همکاری‌های ایزوایکو و دانشگاه هرمزگان برای رفع نیازهای فناورانه صنعت کشتی‌سازی
​​​​​​​گروه دانش دریا – فیروز اسماعیلی - بسیاری از کارشناسان و سیاست‌گذاران حوزه دریانوردی و اقتصاد دریا، معتقدند که کمبود نیروی انسانی متخصص در صنعت دریانوردی، یک چالش جهانی است. در حال حاضر بیشتر کشورهای صاحب بندر و کشتیرانی تجاری برای رفع این معضل، تمهیدات و راهکارهای اجرایی سازنده‌ای را طراحی و برنامه‌ریزی کرده‌اند. جمهوری اسلامی نیز در این حوزه برنامه‌های مختلفی را پیش‌بینی کرده است که یکی از مهمترین آن‌ها اتصال دانشگاه و واحدهای مرتبط با صنعت دریانوردی و دریایی کشور با هدف تربیت نیروی انسانی ماهر و متخصص است.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، چندی پیش و در دیدار سلمان ضربی، مدیرعامل و نایب رئیس هیئت مدیره ایزوایکو با ظهیری‌نیا، رئیس دانشگاه هرمزگان، همکاری‌های علمی و صنعتی میان دو نهاد مهم در حوزه صنایع دریایی مورد بررسی قرار گرفت. در این نشست مشترک بود که مقرر شد تا همکاری‌ها با هدف اجرای پروژه‌های تحقیقاتی و آموزشی مشترک و تربیت نیروهای متخصص برای رفع نیازهای فناورانه صنعت کشتی‌سازی و شناورهای دریایی آغاز شود.
بررسی ها نشان می‌دهد که روند فعلی پیش روی توسعه صنایع دریایی بحث مهمی است و مهمتر از آن تطبیق این حوزه با تغییرات و پیشرفت‌های تکنولوژیکی است. به اعتقاد کارشناسان جهت‌گیری و حرکت صنایع دریایی جهان به سوی استفاده از تجهیزات اتوماتیک و پیشرفته بالاخص در صنعت کشتیرانی است. در چنین شرایطی می‌توان گفت که تنها راه پیش روی صنایع دریانوردی و دریایی در کشوری مانند ایران نیز گام برداشتن در جهت هماهنگ کردن خود و همراستایی تمامی ارگان‌های ذی‌ربط با تغییرات و پیشرفت‌های فن آوری است.
هر سازمانی برای نیل به اهداف، باید کادری از نیروهای لایق و کارآمد در اختیار داشته باشد. افراد برای ورود به هر صنعت و خدمتی به آموزش تخصصی و حرفه ای نیاز دارند تا دانش فنی و مهارت‌های لازم را برای انجام شایسته وظایف محول به دست آورند. این آموزش ها به کارکنان کمک می کند تا نقش فعالتر و موثرتری در نیل به اهداف سازمان ایفا کنند.پس یکی از وظایف اصلی و حیاتی در هر سازمانی، آموزش افراد آن سازمان است. زیرا داشتن کارکنان ورزیده یکی از مهمترین عوامل در میزان کارایی و کارآمدی سازمان است.
در این میان سازمان بنادر و کشتیرانی نیز از این اصل مستثنی نیست. پیش از این بارها اعلام شده است که کمبود نیروی انسانی تحصیل کرده و متخصص دریایی در آینده‌ای نزدیک، مشکلاتی را برای این صنعت ایجاد خواهد کرد. همراه با توسعه صنایع دریایی و دورنمای آن نیاز به سرمایه گذاری در آموزش و تربیت نیروی انسانی وجود دارد و برای توسعه و پیشرفت روزافزون صنایع دریایی کشور، پرداختن به بحث مطالعه و تحقیق در زمینه انتقال فن آوری و تبادل اطلاعات و حتی تکنولوژی های آموزشی بسیار پراهمیت است.

فاز جدید همکاری ایزوایکو و دانشگاه هرمزگان
براساس گزارش اقتصادسرآمد، روزهای ابتدایی آذرماه و در نشست مشترک مدیرعامل ایزوایکو و رئیس دانشگاه هرمزگان، همکاری‌های علمی و صنعتی بین دو نهاد با هدف ارتقای سطح مهارت‌های نیروی انسانی در صنعت مورد تأکید قرار گرفت. این همکاری‌ها با هدف اجرای پروژه‌های تحقیقاتی و آموزشی مشترک و تربیت نیروهای متخصص برای رفع نیازهای فناورانه صنعت کشتی‌سازی و شناورهای دریایی آغاز شد. مدیرعامل ایزوایکو در این جلسه با اشاره به اهمیت دانشگاه هرمزگان به عنوان مرکز اصلی ایده‌پردازی و تربیت نیروی انسانی متخصص در استان، گفت: ایزوایکو به عنوان یکی از پیشگامان صنعت کشتی‌سازی و صنایع فراساحل، توسعه روابط با دانشگاه‌ها را برای ارتقای سطح علمی و عملی کارکنان و دانشجویان خود اهمیت ویژه‌ای قائل است. سلمان ضربی در ادامه با تشریح ظرفیت‌ها و توانمندی‌های مجتمع ایزوایکو، بر لزوم ایجاد ساختارهای همکاری مشترک نظیر تفاهم‌نامه‌های علمی و تحقیقاتی تأکید کرد.ظهیری‌نیا، رئیس دانشگاه هرمزگان نیز در این نشست با ارائه گزارشی از وضعیت و عملکرد دانشگاه، بر نقش اساتید و دانشجویان این دانشگاه در تغذیه دانشی و پژوهشی ایزوایکو تأکید کرد و گفت: دانشگاه هرمزگان آمادگی دارد تا با ارائه فرصت‌های بورسیه و برگزاری دوره‌های مطالعاتی و آموزشی، به توسعه مهارت‌ها و تربیت نیروی کار ماهر در صنایع دریایی کمک کند.مصطفی ظهری نیا به مزیت‌های طرح‌های تحقیقاتی مشترک و فرصت‌های کارآموزی برای دانشجویان اشاره  و ابراز امیدواری کرد این همکاری‌ها به تعریف پروژه‌های جدید و مشاوره‌های مؤثر دانشگاهی منجر شود که پاسخگوی نیازهای واقعی صنعت باشد.
هدفمندسازی پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی دانشجویان بود که به‌طور خاص برای رفع نیازهای فناورانه و اقتصادی ایزوایکو طراحی شده است نیز یکی از موضوعاتی بود که در این نشست مورد توافق و تاکید طرفین قرار گرفت. این جلسه با توافق بر سر اجرای سریع برنامه‌های اردوهای علمی و راهیان پیشرفت برای دانشجویان به پایان رسید. این برنامه‌ها با هدف آشنایی نزدیک‌تر دانشجویان با فرآیندهای صنعتی ایزوایکو و توسعه مهارت‌های علمی و عملی آنان طراحی شده‌اند.

اهمیت و جایگاه دانشگاه‌های دریایی در کشور
برخی از فعالان صنایع دریایی کشور معتقدند که یکی از دلایلی که جوانان به رشته‌ها و مشاغل‌ دریایی علاقه‌ چندانی نشان نمی‌دهند، ضعف فرهنگی در این رابطه است. بر این اساس براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته یکی از اقدامات پایه و بنیادی برای رفع چالش کمبود نیروی دریانورد، توسعه و اشاعه فرهنگ دریایی در میان خانواده‌های ایرانی است.  این در حالی است که تا‌کنون با کمبود نیرو در این بخش مواجه‌ بوده‌این. از‌این‌رو ضروری به نظر می‌رسد که دانشگاه‌های دریایی با سرعت بیشتری فعالیت خود را آغاز کنند.
برخی گزارش‌ها می‌گوید که بیش از ۹۰ درصد دریانوردان شاغل در کشتی‌های داخلی، ایرانی هستند و در بعضی بنادر براساس ملاحظات اجباری از دریانورد خارجی استفاده می‌شود. با این نگاه باید گفت که پرورش و توانمندسازی کارکنان در سازمانی مانند بنادر و دریانوردی کشور در قالب «سند راهبردی پنج ساله توسعه و پرورش نیروی انسانی»  دارای اهمیت است. سال گذشته بود که علی اکبر صفایی، معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان بنادر و دریانوردی کشور اعلام کرد که پیش‌نویس سند راهبردی توسعه و پرورش نیروی انسانی در سه بخش شامل تربیت کارشناس، پرورش و توانمندسازی سرمایه انسانی و اجرای برنامه‌های آموزشی سالانه کارکنان دریایی و بندری، تدوین و برای اخذ مجوزهای لازم به سازمان اداری و استخدامی کشور ارسال شده است.

الزامات تربیت نیروی انسانی ماهر برای دریا
هیچ نهادی همانند نهادهای آموزشی و دانشگاه‌ها نمی‌توانند در پرورش دریانورد متخصص و ماهر نقش داشته باشند و با توجه به غفلت نظام آموزشی کشور در راستای معرفی صنعت حمل‌و‌نقل دریایی به دانش آموزان، دانشگاه به مهم‌ترین کانون پرورش دریانوردان در ایران تبدیل شده است و در این بین باید با رفع کمبودهای موجود و توسعه رشته‌های تحصیلی مرتبط با حوزه دریایی و بندری، شاهد افزایش نیروی انسانی در این بخش باشیم. همچنین باید در خاطر داشت که در حوزه تجارت خارجی، حمل‌ونقل دریایی بیشترین اهمیت را دارد و افزایش تقاضا برای حمل‌ونقل دریایی منجر به افزایش تقاضا برای نیروی انسانی کارآمد شده است. در چنین شرایطی برخی از متخصصان حوزه دریانوردی می گویند که آموزش نیروی انسانی، انتقال تجربیات و توجه به سلامت نیروی انسانی فعال در صنایع دریایی، می‌تواند کارایی این صنعت را افزایش دهد و حتی زمینه‌ساز صادرات نیروی کار ماهر شود چراکه در حوزه تبادل نیروی کار‌، حمل‌ونقل دریایی یکی از مهم‌ترین فرصت‌ها به شمار می‌رود و بهره‌مندی از دریانوردان کشورهای مختلف در حمل‌ونقل دریایی،  امری رایج است. از طرف دیگر در ایران نیز با توجه به پویایی دانشگاه‌ها، وجود نیروی انسانی کارآمد و سواحل طولانی می‌توانیم در راستای آموزش و پرورش دریانوردان گام برداریم و شرایطی را فراهم کنیم که با تربیت دریانورد شاهد صادرات آن‌ها به کشورهای مختلف باشیم که علاوه بر اشتغال‌آفرینی با ارز‌آوری برای کشور همراه خواهد بود.

اهمیت به کار گرفتن نیروهای متخصص دریایی
اقتصاد دریامحور به معنای استفاده پایدار از منابع و گستره‌های آبی اعم از اقیانوس‌ها، دریاها، دریاچه‌ها، سواحل و جزایر برای رشد اقتصادی، بهبود وضعیت معیشت و ایجاد مشاغل است و به طور حتم توجه هر چه بیشتر به فرصت‌های اقتصادی دریا، موجب خواهد شد شاهد ایجاد اشتغال پایدار در کشور باشیم. به اعتقاد کارشناسان بی‌شک، تامین نیروی انسانی مورد نیاز سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان یک سازمان تخصصی در راستای تحقق سیاست‌های کلی نظام به منظور توسعه اقتصاد دریامحور امری اجتناب ناپذیر است و سازمان بنادر و دریانوردی این آمادگی را دارد که با تایید رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور، نیروهای متخصص بومی در صنعت حمل‌و‌نقل دریایی کشور را جذب  و به کار گیرد.
ایران از ظرفیت‌های فوق‌العاده‌ای در حوزه دریایی و بندری برخوردار است، بنابراین باید نیروی انسانی متخصص و ماهر را به منظور بهره‌مندی از این فرصت خدادادی تربیت کرد تا بتواند از این ظرفیت ویژه اقتصادی کشور به خوبی استفاده کند. در غیر این صورت اهداف و سیاست‌های کلان تعریف و تبیین شده به خوبی اجرا نخواهد شد. به نظر می‌رسد راهی جز تربیت نیروی انسانی متخصص و ماهر از مسیر دانشگاهی پیش روی حمل‌و‌نقل دریایی کشور نیست و باید در این راه با  جدیت بیشتری حرکت کرد.
برخی از فعالان حوزه صنایع دریایی کشور می‌گویند: پس از تحریم و بازگشت مجدد کشتی‌ها به عرصه دریانوردی و با توجه به افزایش سن ناوگان، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و شرکت ملی نفتکش ایران ضمن جوان سازی ناوگان خود باید طی برنامه ریزی طولانی مدت به فکر تامین نیروی انسانی متخصص دریانورد جهت فعالیت در ناوگان باشند ضمن اینکه ایرانیزه کردن ناوگان دریایی همواره جزو برنامه ها بوده است. 
طی 30 سال گذشته ناوگان کشتیرانی از نظر تناژ، ظرفیت، تعداد کشتی و...سه تا چهار برابر شده بنابراین دانشگاه های دریایی کشور باید به شدت به دنبال تربیت نیروی دریانورد باشند تا کمبودی در این خصوص ایجاد نشود و ناوگان دریایی کشور به دریانورد خارجی وابستگی پیدا نکند. در این زمینه شرکت های کشتیرانی و سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان متولی آزمون شایستگی دریانوردی باید با دانشگاه‌های دریایی همکاری لازم را داشته باشند تا این دانشگاه ها بتوانند نیروی متخصص مورد نیاز را تربیت کنند.