دکتر حسین سلطان زاده، ناعمه دبیری نژاد - احساس آسایش خاطر و مطلوبیت مکان به ویژه برای جنس مؤنث از دغدغه و اهداف معماران از دیرباز بود؛ زنان با استفاده از سرشت خاص خود ویژگی و نیازهای متفاوت، منجر به خلق فضا و ارتباط فضایی شدند که در راستای مطلوبیت و برطرف کردن نیازهایشان است. هدف پرداختن به پایداری فرهنگی - اجتماعی در خانه های بندر گنگ است که نقش و کارکرد زن در فضاهای خانه را بررسی می‌کند. هدف مرور تاریخ معماری نیست اما تفسیر تاریخ به عنوان مؤلفه مؤثر منجر به تدوین اصول برای ایجاد معماری مطلوب میشود که موجب به ارمغان آوردن مطلوبیت مکانی، احساس آسایش و امنیت برای زنان در منزل است. میخواهیم به این پرسش پاسخ دهیم «منزلت و کارکرد اجتماعی زنان چه نقشی در طراحی و سازماندهی خانه های بندر کنگ داشته‌اند؟». در این پژوهش زنان متغیر مستقل و سازماندهی کالبدی و کارکردی خانه متغیر وابسته است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و برداشت میدانی از خانه‌های تاریخی بندر کنگ به صورتی موردی، اطلاعات گردآوری شده و اسناد کتابخانهای معتبر و میراث فرهنگی استان هرمزگان مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی نقش زن در شکل گیری فضای خانه‌های بندر کنگ، ما را در تدوین اصول و ضوابط طراحی واحدهای مسکونی یاری می‌سازد تا فضا با بهترین کیفیت و مطلوبیت برای زنان که خانه مهمترین عرصه حضور آنها است یاری میکند. نتایج تحقیق نشان دهنده ی روابط فضایی و محل قرارگیری ورودی، مطبخ و اتاق مجلسی با توجه به کارکرد زن در خانه در نظر گرفته شده، حمامهای متعدد و آشپزخانه های فصلی از ویژگیهای منحصر به فرد این خانه هاست.
مقدمه و بیان مسأله
توسعه پایدار از مهمترین موضوعات روز جهان است، نظریات متفاوتی در زمینه علوم مختلف از جمله معماری ارائه شده؛ معماری پایداری به سه فاکتور محیط زیست، فرهنگ و اقتصاد، با توجه به نیازهای انسان کنونی و آینده به خلق بنا می انجامد. 
پایداری اجتماعی در ساخت مسکن بسیار مورد اهمیت است. ارتباط و شکل گیری فضا در معماری گذشته، تحت تأثیر عوامل فرهنگی به ویژه منزلت و کار کرد زن بوده که این موضوع برگرفته از فرهنگ و مذهب جامعه است و در هر شهر و اقلیم نمود خاص و راهکارهای متفاوتی داشته است.این پژوهش در خصوص بررسی نیازهای روانی و رفتاری متفاوت زنان است که منجر به تسلط فضایی، سهولت دسترسی و تفکیک فضایی قلمروها شده است. نمونه ها از خانه های تاریخی بندر کنگ که کمتر دستخوش تغییرات بوده انتخاب و تمهیدات صورت گرفته جهت تأمین آسایش جنس مؤنث در خانه با توجه به نقش آن با استفاده از عواملی مانند نحوه پلان و عناصر در خانه بررسی شده است. این بررسی ما را در شناخت تکنیکهای پیشین در راستای احساس آسایش خاطر و مطلوبیت مکان برای زنان یاری و تأثیر آن بر نحوه قرارگیری فضا و ارتباط فضاها با یکدیگر را نشان دهد. با توجه به این مطلب و نیازهای زن امروز و تغییر در نحوه زندگی آن و ناسازگاریها و شرایط جدید می یابیم که چگونه فضایی مطلوب با حس آرامش و امنیت برای جنس مؤنت ایجاد کنیم.
روش تحقیق 
پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و برداشت میدانی از خانه های تاریخی بندر کنگ، اسناد کتابخانه‌ای و میرات فرهنگی استان هرمزگان و اطلاعات گردآوری شده، در راستای پاسخ به «منزلت و کارکرد اجتماعی زنان چه نقشی در طراحی و سازماندهی خانه‌های بندر کنگ داشته‌اند؟» صورت گرفته؛ هدف پژوهش بررسی نقش زن در شکل گیری فضای معماری خانه است؛ به گونه‌ای که بیشترین احساس امنیت و آسایش و مطلوبیت مکانی برای جنس مؤنت به وجود آید. در این مقاله ابتدا به نقش زن در اجتماع پرداخته شده و تأثیر آن در چگونگی شکلگیری فضاها و نحوه ارتباط آنها با یکدیگر بررسی می شود.نمونه های موردی در شهر بندر کنگ از خانه‌هایی با تغییرات کمتر انتخاب شده و راهکارها جهت تأمین آسایش جنس مؤنث با توجه به نقش مهم او، نحوه پلان و عناصر استفاده شده در خانه مورد بررسی قرار گرفته، این عوامل از اصول معماری پایدار اجتماعی است تا با استفاده از نیازهای زن امروز و شرایط و نحوه زندگی‌اش بررسی و استفاده شود.
ادامه دارد...