تحلیل عملکرد بادگیر به عنوان سیستم سرمایشی پایدار؛

خانه گلستان بندر کنگ


محسن کنگی نژاد، آرش نجفی- در متن بادگیر یکی از عناصر معماران است که با رویکرد اقلیمی در معماری بومی مناطق گرم و خشک و مناطق گرم و مرطوب ایران احداث گردیده و به صورت کانالی عمودی در سیمای برخی از شهرها خودنمایی می‌کند. در عصر حاضر انرژی در ردیف نیازهای اساسی بشر برای تأمین نیازهای ضروری زندگی قرار گرفته و یکی از پایه های اساسی توسعه را تشکیل می‌دهد. با گسترش آگاهی بشر نسبت به چالش های استفاده از انرژی های فسیلی، سامانه های متکی بر منابع انرژی پاک نظیر بادگیرها مجدداً مورد توجه قرار گرفته‌اند. با بررسی نقش و کارکرد بادگیر به عنوان یکی از روش های سنتی پایدار معماری، به شناسایی یکی از لایه های پایداری محیطی گذشته ایران به عنوان شاخص‌هایی از توسعه پایدار می‌پردازیم. به همین منظور بندر کنگ و بندرلنگه به عنوان بنادری که دارای بادگیرهای شایان توجهی هستند انتخاب شده بادگیرهای خانه گلستان بندر کنگ به عنوان بنای شاخص این منطقه، با به کارگیری یک بسته نرم افزاری دینامیک سیالات CFD مورد مطالعه قرار گرفته است. برای شبیه سازی جریان در این نوع از بادگیر از نرم افزار FLUENT که بر پایه روش حجم محدود استوار است، استفاده شده است توزیع دما، فشار و سرعت هوا در طول ستون بادگیر بدست آمده که معادلات ترمودینامیکی، مکانیک سیالاتی و انتقال حرارتی حاکم برای تخمین عملکرد این بادگیر بکار گرفته شده است در نهایت نتایج بدست آمده در نمودارهایی ارائه گردیدهاست.
 در گذشته سیستم های بادگیر که دارای سرمایش خود به خودی برای ایجاد شرایط تهویه مطبوع هستند، در مناطق مختلف کشور بخصوص نواحی کویری نظیر شهرهای یزد و کرمان، استفاده فراوان داشته است. بادگیرها با اشکال مختلف در شهرهای مرکزی و جنوب ایران ساخته شده که هر کدام بر حسب ارتفاع و جهت باد مطلوب طراحی و اجرا شده‌اند. تا قبل از اختراع کولر برقی و گسترش آن در شهرهای مختلف، از بادگیر در آینه مختلف مسکونی، مذهبی و خدماتی استفاده شده است. 

بادگیرو پیشینه آن
بادگیر همان گونه که از نام آن پیداست جزیی از کالبد ساختمان های مناطق گرم و خشک و یا گرم و مرطوب ایران به شمار می‌رود که با هدایت جریان باد و بهره گیری از انرژی پاک طبیعت در تعدیل دما و رسانیدن دمای فضای سکونتی به دمای در حد آسایش انسان نقش موثری داشته است. بادگیرها در سیمای شهرهای قدیمی این مناطق به صورت کانال های عمودی خودنمایی می‌کنند و پس از مناره های مساجد نقطه اوج خط آسمان شهر قلمداد می‌شوند. بادگیر کانالی است که با قرار گرفتن در بخش تابستان نشین هر خانه که پشت به آفتاب دارد و در فصل تابستان مورد استفاده قرار می‌گرفته و با وجود منافذی در راس خود که رو به سمت باد مطلوب دارند، جریان پادرا به این بخش از خانه هدایت می‌کنند در واقع، کارکرد اصلی بادگیرها، هدایت هوای بیرون به داخل ساختمان، خنک کردن نسبی و برقراری جریان طبیعی هوا در محل کار و سکونت مردم در شهرها و نقاط مختلف بوده است بادگیرها برای برقراری جریان هوا در آب انبارهای عمومی و خنک نگه داشتن آب در این آب انبارها نیز کاربرد داشته‌اند. ایران از جمله کشورهایی است که با توجه به نوع معماری و آب و هوای آن، به ویژه در شهرهای جنوبی و حاشیه‌ی کویر، از بادگیرها در شکل و اندازه های مختلف، بهره گرفته است نوع زیباتر و پرکارتر و درست تر آن‌ها در پیرامون دشتهای خشک و سوزان به ویژه در شهرهای کاشان و یزد و بم و جهرم و طبس و کرانه‌های خلیج فارس و اروند رود وجود دارد بادگیر یکی از عناصر معماران‌ است که با رویکرد اقلیمی در معماری بومی مناطق گرم و خشک و گرم و مرطوب ایران احداث گردیده و بصورت کانالی عمودی در سیمای برخی شهرها خودنمایی می‌کند. معماری بادگیرها و عملکرد آن‌ها که در سرمایش طبیعی بناها در این مناطق موثر بوده‌اند نشان از نبوغ معمارانی دارد که در طراحی و ساخت آن‌ها نقش داشته‌اند.
خانه گلستان بندر کنگ
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه