آسیب‌شناسی دقیق و سیاست‌گذاری کلان لازمه رونق صنعت دریایی
​​​​​​​گروه حمل و نقل - سهیل مرتضوی- با دستور مسعود پزشکیان، رئیس جمهور قرار است تا وزرای مربوط به صنایع کشتی‌سازی به همراه رئیس سازمان برنامه و بودجه و سایر مسئولان ذیربط طی روزهای آینده مسایل و مشکلات صنعت عظیم کشتی‌سازی در کشور را مورد بررسی قرار دهند و چارچوب برنامه‌های دولت برای احیای آن را تدوین و به هیئت دولت برای تصویب ارائه کنند.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، جلسات توسعه اقتصاد دریامحور به ریاست مسعود پزشکیان، رئیس جمهور با حضور اعضای کابینه دولت چهاردهم، هر هفته برگزار می‌شود. همین برگزاری مستمر جلسات در ماه‌های گذشته از آغاز دولت، می‌تواند نشان دهنده اهتمام و اراده جدی دولت برای استفاده از ظرفیت‌های موجود در اقتصاد دریا باشد.با این حال مسعود پزشکیان طی هفته‌های گذشته بارها بر لزوم برنامه‌ریزی برای استفاده درست از توانمندی‌های داخلی همسو با بهره گرفتن از تجربیات جهانی در توسعه دریامحور تاکید کرده است. اگر یک هفته پیش از این رئیس جمهور اعلام کرده بود که مقدمات حضور مشاوران بین المللی برای تهیه نقشه راه توسعه در منطقه مکران آماده شده است، این هفته نوبت به بررسی وضعیت صنعت کشتی‌سازی در کشور بود.
تاکید رئیس جمهور بر اهمیت بالای صنعت کشتی‌سازی
رئیس جمهور روز یکشنه (۹ دی‌ماه) و در جلسه توسعه اقتصاد دریامحور، ضمن تأکید بر اهمیت بالای صنایع دریامحور به خصوص صنعت کشتی‌سازی، بیان کرد دولت چهاردهم اهتمام ویژه‌ای به صنایع مربوط به دریا دارد و تمام تلاشش را برای بررسی همه جانبه مسایل و مشکلات و فرصت‌های پیش روی کشور در این زمینه دارد.
مسعود پزشکیان همچنین تدوین یک استراتژی مشخص مطابق با شرایط روز را خواستار شد و خاطرنشان کرد: برای تدوین یک استراتژی کارآمد لازم است شرایط فعلی صنایع مربوط به دریا روشن شود و برنامه‌های توسعه و دستاوردهای آن هم طی ۵ سال آینده با جزئیات اعلام شود.
رئیس دولت چهاردهم در ادامه با اشاره به ضرورت حضور بخش خصوصی در صنایع مربوط به دریا گفت: برای حضور بخش خصوصی لازم است که چارچوب‌های اقتصادی و پیوست‌های تجاری برنامه‌های توسعه اقتصاد دریا محور تهیه و تدوین شود.
رئیس جمهور پیرامون وضعیت فعلی کشتی‌های تجاری کشور و صنایع کشتی‌سازی کشورمان، نیز خاطرنشان کرد: وزرای مربوط به صنایع کشتی‌سازی و رئیس سازمان برنامه و بودجه و سایر مسئولان ذیربط موظف هستند طی روزهای آینده مسایل و مشکلات این صنعت را بررسی و چارچوب برنامه‌های دولت برای احیای آن را تدوین و به هیئت دولت برای تصویب ارائه کنند.

ماهیت وجودی صنعت کشتی‌سازی پیشرفته
بسیاری از کارشناسان می‌گویند که کشتی‌سازی، یکی از صنایع استراتژیک و پیشران برای اقتصاد ملی جمهوری اسلامی ایران است. هرچند تاریخچه کشتی‌سازی و دریانوردی ایرانیان به هزاران سال قبل برمی‌گردد؛ اما در دنیای امروز و با دسترسی آسان ایران به آب‌های آزاد در یکی از استراتژیک‌ترین و حساس‌ترین نقاط دنیا (خلیج فارس و تنگه هرمز)، این صنعت از سال‌های دور به صورت ویژه‌ای مورد توجه قرار گرفته است.
از سوی دیگر باید گفت که کشتی‌سازی یکی از موتورهای اصلی محرک صنعت در کشور است. اکثر کشورهای دنیا در حفظ و یا توسعه صنعت کشتی‌سازی تلاش می‌کنند. کشتی‌سازی، صنعتی دارای توان اشتغال‌زایی بالا است. برخی گزارش‌های منتشر شده نشان می‌دهد که به ازای هر30 هزار دلار قرارداد ساخت کشتی، یک شغل به صورت مستقیم در کارخانجات کشتی‌سازی ایجاد می‌شود. به ازای هر شغل مستقیم در کارخانه کشتی‌سازی نیز، 5 تا 6 شغل غیرمستقیم در خارج از کارخانه به‌وجود می‌آید. 
در حال حاضر چین، کره‌جنوبی و ژاپن بیشترین سهم از بازار سفارشات کشتی‌سازی دنیا را در اختیار گرفته‌اند و ترکیه در همسایگی ما چهارمین کشتی‌ساز دنیا محسوب می‌شود. با این حال گزارش‌هایی منتشر شده است که نشان می‌دهد در حال حاضر سهم ایران از ساخت کشتی در جهان کمتر از 0.3 درصد بوده و تنها نیمی از ظرفیت این صنعت استفاده شده است.

ناتوانی دولت‌های قبل در ارزیابی واقعی صنعت کشتی‌سازی
در ۵۰ سال گذشته در کشور ما تلاش‌های بسیاری برای گسترش این صنعت و به روز کردن دانش فنی و علمی آن شده است. مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم در آخرین جلسه توسعه اقتصاد دریامحور به وزرای مربوط به صنایع کشتی‌سازی به همراه رئیس سازمان برنامه و بودجه و سایر مسئولان ذیربط ماموریت داده است تا طی روزهای آینده مسایل و مشکلات صنعت عظیم کشتی‌سازی در کشور را مورد بررسی قرار دهند و چارچوب برنامه‌های دولت برای احیای آن را تدوین و به هیئت دولت برای تصویب ارائه کنند.
با این حال کارشناسان معتقدند که ارزیابی واقعی توانمندی‌ها و نواقص و کمبودهای کشتی‌سازی کشور موضوعی است که می‌تواند به احیا و ایجاد رونق در این صنعت استراتژیک کشور کمک کند. به نظر می‌رسد در سال‌های گذشته به دلیل عدم شناخت علت واقعی از نواقص و کمبودهای صنعت کشتی‌سازی، راهکارهای ارائه شده در قالب تدوین قوانین و مقررات توسعه‌ای و حمایتی نه تنها وضعیت این صنعت را بهتر نکرده بلکه شرایط و موقعیت این صنعت را وخیم‌تر از گذشته کرده است.
شناسایی صحیح و ارزیابی منطقی نواقص و مشکلات صنعت کشتی سازی به متولیان و صاحب نظران کشور کمک می‌کند تا به راه‌حل‌های اصولی و علمی به منظور رفع مشکلات در مدت زمانی معقول دست یابند. مشکلات اساسی صنعت کشتی‌سازی (کشتی‌های غیرنظامی) بیش از آنکه به موارد تأمین مالی و تحریم‌ها مرتبط باشد به موضوعاتی از قبیل فناوری مدیریت، فناوری طراحی و مهندسی و فناوری ساخت و تولید مرتبط است.

سیاست‌گذاری کلان لازمه رونق 
صنایع دریایی کشور
برای رونق صنعت دریایی دولت باید با انجام یک سیاستگذاری کلان کاری کند تا این صنعت بتواند روی پای خود بایستد. به اعتقاد کارشناسان اگر بتوانیم شرایط کسب و کار را به گونه‌ای مهیا کنیم که این صنعت اقتصادی شود، می‌تواند به رشد و توسعه کشورکمک کند. در این میان نقش انجمن مهندسی دریایی بسیار مهم است. از سوی دیگر باید گفت که توسعه صنایع دریایی در مناطق محروم از نظر ثبات امنیتی، اقتدار ملی و توسعه عدالت محور بسیار مفید است و موجب تقسیم عادلانه ثروت می‌شود.
در این میان نباید از خاطر برد که که رونق صنعت کشتی‌سازی برای ایران به دلیل پیشرفت و ورود تکنولوژی‌های نوین در صنایع دریایی و همچنین با توجه به اینکه در شمال و جنوب کشور دریا بوده بسیار مهم بوده و ضمن خودکفایی و خوداتکایی در بخش صادرات و ارزآوری، مقرون به صرفه نیز بوده و از ظرفیت‌های بسیار بالایی برای اشتغال برخوردار است که می‌طلبد توجه بیشتری به این صنعت گران شود.

مسیر پیش رو برای بومی‌سازی صنعت کشتی
از مدت‌ها قبل اعلام شده است که صنعت کشتی‌سازی ایران با ظرفیت‌ها و توانمندی‌های خود به دنبال دستیابی به استقلال در بومی‌سازی دانش فنی و تجهیزات است. این صنعت نیازمند توسعه مراکز تحقیق و توسعه و تقویت هم‌افزایی بین صنایع مختلف است. در حال حاضر با وجود چالش‌های موجود، ایران این توانایی را دارد که با افزایش توان داخلی، به یکی از قطب‌های تولید کشتی تبدیل شود.
از طرف دیگر با وجود تحریم‌ها، ایران توانسته است پروژه‌های بزرگ کشتی‌سازی را به سرانجام برساند و در بسیاری از موارد، با همکاری شرکت‌های داخلی، توانسته است به طراحی و ساخت کشتی‌هایی بپردازد که در سطح بین‌المللی رقابت می‌کنند. یکی از چالش‌های اصلی، پیش روی بومی‌سازی، دسترسی به تجهیزات و فناوری‌های مورد نیاز برای ساخت شناورهای پیشرفته است.
برخی از کارشناسان و فعالان صنعت کشتی‌سازی کشور می‌گویند که برای رسیدن به استقلال کامل، نیاز به توسعه مراکز تحقیق و توسعه و همچنین آموزش نیروی انسانی متخصص در کشور احساس می‌شود. از سوی دیگر همانطور که تاکیدات رئیس جمهور و سایر اعضای دولت چهاردهم هم دیده شده، همکاری دولت و بخش خصوصی برای فراهم آوردن زیرساخت‌های لازم جهت رشد صنعت کشتی‌سازی یکی از الزامات است. در حال حاضر صنعت کشتی‌سازی ایران با وجود تمامی چالش‌ها، مسیر رشد و توسعه را هرچند آهسته اما پیموده است و با شرایط مناسب اقتصادی و فنی، می‌توان امیدوار بود که در آینده به یکی از قطب‌های تولید کشتی تبدیل شود.