احیای اقتصاد دریا در اروندکنار یک ضرورت است
​​​​​​​گروه مهندسی دریا-امید اسماعیلی - مغروقه‌هایی از زمان جنگ تحمیلی در آبراه بین‌المللی اروند وجود دارد که به مانعی برای توسعه تجارت دریایی تبدیل شدند. از مدت‌ها قبل گفته می‌شد که خارج‌سازی این مغروقه‌ها یک امر مشارکتی بین ایران و عراق است. با این حال در تمام این مدت ایران آمادگی کامل خود را برای اجرای طرح خارج‌سازی مغروقه‌ها اعلام کرده و آنطور که مسئولان سازمان بنادر و دریانوردی پیش‌تر اعلام کرده‌اند، به محض اینکه کشور عراق موافقت کند این طرح اجرایی خواهد شد.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصادسرآمد، «از بندر خرمشهر تا اروندکنار ۱۴فروند مغروقه وجود دارد که یکی از آن‌ها آسیب بیشتری دیده و اجازه ورود کشتی با تناژ بالاتر را نمی‌دهد؛ تلاش می‌شود این مغروقه را تا ۲سال آینده خارج کنیم». این بخشی از صحبت‌های فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی دولت چهاردهم در نشست شورای برنامه‌ریزی و توسعه خوزستان در جریان سومین سفر استانی دولت به استان خوزستان است. به نظر می‌رسد باوجود سال‌ها تلاش و برنامه‌ریزی برای خروج مغروقه‌های موجود در اروند، هنوز هم نیازمند تلاش‌های بیشتری برای حل این موضوع هستیم و دولت چهاردهم نیز در همین راستا پیش‌بینی‌هایی را انجام داده است.
وزیر راه و شهرسازی همچنین در بازدید از بندر خرمشهر بر تسریع در لایروبی دهانه اروند و‌ خارج‌سازی مغروقه‌ها برای رونق دوباره تجارت و توسعه این بندر و پیشرفت شهر خرمشهر از این آبراه تاکید کرد. این عضو هیات دولت چهاردهم همچنین خاطرنشان کرد: خارج سازی مغروقه‌های به جا مانده از8سال دفاع مقدس به منظور روان‌سازی تردد شناورهای سایز بزرگ در اروند رود در دستور کار قرار دارد.
برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که در حال حاضر ۲۷فروند شناور غرق‌شده در آب‌های مشترک ایران و عراق وجود دارد که لازم است خارج‌سازی شوند تا در این آبراه امنیت بیشتری ایجاد شود. از این تعداد حدود 14شناور مغروقه در حد فاصل میان بندر خرمشهر و اروندکنار قرار دارد. همچنین از دهانه اروندرود تا بنادر آبادان و خرمشهر حدوداً ۶۲مایل دریایی فاصله وجود دارد و در هفت ماه گذشته ۱۵۵۰شناور سبک و سنگین از این دو بندر تردد کرده‌اند.

تاکید بر لایروبی اروند در دولت چهاردهم
سید محمدرضا موالی‌زاده، استاندار خوزستان در تاریخ 20دی‌ماه و در جریان بازدید از دهانه اروند که با حضور علی‌اکبر پورجمشیدیان، معاون امنیتی انتظامی وزارت کشور انجام شد، بر لایروبی این رودخانه به عنوان یکی از مطالبه‌های اصلی مردم منطقه تاکید کرد. او ضمن اشاره به ظرفیت‌های بالای بندری خرمشهر و آبادان، اظهار کرد: لایروبی اروند می‌تواند به افزایش تردد کشتی‌ها و شناورهای با آبخور بیشتر کمک کند و در نتیجه زمینه‌ساز رونق اقتصادی در این دو شهر خواهد شد.
استاندار خوزستان به لزوم فعال‌سازی ظرفیت‌های آبی منطقه، از جمله بهمن‌شیر و اروند و تاثیر مثبت آن بر چرخش اقتصادی و فعالیت پالایشگاه‌ها اشاره کرد. مقام عالی دولت چهاردهم در استان خوزستان همچنین به بررسی ظرفیت‌های خط دریایی اروندکنار تا کویت و بازارچه مرزی اروندکنار پرداخت و از تلاش برای ساماندهی این ظرفیت‌ها در راستای برنامه هفتم توسعه خبر داد.

اهمیت اروند برای توسعه استان خوزستان 
اروندرود، رودی استراتژیک میان ایران و عراق، سال‌هاست که از لایروبی محروم مانده و عمق کم آن تجارت دریایی و اقتصاد بندرهای خرمشهر و آبادان را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. با وجود وعده‌های مکرر و توافقات متعدد، بی‌میلی عراق و چالش‌های مدیریتی مانع اجرای پروژه‌های حیاتی لایروبی شده‌اند. رودها در شهرهای بندری خرمشهر و آبادان مثل رگ در بدن مهم هستند و در یک کلام سبب کسب وکار و رونق در این شهرها می‌شوند، ولی به گل نشستن کشتی غرق‌شده یا همان مغروقه‌ها و گل‌ولای بر جای مانده از سال‌های جنگ، توان این بنادر را کاهش داده است.
این رودخانه یکی از استراتژیک‌ترین رودخانه‌های کشور است و جدل بر سر آن به دوران عثمانی‌ها برمی‌گردد و اوج درگیری‌ها در دوران حکومت پهلوی بر ایران بود که برای حل‌وفصل این اختلاف بر سر مرز مشترک میان ایران و عراق، پای مذاکرات به مجامع بین المللی باز شد و در نهایت عهدنامه ۱۹۷۵ الجزایر به یک توافق ختم و خط مرزی دو کشور یا همان خط تالوگ در میانه این رود مشخص شد. خط تالوگ که این روزها زیر گل‌ولای مدفون شده و به گفته مدیرکل بندر و دریانوردی خرمشهر، ۱۰درصد هم به سمت عراق متمایل شده، اتفاقی است که جرقه آن از جنگ تحمیلی زده شد. طولانی شدن جنگ عراق علیه ایران که بی‌ارتباط به اروندرود نبوده باعث شده از این رودخانه با ۹متر عمق، آبراهه‌ای با ۳۵میلیون مترمکعب گل‌ولای برجای بماند؛ اتفاقی که ضربه‌ای جدی به پیکر بنادر مسیر خود از جمله بندر خرمشهر وارد کرد.

خارج‌سازی مغروقه‌ها مقدمه لایروبی
یکی از موانع مهم لایروبی اروندرود بحث خارج‌سازی مغروقه‌ها در کارون و اروندرود است؛ مغروقه‌هایی که روزگاری کشتی‌ها و شناورهای مختلف و حتی اقیانوس‌پیما بودند. در سال ۱۳۹۶ مسئولان از برنامه‌ریزی برای خارج‌سازی ۳۹فروند مغروقه از اروندرود خبر دادند. آن زمان اعلام شد که ۱۶فروند مغروقه شامل ۱۲فروند مغروقه آسان، سه فروند مغروقه سخت و یک فروند نیمه‌سخت خارج‌سازی شده است. همچنین چهار فروند مغروقه نیز پیش از آغاز این عملیات خارج‌سازی شده بود.
برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که از سال ۷۲ تا ۹۶، تعداد ۱۷۹فروند مغروقه از آب‌های اروند و کارون خارج‌سازی شده که شامل ۵۴فروند از اروندرود و ۱۲۵فروند از رودخانه کارون بود که این تعداد اکنون به ۱۸۰مغروقه در این دو رودخانه رسید. همچنین پروژه خارج‌سازی ۶فروند مغروقه در آبراه اروند و خورموسی با اعتباری بیش از یک‌هزار و ۱۹۰میلیارد ریال از محل منابع و اعتبارات داخلی سازمان بنادر و دریانوردی برای افزایش ضریب ایمنی و کاهش ریسک تردد توسط قرارگاه خاتم در حال انجام است.

کم‌وکیف لایروبی در اروندرود
آبراه اروند حدود ۶۰مایل یا ۱۰۰کیلومتر قابلیت کشتیرانی دارد و حدود ۵۰کیلومتر از آن نیازمند لایروبی است که با در نظر گرفتن طول و عرض این آبراهه، بیش از ۸۰میلیون مترمکعب حجم برای لایروبی پیش رو است. پیش از انقلاب توافق بین ایران و عراق بر این بود که لایروبی اروند به‌طور منظم انجام و هزینه‌های آن هم بین دوطرف به تناسب تقسیم شود، اما کشور عراق همکاری نداشت و تاکنون بیش از ۴۰سال است که اروندرود لایروبی نشده و در اسناد قانونی از جمله بند «ت» ماده ۱۱۲قانون برنامه ششم توسعه لایروبی اروند نیز دولت موظف شده تا چهار سال از اجرای قانون، این کار را عملیاتی کند که مهلت تعیین‌شده به پایان رسیده است.
در سال ۱۳۹۸ ایران و عراق توافقی را برای لایروبی اروندرود و خارج کردن کشتی‌های مغروقه امضا کردند که حدود یک‌میلیارد دلار برای طرفین هزینه داشت که عراق همه شروط سیاسی را در این پروژه کنار گذاشت؛ این در حالی است که با مذاکرات صورت گرفته سهم ایران از لایروبی از ۹۰میلیون مترمکعب به ۱۱میلیون مترمکعب کاهش یافت.