گروه شیلات – امید اسماعیلی - «مصرف آبزیان» از مسائل مهم در سبد غذایی جهان است. می دانیم که آبزیان- که ما در ایران آن را در ماهی و میگو خلاصه می کنیم- برای سلامت بسیار اهمیت دارند و با نگاهی گذرا به مردم جهان متوجه می شویم که مصرف ماهی، علاوه بر مسائل اقتصادی با فرهنگ مردم رابطه دارد. با تحلیل ساده می توان به این نتیجه رسید که هر چه کشورها از فرهنگ بالاتری برخوردار باشند، به مصرف آبزیان توجه بیشتری می کنند. 
بررسی ها نشان می دهد که کشورهای ژاپن، امریکا، فرانسه، آلمان و کشورهای اسکاندیناوی بیشترین مصرف گوشت سفید را دارند با آن که اغلب آن ها در صدر جدول پرورش ماهی یا دیگر آبزیان نیستند. کشوری مانند هند، بنگلادش و حتا چین که در رآس کشورهای صید کننده یا پرورش دهنده ماهی هستند، از سرانه مصرف سالانه کمتری نسبت به آن کشورها برخوردار هستند؛ زیرا رابطه مستقیمی وجود دارد بین فرهنگ و تغذیه سالم. فرهنگ های پویا به تغذیه سالم اهمیت می دهند و می دانند که مصرف آبزیان به دلیل داشتن امگا3 بسیار عالی، به سلامت بدن کمک می کند؛ ضمن این که گوشت قرمز برای سلامت بدن، مضراتی دارد.
در این نمودارها، نشانی از کشور ایران نه در صید، نه در پرورش و نه در مصرف نیست. ایران حتا از نظر مصرف سرانه از برخی کشورهای افریقایی نیز پایین تر است؛ در حالی که ایران از سه جهت به دریا راه دارد؛ از شمال به دریای خزر، از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان. 

اظهارات اخیر رئیس سازمان شیلات ایران 
رئیس سازمان شیلات ایران با اشاره به اینکه سرانه سالانه مصرف آبزیان در دنیا به طور متوسط ۲۰.۲ کیلو گرم در سال است، گفت: سرانه سالانه مصرف آبزیان در ایران هم اکنون به ۱۳.۸ کیلوگرم در سال رسیده است. اما آمارها حکایت دیگری دارند و مصرف سرانه را به مراتب پایین تر از آمار رئیس شیلات می دانند و البته این طبیعی است زیرا دولت ها به آمارسازی علاقه زیادی نشان می دهند. 
آمارها بیان می کنند که میزان مصرف سرانه ایرانیان کمتر از نصف متوسط جهانی است؛ یعنی حدود 10 کیلوگرم و کمتر. اما ما همان آمار رئیس شیلات را می پذیریم و تحلیل خود را بر آن سوار می کنیم. میزان سرانه مصرف ایرانیان 13.8 کیلوگرم در سال است که با حد متوسط جهانی فاصله بسیار زیادی دارد. 
فرهنگ سازی
ما در روزنامه اقتصاد سرآمد بارها به «فرهنگ سازی برای مصرف آبزیان» اشاره و تاکید داشته ایم. تحلیل های متعددی در باره لزوم «تغییر ذائقه ایرانیان» نوشتیم و به مسئولان مشاوره دادیم که از دو سو به سمت افزایش مصرف آبزیان بروند: یکی با تولید بیشتر و کاهش قیمت ماهی و دیگری با ارتقای فرهنگ تغذیه.
خوشبختانه رئیس شیلات ایران به این مهم اشاره دارد و فرهنگ سازی در زمینه مصرف آبزیان را موردتاکید قرار می دهد و می گوید: تفکر مصرف‌کنندگان به محصولات آبزی به اشتباه به عنوان یک محصول لوکس و لاکچری باعث کاهش مصرف شده است و این در حالی است که آبزیان در مقایسه با سایر محصولات پروتئینی از قیمت خیلی بالاتری برخوردار نیستند. 
در این بیان، همان دو نکته ای که ما بارها بر آنها تاکید داشته ایم وجود دارد: فرهنگ+ قیمت. 
این که به گفته رئیس سازمان شیلات، قیمت آبزیان زیاد نیست را نمی توان پذیرفت. یک ماهی قابل قبول کیلویی نیم میلیون تومان! ممکن است که حسینی وضع جیب عالی دارد و نیم میلیون تومان را گران نداند! اما جیب اکثریت مردم با این قیمت سکته می کند. ضمن اینکه پیش از این نیز گفتیم: اگر اضافه های ماهی را در نظر بگیریم و گوشت لخم آن را مورد محاسبه قرار دهیم، گوشت ماهی خوب به حدود 700هزار تومان به ازاء هر کیلو می رسد. 
رئیس شیلات برای کاهش قیمت ها به تولید ماهی ارزان قیمت  به عنوان یک راه کار اشاره می کند؛ اما به کیفیتی که مردم را به ماهی خوردن وادار کند، اشاره ای ندارد. ماهی ارزان قیمت یعنی چه؟ پوست و استخوان؟

افزایش تولید
در فحوای سخنان رئیس شیلات که در کنفرانس خبری خود سخن می گفت، به طور طبیعی اشاره به افزایش تولید داشت. اما اشاره نکرد به این نکته که «بخشی از آبزیان ایران صادر می شود» . به عبارت بهتر و خودمانی: خوب هایش می رود امارات و دبی و استخوان هایش می رسد به ما! خب طبیعی است که مردم جذب ماهی نمی شوند. جالب تر این که ماهی صادراتی به دبی از ماهی داخلی ایران ارزان تر است! و این نکته ای است که قبلا تحت عنوان معمای دریایی در روزنامه منتشر کردیم. چگونه است که ماهی های درجه یک در بنادر امارات ارزان تر از ماهی های درجه 2 در ایران است؟

حذف واسطه ها  و فروش مستقیم
جوابی که می توانیم به سوال بدهیم این است: وجود واسطه های متعدد، ماهی درجه 2 ایران را از ماهی درجه یک امارات گران تر می کند. این در حالی است که رئیس شیلات ایران به آن اذعان دارد؛ اما برنامه مشخص واراده لازم برای حذف آن در عمل وجود ندارد. رئیس سازمان شیلات به گزاره های کلی در این باره بسنده می کند؛ مانند: ما باید واسطه ها را حذف کنیم. اما بیان نمی کند که طبق کدام برنامه و بر اساس کدام سیاست و توان؟ سال هاست از حذف واسطه ها سخن گفته می شود. سال هاست در باره یک امر بدیهی، توضیح داده می شود؛ اما خبری از کمترین حرکت برای حذف واسطه ها نیست. فروش مستقیم نیز در محاق است و معلوم نیست با چه برنامه ای قرار است صورت بگیرد. این که یک مدیر، آرزو کند اما برنامه نداشته باشد، اصلا جالب نیست. از کنفرانس خبری که چند هفته می گذرد، و این چند هفته برای هر مدیری، فرصت بزرگی است که کمی از برنامه هایش را اجرایی کند؛ مثلا در همین فرصت اقدامی در باره فروش مستقیم انجام می داد؛ اما می بینیم که هیچ اتفاقی نیفتاده و ماهی شب عید مردم، بسیار گران تر از همیشه خواهد بود. 

جشنواره ها
فاصله فاحش مصرف آبزی در خانوار ایرانی باسرانه جهانی دلایل گوناگونی دارد که دلیل فرهنگی می تواند از مهم ترین دلایل باشد. دلیلی که حتا مهم تر از گرانی ماهی است. قیمت ماهی گران است؛ اما قیمت غذاهای دیگر –مانند چلوکباب محبوب ایرانی ها- نیز گران است؛ اما مردم با اشتیاق زمان و هزینه برای خوردن کباب می گذارند؛ اما برای ماهی نه. دلیل آن، فرهنگی است و به ذائقه ای بر می گردد که کباب را دوست دارد و ماهی را نه.
به منوی رستوران ها دقت کنید می بینید که اغلب رستوران ها، ماهی را در منوی غذایی خود ندارند. اگر بخواهید ماهی میل کنید باید چندین رستوران را بگردید تا ماهی در منوی یکی از آن ها پیدا کنید؛ دلیل رستورانچی ها برای نیاوردن ماهی در منو مشخص است: مشتری ندارد. برای تغییر ذائقه، حسینی از برگزاری جشنواره ها سخن به میان می آورد؛ اما به طور دقیق نمی داند کدام جشنواره؟ کی و کجا؟ یعنی مساله را می داند، اما برنامه مشخص برای حل مساله وجود ندارد. بدون شک، برگزاری جشنواره ها موثر خواهد بود؛ اما نه آن گونه که رئیس شیلات می گوید. رئیس شیلات تمرکز بر «جشنواره های غذایی» دارد که فقط بخشی از یک برنامه فرهنگی ذائقه گردانی می تواند باشد و البته بخش کوچک؛ زیرا درست کسانی از این نوع جشنواره ها استقبال می کنند که «به پخت و خوردن ماهی» علاقه دارند. آن ها که علاقه ندارند، همچنان از برنامه ها حذف خواهند بود. بنابراین، باید منظور از جشنواره ها، مجموعه ای از جشنواره های فرهنگی باشد که تمامی مردم و نسل ها را از کودکستان و مدرسه تا دانشگاه و خانواده و... در بر بگیرد.
در این باره، روزنامه اقتصاد سرآمد ایده ها و برنامه هایی دارد که در صورت تمایل مسئولان شیلات، قابل طرح و ارائه خواهد بود.