گروه آب و انرژی - محمد قاسمی فر - حدود ۲۲ سال است که کاهش بارندگی در مناطق شرق ایران به ویژه خراسان جنوبی چشمگیر شده و همین باعث شد تا منابع آب روی زمینی که به کل خشک شده و سفره‌های زیرزمینی نیز سال به سال از میزان آن کاسته شود.
خسارت‌های کلان قهر طبیعت در این سال‌ها خراسان جنوبی را از پای درآورده و بیشتر ضربه را هم حوزه کشاورزی، دامداری و منابع طبیعی و زیست محیطی استان متحمل شده اند.
بار گرانی که خشکسالی‌های مستمر بر دوش خراسان جنوبی کم برخوردار گذاشته به حدی است که کمر اقتصاد استان را به کلی خم کرده است.

آثار زیان بار خشکسالی‌ها بر خراسان جنوبی
آثار زیان بار این مخاطره طبیعی را می توان در زمین‌های سله بسته از تشنگی بی حد و حصر، عرصه‌های طبیعی عریان شده از گونه‌های گیاهی، درختان خشکیده از بی آبی، افزوده شدن سال به سال به کسر مخازن، تامین آب ۴۰۰ روستای خراسان جنوبی به وسیله تانکر، خالی از سکنه شدن روستاها و مهاجرت روستاییان به شهرها و حاشیه شهرها، افزون شدن آسیب‌های اجتماعی بر اثر این مهاجرت، افزایش بیکاری‌ها، اضافه شدن بر دشت‌های بحرانی و فوق بحرانی، فرونشست زمین و هزاران معضل اجتماعی و اقتصادی دیگر که بر اثر این زلزله خاموش بر سر خراسان جنوبی آوار شده را به چشم دید.
براساس آمار دوره ۱۰ ساله تا پایان سال ۱۴۰۰ که مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی ارائه کرد، ۹۱ درصد مساحت خراسان جنوبی متاثر از خشکسالی است که از این مقدار ۹ درصد در وضعیت نرمال، ۲۰ درصد خشکسالی خفیف، ۳۵ درصد خشکسالی متوسط، ۲۵ درصد خشکسالی شدید و ۱۱ درصد خشکسالی بسیار شدید است.
کم‌آبی مهمترین مشکل و پیامد خشکسالی در این استان مرزی و کویری است به طوری که اکنون به‌صورت میانگین به ۴۰۰ روستای خراسان جنوبی با جمعیت ۶۵ هزار نفر با تانکر آبرسانی می‌شود.
بنابر اعلام شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی نیز از مجموع ۴۴ دشت و محدوده مطالعاتی، ۹ دشت ممنوعه بحرانی و ۲۲ دشت ممنوعه است و در دهه اخیر تعداد دشت‌های ممنوعه بحرانی استان به دلیل افت مستمر آبخوان‌ها از ۲ به ۹ دشت افزایش یافت.
سالانه ۹۰۵ میلیون متر مکعب از منابع آب زیرزمینی خراسان جنوبی برداشت می‌شود که به دلیل اضافه برداشت ۱۰۱ میلیون مترمکعبی، به‌صورت میانگین هر سال منابع آب زیرزمینی این استان ۲۶ سانتیمتر مربع افت دارد.

محقق نشدن اهداف سند سازگاری با کم آبی
خراسان جنوبی
سال ۱۳۹۸ سند سازگاری با کم‌آبی خراسان جنوبی در راستای مدیریت مصرف آب در بخش‌های مختلف به‌ ویژه بخش کشاورزی در شورای عالی آب تصویب و توسط وزارت نیرو به استان ابلاغ شد که به دلیل شیوع کرونا و تشدید خشکسالی‌ها این طرح با یک سال تاخیر و از سال ۱۳۹۹ اجرایی شد و به گفته مسئولان اهداف طرح به‌طور کامل محقق نشده است.
از این رو به دلیل کم‌آبی شدید و پیامدهای آن، از یک دهه اخیر انتقال آب یکی از مطالبات اساسی استان‌های شرقی از دولت‌های مختلف بوده است و ابتدای دهه ۹۰ مطالعات انتقال آب از سد دوستی مشهد به خراسان جنوبی انجام شد که به دلیل تشدید خشکسالی و کم‌آبی این سد، مطالعات این طرح هم نتوانست مشکل استان را حل کند.

انتقال آب از دریای عمان به خراسان جنوبی گزینه جدید
سال ۱۳۹۵ هم مسئولان، انتقال آب از دریای عمان به خراسان جنوبی را به عنوان گزینه جدید و قطعی تامین آب بلندمدت استان مطرح کردند و طی چهار سال کار مطالعات این طرح توسط شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی به اتمام رسید و تخصیص سهمیه آبی خراسان جنوبی از این طرح سالانه ۶۰ میلیون متر مکعب مشخص شد که این طرح هم سال ۱۳۹۹ در مرحله مطالعات رها و منتفی شد.
طرح ملی انتقال آب از خلیج‌ فارس و دریای عمان به ۶ استان واقع در فلات مرکزی و شرق کشور نیز از چند سال گذشته آغاز شد و سال گذشته انتقال آب خلیج‌ فارس به استان‌های کرمان، هرمزگان و یزد به بهره‌برداری رسید که اجرای خط دوم این طرح با هدف تامین آب صنایع خراسان جنوبی و خراسان رضوی اواخر سال ۱۳۹۹ آغاز شد و تاریخ پایان آن سال ۱۴۰۴ پیش‌بینی شده است. 
آنچه مشخص است اینکه این پروژه به لحاظ سازه‌ای از طرح‌های بزرگی است که با اجرای آن ۲۸۰ میلیون مترمکعب آب به استان سیستان و بلوچستان منتقل می‌شود، ۱۰۰ میلیون مترمکعب از این آب در بخش آشامیدنی و ۱۸۰ میلیون مترمکعب نیز در بخش صنعت و خدمات مصرف خواهد شد.
در قالب این طرح اختصاص ۶۰ میلیون مترمکعب آب در سال برای مصارف صنعت  خراسان جنوبی و ۱۲۰ میلیون مترمکعب در سال نیز برای مصارف صنعت خراسان رضوی در نظر گرفته شده است.

تاکید رئیس جمهور بر تامین آب مورد نیاز خراسان جنوبی
رئیس جمهور نیز در سفر استانی خود به خراسان جنوبی ( ۱۹ شهریور ۱۴۰۰) به موضوع کم‌آبی پرداخت و بر تامین آب مورد نیاز این استان از منابع مختلف از جمله انتقال آب از دریای عمان تاکید کرد.
سید ابراهیم رئیسی در سفر اول دولت سیزدهم به خراسان جنوبی در زمینه مشکل کم‌آبی این استان گفت: مسئله آب مشکل بسیاری از استان‌های کشور است و این موضوع را در دولت به‌صورت ویژه دنبال می‌کنیم.

پیگیری‌های عالی ترین مقام دولت در خراسان جنوبی
استاندار خراسان جنوبی هم در دیدارهایی متعدد با مقامات کشوری بر تسریع اجرای طرح انتقال آب به استان تاکید کرده است.
در دیدار استاندار و مشاور معاون اول رئیس جمهور در خصوص ضرورت انتقال آب به خراسان جنوبی به این مصوبه ختم شد که هر چه سریعتر عملیات اجرایی خط انتقال آب خلیج فارس از محل ورود به استان و محل خروجی به سمت خراسان رضوی آغاز شود.
آخرین خبر را هم ۲۷ بهمن امسال علیرضا عباس زاده، معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی اعلام کرد و گفت: کلیات اجرایی قطعه سربیشه تا خضری  پروژه انتقال آب  دریای عمان از هفته آینده آغاز می شود.
وی مسیر انتقال آب از دریای عمان به طول هزار و ۳۴۰ کیلومتر قطعی شده که قرار است از چابهار آغاز و با عبور از  استان خراسان جنوبی تا خراسان رضوی امتداد یابد.
به گفته وی؛ با تکمیل این ابر پروژه ۲۳۰ میلیون متر مکعب آب در طول مسیر از چابهار به مشهد مقدس منتقل می‌شود.
معاون استاندار تصریح کرد: خط پروژه انتقال آب از دریای عمان ۴۵۵ کیلومتر انشعاب، ۱۹ ایستگاه پمپاژ آب و ۵۴۴ مگاوات برق نیاز دارد که هزینه اجرای این پروژه ۷۴۱ هزار و ۲۰۰ میلیارد ریال است.
وی متذکر شد: مناقصه اجرای خط پروژه انتقال آب از زاهدان تا استان به طول ۱۸۰ کیلومتر آماده شده اما عملیات اجرایی پروژه انتقال آب از دریای عمان قطعه سربیشه تا خضری از هفته آینده آغاز می شود.
مدیرعامل شرکت تامین آب صنایع و معادن به عنوان مجری طرح انتقال آب از دریای عمان به استان‌های شرق کشور گفت:
طرح انتقال آب از دریای عمان به استان‌های شرق کشور در استان خراسان جنوبی در مرحله تملک اراضی و مسیرسازی است؛ با توجه به هماهنگی‌های صورت گرفته با وزارتخانه ها، سازمان ها و همکاری مردم فهیم محلی، اجرای پروژه تاکنون با هیچ گونه چالش جدی روبرو نبوده و به لطف الهی در صورت ادامه کار طبق روال فعلی در موعد مقرر تا پایان سال ۱۴۰۴ به بهره­ برداری خواهد رسید.