گروه اقتصاد دریا- امید متین- «خاویار ایرانی» یکی از برندهای بی شک و تردید جهانی است و در دنیا –مانند فرش و زعفران ایرانی- شناخته شده است تا جایی که حرف اول و آخر را در بازارهای جهانی می زند و مشتری خاویارشناس، «خاویار ایرانی» را معیار خوب و بد دیگر خاویارها قرار می دهد. این ارزش بی نظیر و بی رقیب، یک شبه به دست نیامده و سالیان درازی پشت این برند، هزینه و تلاش خوابیده است؛ اما می تواند یک شبه از دست برود! همه باید به این باور برسند که اولین اولویت باید حفظ این برند و کیفیت برتر آن باشند؛ چرا که اگر خدای ناکرده کیفیت خاویار ایران چه از لحاظ تولیدی و چه از لحاظ بهداشتی در بازارهای جهانی دچار خدشه شود با توجه به این که صادرات خاویار ایران و صادرات خاویار جهان، در مجموع تحت نظر سازمان های بینالمللی مثل سایتس است و تولید خاویار همواره در حال رصد است و سازمانهای بهداشتی روی آن بسیار حساسیت نشان می دهند، اگر خدشه ای به کیفیت وارد شود، جایگاه ما در بازارهای جهانی دچار تزلزل و محصولات دیگری جایگزین محصول ما میشود و مشکلات متعددی ایجاد میکند. به نظر من دغدغه اصلی، نیازمندی کشور به تدوین یک برنامه عملیاتی، اجرائی و استراتژیک در ارتباط با حفظ برند خاویار ایران در بازارهای جهانی است.
اقتصادسرآمد: آیا این مطلب صحت دارد که خاویار از صیاد مجاز کیلویی 6 میلیون تومان خریداری می شود و کیلویی 32 میلیون تومان فروخته میشود، علت این اختلاف قیمت از کجاست؟
حسین ترکمانی: من این موضوع را تکذیب می کنم. چندین سال است که بحث صید خاویار و فروش خاویار وحشی از دریای خزر ممنوع است؛ بنابراین ما اصل را بر این میگزاریم که خاویار در مزارع پرورشی تولید و فروخته میشود و اگر منظور شما تفاوت قیمتی که از مزرعه دار خریداری میشود و قیمتی که در بازارهای جهانی فروخته میشود است که باید مثل هر کالای دیگری تفاوت قیمتی وجود داشته باشد. یک بخش عمدهای از ان برمیگردد به هزینه های مرتبط با مسائل و ریسکهای مرتبط با بحثهای صادراتی.اتفاقی که در این چند سال اخیر -حداقل در این 3 سال اخیر- افتاده است، این است که فاصله خرید خاویار از مزارع پرورشی و فروش آن در بازارهای جهانی، بسیار کاهش پیدا کرده است.  شاید در سال های خیلی دور این اتفاق وجود داشت ولی درحال حاضر با توجه به این  که بسیاری از پرورش دهندگان به صادرات مستقیم روی آوردهاند از طرفی خریداران خارجی مزارع را شناسایی کردهاند، عملا اختلاف هزینه خرید میان پرورشدهنده یا مزرعهدار و فروش، خیلی کاهش یافته است.
اقتصادسرآمد: مصرف داخلی خاویار بین مردم ایران به چه میزان است؟
حسین ترکمانی: آمار دقیقی در این زمینه وجود ندارد و یا اگر آماری هم وجود داشته باشد سازمان های متولی باید به این امر بپردازند؛ اما اتفاقی که ما در بازار رصد میکنیم نسبت به چندین سال قبل، مصرف خاویار افزایش پیدا کرده است. در 7 یا 8 سال پیش مصرف خاویار بسیار پایین بود و یا صرفا برای طبقه خاصی بود؛ اما در سال های اخیر اتفاقی که در بازار افتاده این است که نگاه مردم نسبت به خاویار عوض شده است. بعضی از جنبه مرتبط با سلامت، بعضی از جنبه های مرتبط با تقویت و مسائل بهداشتی، سلامت و درمان و سایر موارد و این که خاویار به رغم قیمت بالایی که دارد، ویژگیهای مثبتی برای سلامت دارد و همین باعث توجه مردم به آن شده و مقدار مصرف آن نسبت به 7 یا 8 سال گذشته در بازار داخلی و بازار خرده فروشی افزایش یافته است. به نظر من مصرف در بازارهای داخلی می تواند حدود 3تن باشد؛ این بر اساس برآورد شخصی من است؛ ولی شاید با توجه به این ادعا که در کشور 12 یا 13 تن خاویار تولید می کنیم، 3 تن تقریبا معادل 25 تا 30% تولید کل است که در بازار داخلی مصرف میشود که این نوید بخش توسعه بازار است به انضمام این که بازار داخلی، همچنان نیاز به توسعه دارد، مباحث تبلیغاتی، ترویجی و مناسب سازی قیمت برای بازار داخلی باید مورد توجه قرار گیرد و راهبردهای خاص متولیان امر در این زمینه می تواند به توسعه بازار کمک کند.
اقتصادسرآمد: اکنون وضعیت پرورش ماهی خاویار در ایران به چه صورت است و به مقوله توسعه این صنعت چگونه باید نگریست؟
حسین ترکمانی: خوشبختانه تلاش های سازمان های متولی مثل سازمان شیلات و دامپزشکی و سرمایه گذاری بخش خصوصی، آثار مثبتی بر جای گذاشته است. –ا لبته بار اصلی به دوش بخش خصوصی بوده است- چون تولید در کشور ما مثل یک جنگ است و معابر و گلوگاه های متعددی در مسیر تولید وجود دارد؛ با این حال، بخش خصوصی پایه کار بوده و در حال حاضر -اگر آمار من درست باشد- بیش از 150 مزرعه خاویاری در کشور داریم؛ پس روند توسعه، یک روند کمی خوبی داشته است. اما باید به دو مبحث بپردازیم: اول این که توسعه یک توسعه متوازن باشد؛ یعنی ما که در یک زنجیره فعالیت میکنیم، از یک کیفیت هماهنگ برخوردار باشیم و تمام حلقههای زنجیره -اعم از مراکز تکثیر بچه ماهی، کارخانههای خوراک، مراکز بسته بندی، بازار و صادرات- بتوانند این توسعه را متوازن و هماهنگ به پیش ببرند. و مهم تر این که همراه با توسعه کمی به توسعه کیفی هم بپردازیم. توسعه،  به مشارکت بخش دولتی و خصوصی را در کنار هم نیاز دارد: از آموزش پرورش دهندگان، تبیین نگاه بسیاری از تولیدکنندگان نسبت به اینکه ما یک کالای صادراتی خاص تولید میکنیم و الزام به داشتن استانداردهای داخلی و بینالمللی در مزارع ما  حائز اهمست است. باید به این باور برسیم که اگر بخواهیم این صنعت پایدار بماند، باید بتوانیم سطح استاندارد جهانی این کالا را که یک برند ایرانی است، با قدرت حفظ کنیم. با چنین نگرش و روندی  است که  ما می توانیم یک توسعه متوازن و پایدار داشته باشیم.به طور کلی، نگاه ما بر این است که صنعت ماهیان خاویاری در کشور رو به توسعه است؛ اما ما باید یک نقشه راه درستی در کشور داشته باشیم که این توسعه به انحراف نرود. بحث های نظارتی سازمان های متولی، بحث های آموزش و بحث های کیفی سازی تولید همه اهمیت دارند و باید طبق یک برنامه مشخص و مدون و با نظارت دقیق پیش بروند.سخن من این است که اگر بتوانیم در مزارع مفاد مدیریت کیفیت و بهداشت و تولید را همزمان اجرایی کنیم، روند توسعه خوبی خواهیم داشت و اگر خدای ناکرده این توسعه با برنامه به پیش نرود، میتواند آسیب زننده باشد و به «خاویار ایرانی» خدشه وارد کند. 
اقتصادسرآمد: نکته پایانی
حسین ترکمانی: نکته پایانی این که ما باید نوع نگاهمان در صنعت ماهیان خاویاری نگاه بازار محور باشد. هم بازار داخلی جای توسعه دارد هم بازارهای صادراتی؛ ولی باید بازار اصلی خاویار ایران را بازارهای صادراتی درنظر بگیریم. حواسمان به حرکت رقبا مثل چین و سایر کشورها باشد که دارند چه می کنند و قرار است چه اتفاقهایی در بازار پدید آورند و در نهایت، تمام دغدغه خودمان را روی حفظ برند خاویار ایران در بازارهای جهانی بگذاریم.