سرمایه‌گذاری 550میلیارد دلاری توکیو در صنایع استراتژیک آمریکا
​​​​​​​گروه بین‌الملل- سهیل مرتضوی - ژاپن در چارچوب توافقی جدید با ایالات متحده، بسته‌ای ۵۵۰میلیارد دلاری شامل وام و سرمایه‌گذاری مشترک را به صنایع استراتژیک آمریکا اختصاص داده است. در مقابل، آمریکا امتیازاتی از جمله کاهش تعرفه واردات خودرو‌های ژاپنی و معافیت توکیو از تعرفه‌های جدید بر برخی کالا‌ها را ارائه خواهد داد. این در حالی است که برخی رسانه‌ها توافق جدید صورت‌گرفته میان این دو کشور را اقدامی جدید جهت راه‌اندازی صندوقی برای احیای صنعت کشتی‌سازی قلمداد می‌کنند. اوایل خردادماه سال‌جاری بود که رسانه‌ها گزارش دادند، توکیو و واشنگتن به دنبال راه‌اندازی صندوقی برای احیای صنعت کشتی‌سازی هستند؛ طرحی که براساس آن، یاردهای کشتی‌سازی ژاپن ساخت کشتی‌های حمل خودرو و حامل‌های گاز طبیعی مایع را در دستور کار قرار داده و در عین حال، در یاردهای کشتی‌سازی ایالات متحده نیز سرمایه‌گذاری خواهند کرد.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، نخستین روز از مردادماه بود که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده از توافق تجاری جدید با ژاپن به عنوان بزرگ‌ترین معامله‌ای که تاکنون انجام شده است یاد کرد و گفت: براساس این توافق، توکیو ۵۵۰میلیارد دلار در اقتصاد آمریکا سرمایه‌گذاری خواهد کرد. آنطور که خبرگزاری رویترز گزارش داده، ترامپ با بیان اینکه توکیو ۹۰درصد سود حاصل از این سرمایه‌گذاری را دریافت خواهد کرد، در رسانه اجتماعی خود موسوم به تروث سوشال نوشت: این توافق منحصربه‌فرد صدها هزار شغل در آمریکا ایجاد خواهد کرد و براساس آن، ژاپن بازار خود را به روی کالاهای آمریکایی از جمله خودرو، کامیون، برنج و سایر محصولات کشاورزی باز خواهد کرد. او همچنین با اشاره به اینکه براساس مفاد این توافق، ایالات متحده تعرفه‌ای ۱۵درصدی بر کالاهای وارداتی از ژاپن اعمال خواهد کرد، این تعرفه را «تعرفه متقابل» نامید و آن را بخشی از تلاش برای اصلاح عدم‌توازن تجاری میان دو کشور دانست.
خبرگزاری سی‌‌‌ان‌‌‌ان نیز درباره توافق تجاری صورت‌گرفته میان ایالات متحده آمریکا و ژاپن در گزارشی نوشت؛ براساس این توافق، شرکت‌ها در آمریکا بابت کالاهای وارداتی از ژاپن، تعرفه‌‌‌ای متقابل به میزان ۱۵‌درصد پرداخت خواهند کرد که این ۱۵‌درصد شامل خودروها و قطعات خودرو نیز خواهد شد. نکته مهم و جالب توجه در این است که از ماه آوریل، کشورهای صادرکننده خودرو با تعرفه ۲۵درصدی برای صادرات بخش خودرو مواجه بوده‌‌‌اند، به آن معنی که تعرفه ۱۵درصدی از برتری ژاپن نسبت به دیگر صادرکنندگان عمده خودرو حکایت دارد.

ژاپنی‌ها و آمریکایی‌ها چه می‌گویند؟
رایوسی آکازاوا، مذاکره‌کننده ارشد تعرفه‌های ژاپن، پیش‌تر اعلام کرده بود که برای گفت‌وگوهای بیشتر به پایتخت آمریکا سفر می‌کند تا از توافقی در راستای منافع دو کشور اطمینان حاصل کند. وی افزود: قصد دارم فعالانه به دنبال توافقی باشم که برای هر دو کشور ژاپن و ایالات متحده مفید باشد، در عین حال که از منافع ملی ژاپن محافظت می‌کنیم. در توکیو نیز شیگرو ایشیبا، نخست‌وزیر ژاپن این توافق تعرفه‌‌‌ای را «کمترین عددی که تاکنون برای کشوری با مازاد تجاری در برابر آمریکا به دست آمده» توصیف کرد و افزود: دولت جزئیات توافق را «با دقت بررسی خواهد کرد». پس از اعلام توافق تجاری میان آمریکا و ژاپن، دلار در معاملات روز چهارشنبه بازار جهانی اندکی تضعیف شد و ارزش ین ژاپن نیز نوسان کرد. این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که آکازاوا در شهر اوزاکا میزبان هیات آمریکایی به سرپرستی اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا در مراسم روز ملی ایالات متحده در نمایشگاه جهانی ۲۰۲۵ بود. به گفته آکازاوا، وی در این دیدار درباره تعرفه‌ها با بسنت مذاکره نکرده است.
کرولاین لیویت، سخنگوی کاخ سفید نیز ضمن تأیید این توافق اعلام کرد که این سرمایه‌گذاری با صلاح‌دید رئیس‌جمهور آمریکا در بخش‌هایی چون انرژی، نیمه‌هادی‌ها، مواد معدنی حیاتی، داروسازی و کشتی‌سازی هزینه خواهد شد. جان فیلان، وزیر نیروی دریایی ایالات متحده نیز تأکید کرد: این توافق در جریان سفر آوریل وی به ژاپن شکل گرفت و نشان داد که دیدگاه مقامات ژاپنی درباره اهمیت توسعه ظرفیت کشتیرانی خارج از چین با مواضع واشنگتن همسو است. وی افزود: آمریکا به دنبال افزایش ظرفیت کشتی‌سازی خارج از چین است و در این مسیر از توانمندی‌های ژاپن و کره‌جنوبی در صنایع استراتژیک دریایی از جمله ساخت کشتی‌های یخ‌شکن و کشتی‌های حمل گاز طبیعی مایع (LNG) بهره خواهد گرفت. ژاپن نیز قصد دارد برای اجرای این پروژه‌ها از همکاری کره‌جنوبی استفاده کند.

برنامه تاسیس صندوق احیای کشتی‌سازی
پیش از این اعلام شده بود که دولت ژاپن به‌زودی دستورالعمل جدید و مهمی در حوزه کشتی‌سازی صادر خواهد کرد؛ هدف از این دستورالعمل، احیای صنعتی است که زمانی در جهان پیشتاز بود. این کشور در نظر دارد از ظرفیت یارد‌های کشتی‌سازی به‌ عنوان یک برگ برنده در مذاکرات تجاری با دولت دونالد ترامپ استفاده کند. براساس گزارش کانتینرنیوز، توکیو با بهره‌گیری از «قانون ارتقای امنیت اقتصادی» مصوب سال۲۰۲۰ میلادی، قصد دارد اسکله‌ها و یارد‌های کشتی‌سازی و تعمیراتی غیرفعال را احیا کرده و از ساخت تأسیسات جدید کشتی‌سازی در داخل و خارج از کشور حمایت کند. در همین راستا، ژاپن و ایالات متحده در آستانه تأسیس یک صندوق مشترک احیای کشتی‌سازی هستند. براساس طرح این صندوق، یارد‌های کشتی‌سازی ژاپن اقدام به ساخت کشتی‌های حمل خودرو و حامل‌های گاز طبیعی مایع و در عین حال، در یارد‌های کشتی‌سازی ایالات متحده نیز سرمایه‌گذاری خواهند کرد.
این دو کشور همچنین در حال مذاکره درباره ساخت کشتی‌های اقیانوس‌پیما، یخ‌شکن‌ها و نیز ایجاد یک زنجیره تأمین دریایی مشترک بین ژاپن و آمریکا هستند؛ زنجیره‌ای که وابسته به چین نباشد. در حال حاضر، چین حدود ۷۰درصد از ظرفیت کشتی‌سازی جهان و نزدیک به ۹۰درصد از ظرفیت تعمیر کشتی‌ها را در اختیار دارد. این در حالی است که سهم ژاپن از صنعت کشتی‌سازی که در اوایل دهه۱۹۹۰ میلادی حدود ۵۰درصد بود، اکنون به حدود ۱۰درصد کاهش یافته است. این گزارش می‌افزاید: ژاپن و کره جنوبی طی ماه‌های اخیر نشست‌های متعددی با مقامات آمریکایی برگزار کرده‌اند تا از سلطه دریایی چین فاصله بگیرند. گفتنی است در ماه اکتبر ۲۰۲۵ میلادی، دولت ترامپ قصد دارد افزایش هزینه‌های بندری برای بارگیری کشتی‌هایی که مرتبط با چین هستند را تصویب کند؛ اقدامی که بخشی از مجموعه سیاست‌های آمریکا برای مهار قدرت دریایی فزاینده چین به‌شمار می‌رود.

فرمان ترامپ برای احیای کشتی‌سازی
برخی رسانه‌ها گزارش دادند که توافق تجاری جدید میان ژاپن و ایالات متحده آمریکا جهت سرمایه‌گذاری در صنایع استراتژیک، پس از آن نهایی شد که شرکت هانوا اوشن کره جنوبی برای ساخت یک کشتی حمل گاز طبیعی مایع با کشتی‌سازی هانوا فیلادلفیا در آمریکا همکاری کرد. این کشتی نخستین سفارش LNG از سوی ایالات متحده در ۵۰سال گذشته خواهد بود و برای بازار صادرات LNG طراحی شده است. همچنین براساس برنامه‌ریزی، بخش عمده ساخت این کشتی توسط هانوا اوشن کره جنوبی انجام می‌شود و کشتی‌سازی هانوا فیلادلفیا مسئولیت انطباق با مقررات ایالات متحده و صدور گواهینامه‌های ایمنی را برعهده خواهد داشت.
دولت ترامپ در آوریل۲۰۲۵ فرمان اجرایی برای احیای صنعت کشتی‌سازی آمریکا صادر کرد و کهنه‌سربازان نظامی نیز طرح قانون «نجات کارخانه‌های کشتی‌سازی» را در مارس۲۰۲۵ ارائه دادند. بااین‌حال، صنعت کشتی‌سازی آمریکا با چالش‌های عمیق ساختاری نظیر کمبود سرمایه‌گذاری، تجاوز از بودجه، تأخیر در تحویل و ضعف زیرساخت‌های صنعتی مواجه است. این رقابت همچنین به مناطق جدیدی نظیر قطب شمال گسترش یافته که چین سه یخ‌شکن جدید مستقر کرده در حالی‌که آمریکا طرح خرید ۴۰یخ‌شکن بزرگ را اعلام کرده است. اهمیت این موضوع در آن است که کنترل صنعت کشتی‌سازی نه‌تنها بر قدرت اقتصادی، بلکه بر توانمندی‌های دفاعی، کنترل مسیرهای تجاری و جایگاه ژئوپلیتیک در مناطق حساس نظیر اقیانوس‌های هند و آرام تأثیر مستقیم دارد و آینده نظم قدرت جهانی را تعیین خواهد کرد.