رقابت سرمایه گذاران ریلی با اجرای مشوق‌های راه آهن جمهوری اسلامی
​​​​​​​گروه حمل‌ونقل- امید اسماعیلی - روزهای پایانی اولین ماه از فصل بهار سال‌جاری بود که مسئولان راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران از تهیه و تدوین یک بسته ویژه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برای جذب بیش از 450هزار میلیارد تومان در صنعت ریلی کشور خبر دادند. پس از آن در آخرین روز فروردین‌ماه خبر رسید که شرکت ریلی بخش خصوصی تفاهم‌نامه ۶۱هزار میلیارد تومانی را با شرکت راه‌آهن منعقد کرده است. این قرارداد البته از همان ابتدا با حواشی همراه بود. بسیاری از رسانه‌ها گزارش دادند که این تفاهم‌نامه 61همتی با هلدینگ «دات وان» منتسب به بابک زنجانی به امضا رسیده است. حالا و در روزهای پایانی اولین ماه از فصل تابستان خبر امضای تفاهم‌نامه برای سرمایه‌گذاری در ناوگان ریلی مسافری به ارزش 8820میلیارد تومان توسط بخش خصوصی در رسانه‌ها منعکس شده است. این قرارداد نیز با هلدینگ گردشگری تامین‌اجتماعی به امضا رسیده است.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، روز گذشته (یکشنبه 29تیرماه) در مراسمی با حضور فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی، قراردادهای بزرگ سرمایه‌گذاری در پروژه‌های نوسازی و بازسازی ناوگان مسافری کشور به ارزش هشت‌هزار و ۸۰۰میلیارد تومان به امضا رسید. این مهم و امضای قراردادها گامی اساسی در ارتقای کیفیت خدمات و افزایش ظرفیت حمل‌ونقل ریلی کشور است. این پروژه‌ها شامل خرید ۱۳۰دستگاه واگن مسافری نو و نوسازی و بازسازی ۱۴۰دستگاه واگن مسافری فرسوده است که در مجموع به ارزش حدود هشت‌هزار و ۸۲۰میلیارد تومان اجرا خواهند شد و علاوه‌بر نوسازی ناوگان مسافری و افزایش ظرفیت حمل‌ونقل در مسیرهای پرتردد داخلی و بین‌المللی، موجب ارتقای کیفیت سفرهای ریلی و رضایت بیشتر مسافران خواهد شد.
تفاهم‌نامه شرکت راه‌آهن با شرکت رجا به ارزش پنج‌هزار میلیارد تومان برای خرید و بازسازی ۱۶۰دستگاه واگن مسافری (شامل بازسازی ۱۰۰دستگاه واگن مسافری و خرید ۶۰دستگاه واگن مسافری ۵ستاره) به امضا رسید. همچنین تفاهم‌نامه شرکت راه‌آهن با شرکت ریل‌ترابر به ارزش ۳۸۲۰میلیارد تومان برای خرید و بازسازی ۱۰۷دستگاه واگن مسافری (شامل خرید ۷۰واگن مسافری ۵ستاره رویال و بازسازی و ارتقای ۳۷واگن به سطح ۵ستاره رویال و راه‌اندازی یک رام قطار گردشگری) امضا شد. اصلاحات در نظام قیمت‌گذاری، فراهم‌آوری مشوق‌های حمایتی برای بخش خصوصی و اجرای برنامه‌های اختصاصی همچون پرداخت صرفه‌جویی سوخت در قالب ماده۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و اعطای تسهیلات کم‌بهره از طریق تبصره۱۸ قانون بودجه از جمله اقدامات ویژه‌ای است که شرکت راه‌آهن در جهت بهبود فضای کسب‌وکار در این عرصه انجام داده است.

پرهیز از دخالت در مسیر فعالیت بخش خصوصی
فرزانه صادق در این مراسم اظهار داشت: یکی از مهم‌ترین شاخص‌های توسعه‌یافتگی کشورها، میزان ریل و صنعت ریلی آن و همچنین ریل پایه‌شدن شهرسازی آن‌هاست. وی گفت: توسعه ریلی، ترانزیت پایدار و رفت‌وآمدهای پایدار را رقم می‌زند. وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: در جلسات کمیسیون‌های مشترک اقتصادی با کشورهای همسایه یکی از مهم‌ترین مواردی که پیگیری می‌شود توسعه حمل‌ونقل ریلی است و همه تلاش ما این است که زنجیره ریلی به‌طور مستمر ادامه یابد. در این راه علاوه‌بر گلوگاه‌های داخلی، مشکلاتی در مرزها نیز وجود دارد.
این عضو کابینه دولت چهاردهم تاکید کرد: به‌طور قطع ارتقای نسبت «میزان حمل کالا به ظرفیت» می‌تواند توسعه‌یافتگی بیشتری را برای کشورمان به دنبال داشته باشد. مزیت بزرگ ایران این است که از نظر سهولت، ایمنی و ارزان بودن مسیر موقعیت ویژه‌ای در بین کشورهای منطقه دارد. «صادق» با بیان اینکه در توسعه بخش مسافری ریلی کم‌وکاستی‌های زیادی وجود دارد، گفت: تا رسیدن به ۵۰۰دستگاه لکوموتیو و ۹۰۰واگن مسافری فاصله زیادی داریم و در این راستا نیازمند حضور بخش خصوصی هستیم. وی تصریح کرد: در این راستا از دخالت‌های بیجا در مسیر فعالیت بخش خصوصی باید پرهیز شود.
«صادق» با بیان اینکه راه‌اندازی سامانه «سپهتن» به پایش مصرف سوخت بسیار کمک خواهد کرد، تاکید کرد: مهم‌تر از آن، توجه ویژه به صنعت ریلی است که کاهش مستمر مصرف سوخت را به دنبال خواهد داشت. وزیر راه و شهرسازی همچنین بر لزوم خدمات‌رسانی به همه اقشار مردم به بهترین نحو تاکید کرد و اظهار داشت: ضرب‌الاجلی تعیین کرده‌ایم که تا پایان شهریورماه ایستگاه‌های قطار و واگن‌های ما باید خدمات را به بهترین نحو به معلولان ارائه کنند. وی بیان داشت: اگر امروز دستمان به سمت بخش خصوصی دراز است، نه فقط به دلیل کمبود منابع مالی و اعتبارات، بلکه به دلیل توسعه پایداری است که با حضور بخش خصوصی میسر می‌شود و در این راه هرچقدر تولی‌گری دولتی کمتر شود، خدماتی که به مردم می‌توان ارائه داد بهتر و پایدارتر خواهد شد.

ورود 267واگن مسافری در قالب حمایت‌های دولتی
جبارعلی ذاکری، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران نیز در این مراسم از ورود ۳۰۰دستگاه واگن مسافری طی امسال در قالب حمایت‌های دولتی و راه‌اندازی قطارهای بین‌المللی تهران-آنکارا و تهران-هرات خبر داد. وی با اشاره به جلسه پیشین امضای تفاهم‌نامه همکاری راه‌آهن با بخش خصوصی در اوایل سال‌جاری، اظهار داشت: تاکنون ۱۰۰دستگاه واگن باری (از مجموع ۶۰۰دستگاه واگن که قرار بود طی همان قراردادها اضافه شود) وارد شبکه ریلی شده که واگن‌هایی مخزن‌دار است.
ذاکری بیان‌ داشت: این واگن‌ها در ترانزیت بارهای نفتی از اقلیم کردستان عراق به سمت افغانستان در حال فعالیت است و امیدواریم ماهانه بین ۴۰ تا ۵۰دستگاه واگن به شبکه ریلی اضافه شود. معاون وزیر راه و شهرسازی همچنین با اشاره به امضای تفاهم‌نامه سرمایه‌گذاری با بخش خصوصی، خاطرنشان کرد: با دوشرکت حمل‌ونقل ریلی کشور، برای بازسازی واگن‌های قدیمی و همچنین ورود واگن‌های جدید (در مجموع ۲۶۷واگن) به ارزش حدود ۸.۹همت تفاهم‌نامه همکاری امضا شد. وی گفت: دوشرکت یادشده متعهد شدند طی مدت دوسال مفاد تفاهم‌نامه‌ها را عملیاتی کنند که در این صورت حدود ۱۵درصد به ظرفیت صندلی‌های موجود صنعت ریلی کشور اضافه می‌شود.
مدیرعامل راه‌آهن در ادامه با اشاره به تمهیدات اندیشیده‌شده برای ایام اربعین امسال، گفت: ظرفیت شبکه ریلی برای خدمات‌رسانی به زائران اربعین ۱۵درصد نسبت به پارسال افزایش یافته است. وی بیان‌ داشت: با کم کردن از قطارهای فوق‌العاده سایر مسیرها، این قطارها را در مسیرهای منتهی به کرمانشاه، اهواز و خرمشهر اضافه کردیم. ذاکری خاطرنشان کرد: امسال برای نخستین‌بار زائران را تا مرز شلمچه (با ایستگاه جدیدی که در نقطه صفر مرزی ایجاد شده) جابه‌جا خواهیم کرد و مسیر خرمشهر به شلمچه به صورت شبانه‌روزی فعال خواهد شد. وی ادامه داد: همچنین سرعت قطار را در این محور به ۱۲۰کیلومتر بر ساعت خواهیم رساند تا از تراکم زائران در خرمشهر جلوگیری شود. معاون وزیر راه و شهرسازی اظهار داشت: دو خط و یک ایستگاه جدید آماده بهره‌برداری است و امیدواریم از هفتم مردادماه امسال بتوانیم زائران و مسافران را تا نقطه صفر مرزی انتقال دهیم.

رشد ۱۵درصدی حمل‌ونقل ریلی مسافری
نورالله بیرانوند، معاون تامین سرمایه و اقتصاد حمل‌ونقل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران نیز در این مراسم اظهار کرد: وضعیت حمل‌ونقل ریلی مسافری در ایران با توجه به شاخص‌های توسعه‌یافتگی اتحادیه راه‌آهن (UIC)، شامل شاخص نسبت مسافر به جمعیت و شاخص واگن مسافری نسبت به طول خطوط، ظرفیت عظیمی دارد. وی افزود: با توجه به سیاست‌های دولت چهاردهم، برنامه تامین مالی برای کل راه‌آهن در نظر گرفته شده و نیازمند ۳.۵میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برای تامین بیش از ۳۲۰۰دستگاه انواع واگن است. بیرانوند گفت: برای سازوکارهای تامین مالی؛ رویکرد اصلی ما جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است که در این زمینه بسته تشوقی تعیین شده و دارای سه‌ضلع تامین مالی پروژه، مدیریت ریسک بازدهی و جذابیت اقتصادی است. مهم‌ترین مشوق ما ماده۱۲ مبنی بر پرداخت یارانه صرفه‌جویی با سهم ۷۰درصدی مشوق‌هاست. معاون شرکت راه‌آهن با بیان اینکه با اجرای این مشوق‌ها فضای رقابتی فراهم شده است، گفت: به‌رغم اینکه در ۲۰سال گذشته رشد خالص منفی بوده است، اما امروز با امضای این تفاهم‌نامه‌ها، صنعت حمل‌ونقل ریلی مسافری شاهد یک جهش خواهد بود و در مجموع ۲۶۷واگن به شبکه ریلی تزریق می‌شود. وی منافع مستقیم این تفاهم‌نامه‌ها را افزایش ۱۹درصدی ظرفیت حمل‌ونقل مسافر شامل ۳هزار میلیارد صندلی-کیلومتر، ارتقای کیفیت خدمات، نوسازی ناوگان، بهبود اقتصاد و سودآوری عنوان کرد.