سهم آمریکا از بازار نفت هند به ایران می‌رسد؟
​​​​​​​گروه انرژی- امید اسماعیلی- پس از آنکه طی روزهای گذشته خبرگزاری‌های جهان از افزایش صادرات نفت ایران به چین به عنوان بزرگ‌ترین مشتری نفت این کشور خبر دادند، حالا زمزمه‌هایی مبنی بر احتمال احیای کانال‌های فروش نفت ایران به هند نیز در رسانه‌ها مطرح می‌شود. این گمانه‌زنی‌ها پس از آن جدی شد که روزنامه بیزینس‌لاین از قول سخنگوی وزارت امور خارجه هند اعلام کرد که دهلی‌نو با دقت تحولات مربوط به فروش نفت ایران را رصد می‌کند.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، بسیاری از رسانه‌ها این اظهارنظر را چراغ سبز محتاطانه دولت هند برای واردات نفت از ایران قلمداد می‌کنند. تا پیش از این هند یکی از بزرگ‌ترین مشتری‌های نفتی کشور روسیه بود، اما با اعمال تحریم‌های بین‌المللی علیه روسیه، سهم قابل‌توجهی از بازار نفت هند در اختیار ایالات متحده آمریکا قرار گرفت. چراغ سبز هند برای واردات نفت از ایران نیز آنجا اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که در میانه کارزار فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ و تشدید تحریم‌های آمریکا علیه فروش نفت ایران، حالا گمانه‌هایی پیرامون خرید نفت ایران از سوی یکی از مشتری‌های نفت ایالات متحده آمریکا شنیده می‌شود.
براساس داده‌های شرکت‌های ردیابی نفتکش، در بحبوحه واردات کلی بالا در هفته‌های اخیر که تحت تأثیر قیمت‌های پایین‌تر نفت در ماه‌های آوریل و می‌ انجام شد، چین واردات نفت‌خام از ایران را در ماه میلادی جاری به‌طور قابل‌توجهی افزایش داد. طبق اطلاعات شرکت «ورتکسا»، واردات نفت چین از ایران، در فاصله اول تا ۲۰ژوئن، به رکورد ۱.۸میلیون بشکه در روز رسید. داده‌های کپلر نشان داد واردات نفت چین از ایران از اول تا ۲۷ژوئن، به‌طور متوسط ۱.۴۶میلیون بشکه در روز بوده که حدود ۵۰۰هزار بشکه در روز بیشتر از واردات تخمینی چین از ایران در ماه می است.
صادرات بالاتر نفت ایران به چین، به دلیل بارگیری بالاتر نفت‌خام ایران در ماه می‌ و خرید بیشتر پالایشگاه‌های مستقل چینی که به اصطلاح «تی‌پات» نامیده می‌شوند و نفت‌خام ایران را برای پرکردن ذخایر در اوج تقاضای تابستان خریداری کردند، روی داد. صادرات روزانه نفت ایران در هفته اول تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی، ۴۴درصد افزایش یافت و تحلیلگران انتظار دارند واردات نفت چین از ایران طی هفته‌های آینده در سطح بالایی باقی بماند.

چشمک هند به نفت ایران
خبرگزاری‌ها گزارش داده‌اند که سخنگوی وزارت امور خارجه هند اعلام کرده که دهلی‌نو با دقت تحولات مربوط به فروش نفت ایران را رصد می‌کند و تصمیم‌گیری درباره خرید نفت از ایران به سیاست رسمی آمریکا در قبال تحریم‌ها و عوامل بازار بستگی دارد. روزنامه بیزینس‌لاین در گزارشی نوشته است که هند به دقت تحولات مربوط به فروش نفت ایران را زیر نظر دارد. دهلی‌نو منتظر است تا سیاست رسمی آمریکا درباره تحریم‌های ایران روشن شود. جایسوال، سخنگوی وزارت امور خارجه هند روز پنجشنبه در یک نشست خبری گفت: «نیازهای انرژی ما براساس عوامل بازار و وضعیت جهانی تعیین می‌شود.» این اظهارات در پاسخ به سوالی درباره احتمال بازگشت هند به خرید نفت از ایران مطرح شد.
اعمال تحریم‌های جدید ایالات متحده بر نفت روسیه، آغاز مرحله چالش‌برانگیز برای هند است، زیرا این کشور به عنوان یک قدرت اقتصادی شدیدا به منابع انرژی وارداتی متکی است. وابستگی هند به نفت خارجی، به عنوان سومین اقتصاد بزرگ آسیا و یکی از سریع‌ترین رشد در سطح جهان، آن را در برابر شوک‌های خارجی آسیب‌پذیر می‌کند. تحریم‌هایی که تولیدکنندگان و فراورده‌های نفت روسیه را هدف قرار می‌دهند، پتانسیل ایجاد اختلال در ثبات انرژی، تشدید تورم و ایجاد عدم‌تعادل در اقتصاد کلان را دارند. این تحولات نه‌تنها برای اقتصاد هند، بلکه برای بازار جهانی انرژی نیز پیامدهای گسترده‌ای خواهد داشت.
برخی گزارش‌ها نیز حاکی است که دولت هند در پاسخ به بحران پیش‌رو، منابع جایگزین نفت‌خام، به‌ویژه از خاورمیانه را بررسی کرده است. این استراتژی احتمالا برخی خطرات فوری را کاهش دهد، اما بعید است که با مزیت‌های هزینه ارائه‌شده توسط نفت روسیه با تخفیف مطابقت داشته باشد. همچنین جابه‌جایی برای تامین‌کنندگان جایگزین مستلزم تعدیل‌های قابل‌توجهی در چارچوب‌های لجستیکی و زیرساختی است که می‌تواند زمان‌بر باشد و هزینه‌های قابل‌توجهی را به همراه داشته باشد. تامین‌کنندگان خاورمیانه برخلاف روسیه، تمایل کمتری به ارائه امتیازات بلندمدت قیمت دارند که انعطاف هند را در مذاکره با شرایط مطلوب بیشتر محدود می‌کند.

مسیری برای نفت ایران؟
چند ماه پیش از این بود که اویل‌پرایس در گزارشی نوشته بود که مجید تخت‌روانچی، معاون وزیر امور خارجه ایران به هند سفر کرده تا در مورد از سرگیری تجارت انرژی بین دوکشور گفت‌وگو کند. تجارت دوجانبه بین ایران و هند از ۲۰۱۹ به‌دنبال توقف خرید نفت ایران توسط پالایشگاه‌های هند از ترس تحریم‌های ثانویه آمریکا، کاهش چشمگیری داشته است. تجارت دوجانبه بین ایران و هند در سال مالی ۲۰۱۹-۲۰۱۸ به ۱۷میلیارد دلار می‌رسید، اما این رقم در ۲۰۲۳-۲۰۲۲ تا تنها ۲.۳میلیون دلار کاهش یافت. در آن زمان گفته شده بود که طبق گفته یکی از مقامات ایرانی در این هیات نمایندگی، ایران محدودیت‌های هند در رعایت تحریم‌ها را درک می‌کند، ولی باید راه مقابله با این مسئله پیدا شود. تا قبل ‌از اعمال تحریم‌های آمریکا علیه صادرات نفت ایران در ۲۰۱۸، این کشور یکی از عرضه‌کنندگان بزرگ نفت به هند به‌ عنوان سومین واردکننده بزرگ نفت دنیا بود.
دهلی‌نو و تهران یک سازوکار مبادله‌ای مشابه برای تسویه تجارت داشتند. به عنوان مثال، پالایشگاه‌های هند بهای نفت را به روپیه پرداخت می‌کردند و این وجوه توسط تهران برای پرداخت هزینه واردات از هند استفاده می‌شد. بااین‌حال، تجارت پس از تحریم ایران به شدت تحت تاثیر قرار گرفت. زمانی که تحریم‌ها علیه ایران در سال۲۰۱۸ اعمال شد، بر واردات نفت‌خام و کودهای شیمیایی هند تأثیر گذاشت، اما یک توافق جدید بالقوه برای ایران، خبر خوبی برای واردات اوره، نفت‌خام هند و روابط تجاری خود با ایران است. پس از جنگ روسیه علیه اوکراین، شرکت‌های نفتی روسیه و صادرات نفت به شدت با مشکل مواجه شده است. بنابراین، توقف یک کشور عمده صادرکننده نفت منجربه افزایش قیمت نفت‌خام شده که همواره بر هند نیز تأثیر گذاشته است. اگر تحریم‌های ایران برداشته شود، از سرگیری تجارت نفت‌خام با ایران امکان‌پذیر است.
در حال حاضر به نظر می‌رسد تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران، هند را نیز متضرر کرده، زیرا این کشور بازار مهم کود و نفت‌خام را از دست داده است. بااین‌حال، پس از جنگ روسیه و اوکراین و تحریم‌های اعمال‌شده علیه روسیه در تلافی، جهان به نفت و منابع انرژی ایران برای جبران عرضه از دست‌رفته روسیه نیاز دارد. بنابراین، یک توافق جدید احتمالاً تحریم‌ها را کاهش دهد. این خبر خوبی برای هند خواهد بود چون می‌تواند نیازهای انرژی و اوره خود را برآورده کند. بااین‌حال، همه موارد با ابهام مواجه بوده و تنها یک معامله احتمالی مطرح
 است.