گروه نفت و انرژی – فاطمه کریمی - در سنوات گذشته شرایط اتخاذ شده توسط شرکت ملی نفت برای بخش خصوصی اعلام شد که در مقایسه با تجربه‌های قبلی بسیار مطلوب‌تر بود به طوری که  در این چهارچوب امتیازهای ویژه‌ای برای بخش خصوصی در نظر گرفته شده بود. 
برای مهیا کردن امور و با این تفاسیر، یک مقام مسئول درباره اهمیت عرضه نفت در بورس انرژی توضیحاتی داده است که با استفاده از اوراق گواهی سپرده کالایی و رقابتی شدن این حوزه به دلیل ورود بخش خصوصی می پردازد.

ورود رقابتی بخش خصوصی 
به تجارت نفت خام 
به گزارش اقتصادسرآمد، حسین حسین زاده، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با مهر درباره عرضه نفت در بورس انرژی و تأثیر این اقدام گفت: با توجه به وضعیتی که ما تحریم هستیم و در فروش نفت نمی‌توانیم خیلی روان حرکت کنیم، می‌توانیم نفت را در بورس انرژی از طریق اوراق گواهی سپرده کالایی ارائه کنیم.
وی در ادامه اضافه کرد: اما مسئله‌ای که در این زمینه وجود دارد این است که باید به این نکته توجه کرد که در حال حاضر اگر تحریم‌ها برداشته شود فروش نفت ما از این مقداری که هم اکنون داریم بیشتر نخواهد شد زیرا هم اکنون با دیپلماسی خوب انرژی که وزارت نفت انجام شده است فروش نفت ما به همان حالت قبل از برجام برگشته و این امر یک موفقیتی است که ما به آن نائل شده ایم.
این نماینده مجلس یازدهم توضیح داد: بنابراین ما در این حوزه وضعیت خوبی داریم روابط خوبی هم با کشورهای همسایه برقرار کرده ایم با کشورهای دوردست هم پالایشگاه‌های فراسرزمینی را راه‌اندازی کرده‌ایم. این اقدامات نوید آینده خوبی را برای اقتصاد ایران دارد زیرا سرمایه گذاری ها و برنامه ریزی های خوبی در حوزه‌های اقتصادی به ویژه انرژی انجام شده است.
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در نمایشگاه نفت که هفته گذشته بر قرار شد ۲۰۰ شرکت خصوصی به ایران آمدند و برای مبادلات نفتی قرارداد امضا کردند ادامه داد: وضعیت فعلی درآمدهای نفتی در برگشت پول نفت به کشور وضعیت مطلوبی دارد ولی باز هم از چند نظر جای کار دارد و باید بیشتر در این زمینه تلاش کرد.
حسین زاده با تاکید بر اینکه وضعیت در این زمینه وضعیت مطلوبی است خاطرنشان کرد: اینکه به شرکت‌های خصوصی بها بدهیم تا آنها در زمینه خرید و فروش نفت از طریق اوراق گواهی سپرده کالایی ورود کنند یک اقدام بسیار مثبت و ارزشمند است.
این نماینده مجلس با اشاره به لزوم مردمی سازی اقتصاد گفت: در سرفصل مسائلی که باید در کشور در زمینه اقتصاد اجرایی شود، به مردمی شدن اقتصاد تاکید شده است. یکی از راه‌های آن این است که اقتصاد را به بخش خصوصی که مردم هستند واگذار کرد در این زمینه شرکت ملی نفت قدم‌های خوبی برداشته است و امیدواریم که ادامه دار هم باشد.
حسین زاده افزود: یکی از راه‌هایی که هم اکنون می‌توانیم برای فروش نفت از آن استفاده کنیم عرضه نفت در بورس انرژی از طریق اوراق گواهی سپرده کالایی است. عرضه نفت در بورس انرژی یک امر ابتکاری است که در دولت فعلی انجام شده است و ایده بسیار خوبی است تا به این وسیله بخش‌های خصوصی به این عرصه وارد شوند و شاهد رقابتی شدن عرصه خرید و فروش نفت در کشور باشیم.
این نماینده مجلس یازدهم ادامه داد: علاوه بر این می‌توان منابع حاصل از فروش این اوراق گواهی سپرده نفت کالایی در بورس انرژی را صرف توسعه میادین نفت و گاز و توسعه زیرساخت‌ها و بخش‌های مختلف اقتصادی کشور کرد که منجر به رشد اقتصادی ما خواهد شد و همچنین عرضه نفت در بورس انرژی باعث رقابتی شدن این عرصه و افزایش فروش نفت خواهد شد.
در همین راستا اطلاعیه ای منتشر شده که در آن نقاط قوت بورس انرژی و عرضه نفت در بازار بورس مطرح شد که در ذیل با هم می خوانیم: اول: طبق اطلاعیه شرکت ملی نفت، مقصد حمل و فروش نفت خام سبک خریداری شده آزاد بوده و صادرات به تمام کشورها به جز سرزمین اشغالی فلسطین مجاز است و بخش خصوصی می‌تواند حتی به مشتریان شرکت ملی نفت نیز نفت بفروشد. به این صورت کار بخش خصوصی برای فروش محموله‌های دریافتی از بورس بسیار آسان می‌شود؛ هر چند هنر بخش خصوصی این است که در شرایط فعلی بازاریابی کند و نفت کشور را در بازارهای جدید به فروش برساند.
دوم:  طبق اطلاعیه، محدوده نوسان قیمت پایه و قیمت مجاز در این عرضه به صورت نامحدود خواهد بود، در حالی که در تجربه‌های قبلی قیمت هر بشکه نفت تنها تا 5درصد زیر قیمت بازار قابلیت انعطاف داشت؛ در مصوبه کنونی این کف قیمت برداشته شده است. بدین صورت در سازوکار رقابتی بورس قیمت واقعی نفت تحریمی ایران کشف می‌شود که حتی ممکن است چند دلار پایین‌تر از قیمت پایه وزارت نفت باشد، در نتیجه در عرضه پیش‌رو برخلاف تجربه‌های قبلی شاهد عدم انعطاف‌پذیری در تعیین قیمت پایه نخواهیم بود.
سوم:  طبق مصوبه کنونی محموله‌های نفتی در احجام کوچک( 35 هزار بشکه‌ای) خرید و فروش می‌شوند درحالی که در تجربه قبلی محموله‌ها در حجم بسیار بزرگ( 500 هزار بشکه‌ای) عرضه می‌شد. کوچک‌سازی حجم محموله‌های عرضه شده مسائل مربوط به ارائه‌ تضامین را برای بخش خصوصی تسهیل می‌کند. در تجربه قبلی تنها افرادی می‌توانستند نفت خام کشور را از بورس دریافت کنند که به اندازه بهای 500 هزار بشکه توانایی ارائه تضامین لازم را داشته باشند. اما درحال حاضر با کوچک‌سازی حجم محموله‌ها زمینه برای ورود اکثر شرکت‌ها فراهم شده است.
چهارم: در مدل فعلی 20درصد بهای نفت معامله شده به صورت ریالی تسویه می‌شود و مابقی 80درصد با ارائه‌ ضمانتنامه ریالی پس از فروش نفت به حساب شرکت ملی نفت به صورت ارزی واریز می‌شود. در حالی که در تجربه قبلی شرکت‌های خصوصی باید 80درصد بهای محموله را در موعد تحویل و به صورت نقدی تسویه می‌کردند. همچنین اصل فروش نفت به صورت اعتباری نیز از نکات مثبت این مصوبه است زیرا در گذشته خریداران باید 80درصد از بهای نفت معامله شده را در موعد تحویل به صورت نقدی پرداخت می‌کردند.

الزامات عرضه نفت در بازار بورس
 در همین راستا و برای برای گسترش ابعاد و موفقیت بیشتر عرضه نفت در بورس الزاماتی مد نظر قرار گرفت که به شرح زیر است:
یک: با تسویه ارزی 80درصد بهای نفت معامله شده این امکان وجود دارد که در فرآیند انتقال ارز به حساب‌های مورد تایید شرکت ملی نفت، بخش خصوصی نیز مورد شناسایی و تحریم‌های آمریکا قرار گیرد. لذا پیشنهاد می‌شود  شرکت ملی نفت امکان تسویه ریالی را نیز از عرضه‌های بعد درنظر بگیرد.
دو: یکی از نکات مهم برای موفقیت این طرح تداوم عرضه نفت در بورس است تا این فرصت به بخش خصوصی داده شود و کسب‌وکار و تجارت نفت شکل بگیرد. در نتیجه ضرورت دارد عرضه نفت خام در بورس حداقل به مدت یک سال ادامه پیدا کند و اقدامات لازم برای جذاب شدن محموله‌ها به تدریج و در طول زمان انجام شود.
سه: عرضه محموله‌های 35هزار بشکه‌ای در قالب حواله‌های بی‌نام و قابل انتقال به غیر نیز یکی از ظرفیت‌های موجود برای توسعه این راهکار است. به این صورت با خرید و فروش حواله‌ها بین افراد مختلف احتمال شناسایی خریدار نهایی کاهش می‌یابد و همچنین به جذب نقدینگی موجود در کشور کمک می‌کند. در مجموع به نظر می‌رسد که شرایط اتخاذ شده توسط شرکت ملی نفت برای بخش خصوصی در مقایسه با تجربه‌های قبلی بسیار مطلوب‌تر است و امتیازات ویژه‌ای برای بخش خصوصی درنظر گرفته شده است. در نتیجه با توجه به انعطاف‌پذیری وزارت نفت برای عرضه نفت در بورس، لازم است که بخش خصوصی این فرصت را غنیمت شمرده و از همه‌ ظرفیت‌های خود برای صادرات نفت کشور استفاده کند. البته باید توجه داشت که برای توسعه این روش لازم است شرایطی مانند امکان تسویه ریالی، تداوم عرضه نفت در بورس و صدور حواله‌های بی‌نام و قابل انتقال به غیر در نظر گرفته شود.