گروه اقتصاد دریاپایه - محمد راستاد - برای این که بندری بتواند به صورت مؤثر در اقتصاد دریا پایه نقش آفرینی نماید، مجموعه‌ای از امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری را باید در اختیار داشته باشد. نحوه اداره و مدیریت بندر و مقررات حاکم بر فعالیت‌های آن نیز تأثیر بسزایی در رونق و رقابت‌پذیری بندر خواهد داشت. لذا یک بندر علاوه بر ملزومات فیزیکی مورد نیاز برای انجام عملیات دریایی و بندری، به سازوکارهای اجرایی و عوامل جانبی دیگری احتیاج دارد تا بتواند به عنوان بندری موفق و کارآمد، علاوه بر تأثیرگذاری بر اقتصاد کلان کشور، در ساختار اجتماعی و اقتصادی محدوده پیرامون خود، ایفای نقش نماید.

برج کنترل ترافیک دریایی
 (Port Control)
برج یا به عبارت دیگر مرکز کنترل ترافیک، دریایی، وظیفه خطیر مدیریت ترافیک ورود و خروج ایمن و منطبق با برنامه‌های عملیات تخلیه و بارگیری کشتی‌ها در بندر را به عهده دارد برای این که مرکز کنترل بندر بتواند به خوبی به این وظایف عمل کند از تجهیزات متنوع ارتباطی و مخابرات دریایی استفاده می‌شود. تجهیزات مخابراتی به طور عمده شامل VHF، MF و HF هستند که برای ارتباط با کشتی‌ها در فواصل مختلف استفاده می‌شوند. علاوه بر این تجهیزات برای مدیریت تردد ایمن کشتی‌ها در برخی بنادر که دارای مسیرهای دسترسی دریایی پرترافیک و متراکم هستند، از «سامانه ترافیک شناورها» (Vessel Traffic System) که به طور اختصار VTS نامیده می‌شود در برج کنترل بهره برده می‌شود به علاوه برای رصد موقعیت و وضعیت تردد کشتی‌ها از سامانه شناسایی خودکار کشتی‌ها (AIS) نیز استفاده می‌شود یکی دیگر از سامانه هایی که در برج‌های کنترل ترافیک دریایی موجود بوده و برای ارائه گزارش‌های ایمنی و اضطراری و همچنین وضعیت هوا به شناورها به کار برده می شود، سیستم NAVTEX است که پیامهای مذکور را به صورت متن ارسال و گیرنده‌های کشتی ها آنها را دریافت و استفاده می‌کنند. علاوه بر تجهیزات اشاره شده برای این که برج بر عملیات دریایی و بندری اشراف و دید کامل داشته باشد معمولاً ساختمان‌های برج با حداکثر ارتفاع مورد نیاز می‌شوند تا احاطه کامل دیداری بر اماکن بندری، اسکله ها، حوضچه مسیر دسترسی دریایی و لنگرگاه وجود داشته باشد. البته واضح است که مهمترین عامل بهره برداری از تجهیزات مستقر در برج کنترل ترافیک دریایی و انجام وظایف پیش‌بینی شده برای آن، کاربران آموزش دیده و متخصص مستقر در برج کنترل هستند که به صورت شیفت‌های شبانه‌روزی و بدون هیچگونه تعطیلی و توقف، ایفای نقش می‌نمایند.

تجهیزات بندری (Port Equipment)
تجهیزاتی که برای تخلیه و بارگیری انواع محصولات از/ به کشتی ها و درون انبارها و باراندازهای بندر به کار میروند و با توجه به تنوع کالاها از نظر شکل و نوع و اندازه انواع متعددی دارند در گذشته بسیاری از کشتی ها در بنادر از جرثقیل‌های خود برای تخلیه و بارگیری کالا استفاده می‌کردند. اما امروزه به ندرت چنین رویه‌ای وجود دارد و اساساً بسیاری از کشتی‌های جدید فاقد تجهیزات تخلیه و بارگیری منصوب بر روی خود هستند. تجهیزات موجود بر روی اسکله‌های بنادر در مقایسه با روند گذشته که از تجهیزات کشتی استفاده میشد. سرعت بسیار بالاتری برای تخلیه و بارگیری کشتی دارند که باعث کاهش زمان توقف کشتی در بندر میشود. البته کماکان در برخی بنادر که فاقد تجهیزات کافی و متناسب با برخی از انواع محمولات هستند، تردد کشتی های دارای تجهیزات تخلیه و بارگیری دیده می‌شود برای بعضی محمولات خاص، مانند کالاهایی که از نظر شکل، اندازه و وزن متفاوت بوده و نسبتاً حجیم و دارای وزن بسیار بالایی می‌باشند (Heavy Lift)، کشتی‌های مختص حمل این گونه محمولات مجهز به تجهیزات با توانایی تخلیه و بارگیری آنها وجود دارد. به دلیل این که این نوع محمولات عمدتاً مربوط به پروژه های صنعتی هستند و به صورت موردی و معدود به بنادر حمل می‌شوند تجهیز بنادر به وسایلی که بتواند آن‌ها را تخلیه و بارگیری کند مقرون به صرفه نمی باشد.
بنابراین برای چنین محمولاتی کشتی‌های خاص با تجهیزات منصوب بر روی عرشه خود به بنادر مختلف تردد می‌کنند. در سایر موارد وجود انواع تجهیزات تخلیه و بارگیری و به تعداد کافی و متناسب با میزان کالاها اهمیت زیادی دارد.
همان طور که اشاره شد، برای هر نوع کالا تجهیزات خاصی وجود دارد. به عنوان مثال، برای تخلیه و بارگیری کانتینر، بر روی اسکله نیاز به جرثقیلهای مخصوص تخلیه و بارگیری کانتینر از/ به کشتی است که به آن  (STS)«Ship to Shore Gantry Carane» گفته می شود. برای انتقال کانتینر از اسکله به محوطه نگهداری و بالعکس در برخی پایانه های کانتینری از تجهیزانی به نام «Suallie Carriors» استفاده می‌شود. البته این نوع تجهیزات کار چیدمان کانتینر در محوطه های نگهداری کانتینر  (Castasies Yad)را نیز انجام می‌دهند. معهذا در اکثر پایانه های کانتینری برای جابه جایی کانتینر از اسکله به محوطه و بالعکس از کامیون‌های مختص این کار که Container  Terminal Truck نامیده می‌شوند، استفاده می‌گردد. برای چیدمان کانتینرها در محوطه های نگهداری که برای صرفه جویی در فضا، معمولاً چهار تا پنج کانتینر بر روی همدیگر قرار داده می‌شوند، از جرثقیل دروازه‌ای خاصی استفاده می شود که نوع چرخدار آن (  (RTG« Rubber Tier Gantry Crane» نامیده شده و نوع ریلی آن که بر روی ریل‌های نصب شده در محوطه نگهداری کانتینر حرکت میکنند ( (RMG« Rail Mounted Gantry Cranes » نام دارند. البته برای این منظور از تجهیزاتی به نام Reach Stacker» » و «Empty Stacker» نیز استفاده می‌شود.
در پایانه های کالای عمومیGeneral Cargo) ) بر روی اسکله به طور معمول از «جرثقیل های متحرک ساحلی» Mobile Harbor Crane) ) که میتواند چرخدار باشد یا بر روی ریل نصب شده باشد، استفاده می‌شود. برای انتقال کالا از اسکله به محوطه و بالعکس، کامیون و تریلر به کار برده می‌شود و برای تخلیه و بارگیری در اماکن نگهداری بندر نیز از «جرثقیل های متحرک محوطه‌ای» (Mobile Yard Crane) و یا «لیفتراکت» (Lift truck) بهره برداری می نمایند.
در پایانه‌های کالای فله خشکDry Bulk) )، برای تخلیه و بارگیری کشتی از تجهیزاتی همچون «دستگاه مکنده» Sucking-up Ship Unloader)) جرثقیل های موبایل ساحلی با اتصال «گراب» Crane Grab)) به آن‌ها، تسمه نقاله  Conveyor Belt) ) و ... استفاده می‌شود. 
در پایانه های کالای فله مایع Liquid Bulk))، برای تخلیه معمولاً از «پمپ کشتی»Ship’s Pump) ) و برای بارگیری از «پمپ ساحلی»  (Share’s Parap) استفاده می‌شود و نحوه اتصال خطوط لوله ساحل به کشتی نیز با استفاده از «بازوی بارگیری» (Loading mm ) است که بر روی اسکله های پایانه های کالای فله مایع نصب می‌شود. 
قابل ذکر است که در بنادر تجاری متناسب با نوع فعالیت‌های عملیاتی تجهیزات متعدد جانبی دیگری نیز استفاده می‌شود که هرکدام در تکمیل و تداوم زنجیره عملیات نقش خاص خود را ایفا می‌نمایند. بنادر باید بتوانند با حداکثر سرعت انواع کالاها را به کشتی ها بارگیری یا تخلیه نمایند. لذا وجود تجهیزات متنوع، آماده به کار و باکیفیت در بنادر اهمیت زیادی در حفظ رقابت پذیری آن‌ها دارد. بنابر این تجهیزات بندری در روند فعالیت های روزمره تخلیه و بارگیری انواع کالا جزو ملزومات راهبردی بنادر محسوب می‌شوند و چنانچه بندر از نظر کمیت و کیفیت تجهیزات بندری دچار نقیصه‌هایی باشد، به طور مستقیم در عملکرد کلی آن تأثیرگذار خواهد بود و تبعات منفی متوجه بندر خواهد شد. از این رو و با توجه به اهمیت این تجهیزات، تعمیر و نگهداری مستمر و منظم آن‌ها با در اختیار داشتن کارگاه‌ها و کارکنان متخصص، از جمله مواردی است که بنادر باید با اولویت خاص به آن توجه کنند.