نویسنده: ناعمه دبیری نژاد
 حسین سلطانزاده(نویسنده مسئول) 
بررسی ساختار کالبدی خانه
 در این مرحله قصد بر این است تا مدل ارائه شده به صورت مصداقی مورد ارزیابی قرار گیرد. به استناد نظر بسیاری از محققان برای شناخت مستقیم باورها و ارزش های مطرح در یک جامعه در حالت خاص آن باید به مطالعه این موارد در جوامع سنتی پرداخت. از نظر آنها جوامع سنتی به این دلیل باید نقطه شروع این تحقیقات باشند که کمتر دچار تغییر و تحول قرار گرفته و چندان تحت تاثیر پدیده های دنیای مدرن بوده اند. 
منبع اصلی برای آشنایی با فرهنگ یا شیوه سکونت جوامع سنتی این منطقه و تاثیر آن روی شکل خانه هایشان، است. مشاهدات میدانی انجام شده محدوده تحقیق خانه علی گلبتان در بندر کنگ است. خانه علی گلبتان در عین داشتن روابط فضایی مطلوب و هم راستا با اقلیم منطقه و حفظ حرمت و توجه به مسائل فرهنگی و اجتماعی حرف‌های زیادی برای گفتن دارد و می‌توان آن را نمونه مناسبی برای همراستایی به معماری پایداری در زمان خود دانست که همچنان علاوه بر تامین نیاز ساکنان، زندگی در فضایی مطلوب را برای آنها به وجود آورده است.
خانه علی گلبتان واقع در خیابان ساحلی شهر بندر کنگ و در راستای خلیج فارس قرار گرفته است. مالکیت این خانه و شغل میراثی آنها تجارت و عرضه کالا بوده است در گذشت که خیابان ساحلی کشیده نشده بود خانه در ساحل قرار داشت و بار توسط قایق‌های کوچک هنگام جزر و مد که هر 6 ساعت اتفاق می‌افتد از لنج مستقیما به خانه منتقل می‌شد و مورد ارزیابی قرار می‌گرفت. خانه علی گلبتان متشکل از محل اقامت، مغازه و محل نگهداری حیوانات است. در گذشته نگهداری حیوانات در این شهر مرسوم بود و مردان برای گذران زندگی دام های مختلف را پرورش می داده و مورد استفاده قرار می دادند؛ این شهر را جهانگردان با عنوان مکانی کوچک متشکل از کلبه های دامداران بر نام برده اند که در کانون اصلی تجارت دریایی به اقیانوس هند می شود. قرارگیری فضایی های نظم معمول خانه های سنتی را دارد. بخش اصلی خانه محل اقامتی و بخش جنوبی آن که به طور مجزا قرار گرفته بخش تجاری خانه برای امرار معاش مورد استفاده قرار می گرفت که به دلیل همجواری با دریا و حمل و نقل آسان تر و ایجاد حایل بین رطوبت دریا و خانه‌ این بخش در جنوب خانه و روبه دریا قرار گرفته است؛ دو بخش اقامتی و تجاری خانه را میتوان اندرونی و بیرونی تعریف نمود که به شکل ظریفی به هم پیوند می خورند. در قسمت اصلی خانه یکی از مهمترین عناصر معماری ساباط (ایوان)، فضایی نیمه باز است که دور تا دور حیاط و حد فاصل میان حیاط و فضاهای سکونتی قرار گرفته و به نوعی فضای باز را به فضای بیرون می کشاند. اتاق ها با اندازه ها و شکل های متفاوت ترکیبات متنوع فضایی، تقسیمات منظم و آگاهانه را به وجود آورده‌اند. فضاهای مهم معمولاً در محورهای اصلی حیاط قرار می گیرند و فضاهای کم اهمیت بین آنها می‌نشیند همانگونه که در نقش قابل مشاهده است در محورهای اصلی سه طرف شاهد قرارگیری اتاق‌ها و مطبخ هستیم که بازگویی اهمیت به نقش مهم و اساسی زن در منزل است. فضاهای اقامتی در سه جبهه شمال و جنوب و شرق قرار گرفت و فضاهای خدماتی در جبهه غربی بنا قرار گرفته اند.
مهمترین ویژگی سازمان فضایی خانه سنتی این منطقه حضور همزمان سه گونه فضایی باز (حیاط)، نیمه باز (ایوان) و بسته (اتاق ها) است. هر یک از این فضاها با توجه به نحوه امرار معاش یا شیوه زندگی خانواده ها، فضاهایی پرگاربرد و همیشه با سرزنده بودند. 
فضاهای باز و نیمه باز شامل حیاط، بام و ایوان است که دو عنصر فضایی جدا نشدنی از خانه های سنتی این منطقه به حساب می‌آیند که به دلیل انجام فعالیت های روزمره زندگی از پویایی خاصی برخوردار است. همچنین حیاط و ایوان به عنوان مکانی برای ارتباط با طبیعت و تعاملات اجتماعی نیز به کار می‌رفت و جهت استفاده بهتر از سیرکولاسیون هوا و نسیم دریا به کار گرفته می شد، که کاملاً با این اقدام سازگار است در جهت آسایش ساکنین به کار می رفت. حیات فضایی کاربردی و مستطیل شکل است که علاوه بر تسهیل تهویه و خروج هوای گرم از فضای خانه، فضایی فرونشست است که با چند پله از سه نقطه مختلف به فضای نیمه باز راه می یابد تا در مقابل مواقع سیل آسا آب وارد منزل نشود و برای دفع آب حمام نیز مورد استفاده قرار می گرفت. علاوه بر این با کاشت درختان فضایی مطلوب از نظر بصری و آسایشی نیز به وجود می‌آید. حیاط مرکزی علاوه بر حاشیه خلیج فارس در معماری فلات مرکزی ایران وجود دارد، یکی از مهمترین عوامل محرمیت به شمار می‌آید. حیاط مرکزی موجب درونگرا شدن خانه شده و عملکردی چند منظوره دارد. باز شدن بازشوهای محل اقامت اهالی منزل به ویژه زنان به حیاط مرکزی ارتباط با بیرون خانه را به حداقل رسانده تا در راستای جلوگیری از نفوذ مستقیم دیده به داخل خانه باشد در داخل خانه برای رعایت حریم افراد، شاهد گچکاری روی پنجره هایی که در بالای در و ارتفاع بالا واقع شده هستیم که دید به داخل را به حداقل می رسانند و اتاق زنان حتی از سایر افراد خانه نیز در امان است زیرا به دلیل زندگی چند خانواری در برخی خانه ها ممکن است همه ی افراد به هم محرم نباشند. بام همچون حیاط از اهمیت زیادی برخوردار است. برای کارهای روزمره و آشپزی در برخی از فصول سال، شب برای خواب مورد استفاده قرار می‌گرفت. در واقع بام به دلیل تهویه مطبوع و سایه‌اندازی، جانپناه های بلند محیط مناسب از نظر آسایشی را برای اهالی خانه فراهم می کند و در شب مورد استفاده برای خواب قرار میگیرد. در قسمتی از بام شاهد فضای مسقف و یا اتاق هایی برای کاربردهای متفاوت هستیم. در برخی خانه ها اتاق هایی جهت نگهداری لوازم مربوط به خواب وجود داشت تا به طور روزانه آنها را از پایین به بالا جابجا نکنند، علاوه بر این در این خانه ها گاه مجلسی و گاه مطبخ فصلی بر روی بام ساخته می‌شد که اهمیت منزلت زن و مهمان را یادآور می شود. برخلاف معماری این منطقه جانپناه های این خانه‌ها مشبک نبوده و از دیواره دوتکه استفاده شده تا علاوه بر تهویه، محرمیت را ایجاد کند و زنان از بام خانه به راحتی استفاده نمایند. در خانه های همجوار به دلیل جلوگیری از دید به بام مجاور جان پناه بلندتر میشد.فضای نیمه باز از نظر مساحتی حتی بیش از فضای حیاط است که این اهمیت ایوان ها را نشان می‌دهد که علاوه بر نقش ارتباطی میان فضاها، مکانی مناسب برای انجام کارهای روزمره و محیطی مناسب با سایه و تهویه مطبوع که کاملاً با این اقلیم است را فراهم می‌سازد و علاوه بر این با سایه اندازی بر روی دیواره های فضای داخلی از دمای فضاهای اصلی کاسته و محیطی مطلوب را برای این فضا ایجاد می کند. فضاهای بسته شامل: اتاق مطبخ، انبار، فضای تجاری، سرویس های بهداشتی و محل نگهداری حیوانات است. اتاق در فضاهای بسته چند عملکردی هستند که تمام فعالیت های یک خانواده از قبیل غذا خوردن، خوابیدن، دور هم نشینی و ... می تواند در آنها انجام شود که بیشترین مساحت را به خود اختصاص داده و در جوامع سنتی این منطقه اتاق را خانه می‌نامیدند و در نامگذاری به مواردی از قبیل محل نگهداری، اندازه و عملکرد اتاق توجه داشتند.