان از تاثیر و تاثر فرهنگی آنها بر همدیگر دارد. بین معماری سواحل شمالی و جنوبی خلیج فارس نیز شباهت های زیادی وجود دارد. چون بنادر جنوبی خلیج فارس هم سفرهای زیادی به هند، آفریقا و یمن داشته و همین سفرها باعث تأثیر پذیری آنها از در معماری، هنر و موسیقی از جوامع هند، آفریقا بوده است که در ادامه بیشتر این ماه کی پرداخت می شود.