استان فارس به دریا راه ندارد اما بیشترین دانشجوی رشته دریایی را در کشور دارد
​​​​​​​گروه دانش دریا- امید اسماعیلی- امروزه نیروی انسانی مهم ترین عامل مولد است. در گذشته اعتقاد بر این بود که سرمایه و منابع مادی روند توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور را تعیین می کند، اما در جهان کنونی منابع انسانی کارآمد در این امر تأثیر اصلی را دارد. منابع انسانی کارآمد باعث افزایش سرمایه، بهره برداری از منابع مختلف جامعه و ساخت و تولید روزافزون می گردد؛ به عبارت دیگر منابع انسانی کارآمد پیشبرد جامعه در راستای توسعه ملی را تضمین می کند. کشوری که نتواند مهارتها و دانش مردمش را توسعه دهد و از آن در اقتصاد ملی بهره برداری کند، قادر نیست هیچ چیز دیگری را توسعه ببخشد.
در مصاحبه ای که روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد با کاپیتان قاسم عسگری نسب، مدیرکل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان داشته است در دو موضوع وضعیت نیروی انسانی مشاغل مرتبط با دریا و همچنین وضعیت بندر چابهار به گفت و گو نشسته ایم. بخش اول گفت و گو را در ادامه از نظر می گذرانیم:

روزنامه دریایی سرآمد: وضعیت نیروی انسانی در مشاغل مرتبط با امور دریایی کشور را الان چگونه ارزیابی می کنید؟
عسگری نسب: ما در کشور 125 هزار دریانورد با گواهینامه دریانوردی داریم؛ البته کسانی هستند که بر روی شناورهای سنتی و یا قایق های ماهگیری بدون گواهینامه کار می کنند که جزء این آمار نیستند. این آمار شامل کسانی است که یا در دانشکده ها دوره های علمی دریانوردی را گذراندند و یا اینکه به صورت محدودتر دوره های دریانوردی را گذراندند.
در زمان دانشجویی ما، فقط دانشکده دریانوردی چابهار وجود داشت، ولی شکر خدا اکنون اکثر شهرهای ساحلی ما در شمال و جنوب کشور دانشکده دریانوردی برای تربیت نیروی انسانی دارند.
تا چند سال پیش دریانوردی فقط رفتن به دریا و مواجهه با طوفان و دوری از خانواده مطرح بوده است، ولی چند سالی است که مواهب دریا بیشتر مطرح می‌باشد و مشاغل و فرصت های متعددی که می‌تواند در حوزه دریا، بنادر، کرانه، پسکرانه و فراپسکرانه ایجاد کند، در حال معرفی می‌باشد. 
در گذشته، تعداد نیروی دریانورد ایرانی بسیار محدود بود و نیروهای سایر کشورها در ناوگان ما مشغول به کار بودند، اما امروزه نیروهای متخصص داخلی روی کار آمدند و سکان کشتی ها ی تجاری، مسافربری و سنتی ما را در دست دارند.
سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان مرجع دریانوردی کشور هم برنامه‌های مدونی برای کمک به تربیت نیروی انسانی دارد. در حوزه دریایی بخشی مربوط به آموزش می‌باشد و بخش اصلی آن مربوط به کارورزی و تجربه‌اندوزی است. در گذشته دوره کاورزی 18 ماهه بود و چون تنها مرکز آموزشی تربیت نیرو، دانشکده چابهار بود، فرصت برای دانشجویان برای کارورزی وجود داشت، اما الان با توجه به تعدد مرکز دانشگاهی دریانوردی در چابهار، خارگ، نوشهر و خرمشهر و همچنین مراکز آموزشی خصوصی حتی با این‌که دوره کارآموزی یک ساله شده است، دانشجویان فرصت و امکان کمتری برای دوره کارآموزی دارند. البته سازمان بنادر و دریانوردی با همکاری شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی این نقیصه را مرتفع می‌کنند و دانشجویان امکان کارورزی پیدا می کنند و باید دوره کارورزی دریانوردی گذرانده شود تا دانشجویان گواهینامه شایستگی دریا نوردی و افسری درجه 3، 2 و 1 و کاپیتانی را بتوانند دریافت کنند.

روزنامه دریایی سرآمد: معمولاً عنوان کاپیتان با جنگ دریایی و یا مواجهه با دزدان دریایی و یا غرق شدن کشتی ها همراه می شود و این رویکرد سبب نگرش منفی نسبت به پیامدهای شغلی دریانوردی و ورودی کم دانشجویان به رشته دریانوردی و رشته‌های مرتبط با دریا شده است. بنابراین برای استخدام مجبور می‌شوید دانشجویان با معدل های پایین را بپذیرید که به معنای ورودی با کیفیت و نیروی با کیفیت در آتی نخواهد بود. به نظر شما این تحلیل درست است؟
عسگری نسب: با بخش یا از آن موافقت نیستم؛ اینکه فرهنگ سازی برای دریا و دریانوردی نشده است، با شما موافقم. سازمان بنادر و دریانوردی با راه‌اندازی بحث فرهنگ سازی در این رابطه را شروع کرد و زحماتی که رسانه‌هایی مانند شما در این راستا متحمل می‌شوید به آشنا شدن مردم با فرهنگ دریا و رشته شغل های دریایی کمک می کند. یکی از دیگر دلایلی که کمتر دانشجویان به رشته های دریایی گرایش دارند به دلیل بعد مسافت دانشکده های دریانوردی و مستقر شدن آنها در شهرهای دورافتاده است؛ در زمان دانشجویی باید تا 48 ساعت با اتوبوس می رفتیم تا به چابهار برسیم و خانواده ها راضی به این شرایط برای فرزندان خود نمی شدند. دانشکده ها در سواحل قرار دارند تا دانشجویان با سختی های دریا هم آشنا شوند و با توجه به این شرایط خانواده های ایرانی این شرایط سخت را برای  فرزندان خود نمی خواستند. اما امروزه، وضعیت رشته های دریانوردی، وضعیت خوبی است.
دانشکده‌های دریانوردی چابهار که اکنون دانشگاه شده است، در زمان، 60 دانشجو دارد؛ اما الان حدود 1500 دانشجو در رشته های مختلف دریایی دارد. رشته‌های دریایی فقط دریانوردی نیست، خدمات مربوط به بنادر، HSE، لجستیک بنادر، IT و ... رشته های مختلف دریایی وجود دارد. در زمان ما فقط رشته دریانوردی مطرح بود و ما فقط روی کشتی کار می کردیم. قبلاً بسیاری از ارگان های که در حوزه دریا کار می کردند، مجبور بودند مجوز بگیرند که خودشان نیرو تربیت کنند که یکی از چالش ها بود. چرا که مدرک آن نهاد، در بیرون برای کار دیگری به درد نمی خورد. الان دانشگاه علمی  کاربردی رشته های مختلف دریایی دارند و همچنین دانشگاه و دانشکده های مختلفی که رشته های مربوط به دریا دارند و همچنین اینکه سازمان بنادر و دریانوردی به دنبال راه اندازی دانشکده دریانوردی و علوم دریایی در دانشگاه تهران است، می تواند کمک کننده باشد که خانواده ها با فراغ بال برای رشته های دریایی فرزندان خود را ترغیب کنند.

روزنامه دریایی سرآمد: می‌پذیرید که افکار منفی درباره دریانوردی در جامعه وجود دارد. میزان قصور مسئولان دریایی کشور را در این رابطه چقدر می دانید؟
عسگری نسب: سازمان بنادر و دریانوردی مرجع دریایی کشور است. ما خیلی تلاش کردیم این رشته را معرفی کنیم. من خودم از جنوب استان فارس و از منطقه لارستان هستم. اگر پرس و جو کنید متوجه می شوید که استان فارس علی‌رغم آن که به دریا راه ندارد، اما بیشترین دانشجوی رشته دریایی را در کشور دارد. تلاش بسیار زیادی شده است تا این رشته ها معرفی شوند. به ویژه الان در رسانه ها و فضای مجازی کمک کرده است تا جوانان به اطلاعات دریایی دسترسی داشته باشند و خیلی راغب هستند که در این حوزه فعالیت داشته باشند.

روزنامه دریایی سرآمد: شما هم با ما در بحث فرهنگ‌سازی دریایی موافقید که هنوز نتوانسته است به شایستگی مواهب دریا را برای عموم آشکار کند. برای مثال، چابهار را در نظر بگیرید که یک بندر بین المللی است، اما اکنون به تعبیری یک روستای بسیار یزرگ است در صورتی که می‌تواند یکی از شگفت انگیزترین و بزرگترین بنادر منطقه و جهان باشد، چه نهادی باید این تحول بایسته را رقم بزند؟ چه کاری باید انجام شود که حداقل در زمینه گردشگری ایرانی در آن منطقه همیشه باشد که الان نیست؟
عسگری نسب: خیلی از سازمان ها باید دست به دست همدیگر بدهند. در زنجیره تأمین حوزه دریانوردی دوتا از حلقه آن سازمان بنادر و دریانوردی است که ما رسالت خود را در این حوزه انجام می دهیم. ایجاد بزرگترین بندر اقیانوسی کشور، پذیریش بزرگترین کشتی ها، تأمین اشتغال جوانان آن منطقه اقداماتی در کرانه است که ما انجام می دهیم. اما در پس کرانه سازمان های دیگری باید کمک کنند؛ مثلاً ایجاد جاده و ریل، خدمات پرواز و فرودگاهی در حیطه وظایف ما نیست؛ مبلمان شهری با ما نیست و ...، این موارد پیوست های است که یک گردشگر به تمامی این تسهیلات برای ورود به منطقه نیاز دارد.
در دولت شهید رئیسی زحمات زیادی برای استان سیستان و بلوچستان کشیده شد و توجه ویژه ای خود رئیس جمهور به توسعه سیستان و بلوچستان و سواحل مَکُران داشتند. بزرگترین آب شیرین کن در چابهار و سیستان احداث شد. 
سازمان بنادر و دریانوردی هم در کنار سایر نهادها برای توسعه گردشگری منطقه َمکُران تلاش می کند؛ برای اولین بار یکی از کشتی های گردشگری شرکت ماهان را در این منطقه پذیرش کردیم و در حال تغییر مبلمان و طراحی داخلی آن هستند تا بتواند در توسعه گردشگری دریایی آن منطقه کمک کند. بزرگترین سالن مسافری با ظرفیت پذیرش 600 مسافر با تمام امکانات در بندر شهید کلانتری آماده ارائه خدمت است.
در حال رایزنی هستیم در فصول غیرمانسونی که دریا طوفانی نیست، بتوانیم سفرهای دریایی با دیگر کشورهای همسایه از جمله عمان و پاکستان را برای حسن همجواری و تبادل فرهنگی راه اندازی کنیم.
هم در حوزه های کلان گردشگری و هم در حوزه های خرد آن فعالیت داریم؛ مثلاً مجوزهایی که برای قایق ها صادر می شود. ما در سال گذشته، بعد از 30 سال توانستیم شناورهای فاقد هویت را شناسنامه دار کنیم. نزدیک به 700 قایق فاقد هویت که خدمه نمی توانستند بیمه شوند، سوخت مناسبی دریافت کنند و برای دریا رفتن نمی توانستند گواهینامه ایمنی داشته باشند، اکنون در مؤسسات رده بندی بررسی لازم آنها انجام شد و مجوزهای لازم از سازمان بنادر و دریانوردی دریافت کردند و می توانند قانوناً امرار معاش کنند.
حدود 270 فروند لنج که فاقد هویت بودند، با همکاری سازمان شیلات برای آنها در حال صدور موافقت اصولی و مجوز  صید هستیم که براساس مجوز صید می توانیم آنها را ثبت کنیم که تا کنون 185 فروند آنها ثبت شده است. این اقدامات هم به امرار معاش مردم و هم توسعه گردشگری کمک می کند؛ در ایام نوروز از همین شناورها برای توسعه گردشگری استفاده می شود.

اقتصاد سرآمد:  با توجه به اینکه گفتید برای توسعه منطقه چابهار، نیازمند همکاری دستگاه های مختلف هستیم، آیا کمیته و یا گروهی متشکل از نهادهای مختلف وجود دارد؟
عسگری نسب: در سطح استان کارگروه هایی با ریاست استاندار وجود دارد. در شهرستان چابهار هم کارگروه های مشترکی مانند توسعه گردشگری با مشارکت منطقه آزاد، شهرداری، گردشگری، صنایع دستی و میراث فرهنگی وجود دارد.