آیا می‌دانید چه عاملی باعث مرگ میلیاردها ستاره دریایی در دهه گذشته شده است؟ دانشمندان پس از چهار سال تحقیق، بالاخره عامل این فاجعه زیست‌محیطی را شناسایی کرده‌اند: باکتری ویرجینیا پکتنیکیدا ( Vibrio pectenicida). این کشف مهم که در مجله معتبر Nature Ecology & Evolution منتشر شده، می‌تواند گامی حیاتی در نجات این موجودات دریایی ارزشمند باشد.
به گزارش اقتصادسرآمد، بیماری مرموزی که به عنوان “بیماری هدررفت ستاره‌های دریایی” شناخته می‌شود، طی یک دهه گذشته باعث مرگ میلیاردها ستاره دریایی در سواحل اقیانوس آرام آمریکای شمالی شده است. این بزرگترین اپیدمی دریایی در میان گونه‌های غیرتجاری است که تاکنون ثبت شده و بیش از ۲۰ گونه از ستاره‌های دریایی را تحت تاثیر قرار داده است. حدود ۹۰ درصد از ستاره‌های دریایی آفتاب‌پرست (Pycnopodia helianthoides) به دلیل این بیماری جان خود را از دست داده‌اند و این گونه در حال حاضر در معرض خطر جدی انقراض قرار دارد. تصویر زیر یک ستاره دریایی آفتاب‌پرست غول‌پیکر را در حال حرکت بر روی صخره‌های زیر آب در ساحل ایالتی پوینت دووم، کالیفرنیا نشان می‌دهد:
این بیماری موجب تجزیه و مرگ تدریجی ستاره‌های دریایی می‌شود. ویدئوی زیر تصویری از این بیماری ویرانگر را به نمایش می‌گذارد:
محققان با انجام بیش از ۲۰ آزمایش از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴ سرانجام موفق به شناسایی عامل این بیماری شدند. در یکی از این آزمایش‌ها، محققان ژن‌های هشت ستاره دریایی سالم و هشت ستاره دریایی آلوده را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. ملانی پرنتیس، دانشمند پژوهشی در انستیتو هاکای، در حین مقایسه ژنتیکی این دو گروه متوجه وجود مقادیر زیادی از باکتری ویرجینو (Vibrio) در ستاره‌های دریایی بیمار و کم بودن آن در ستاره‌های دریایی سالم شد. پس از بررسی دقیق‌تر گونه‌های باکتری Vibrio، مشخص شد که باکتری V. pectenicida در تمام نمونه‌های ستاره‌های دریایی بیمار وجود دارد. برای تایید این یافته، پرنتیس و همکارانش ستاره‌های دریایی سالم را در معرض V. pectenicida قرار دادند. از ۲۰ ستاره دریایی آفتاب‌پرست که در معرض دوزهای مختلف این باکتری قرار گرفتند، تنها یکی که کمترین دوز را دریافت کرده بود زنده ماند. بقیه به دلیل بیماری هدررفت ستاره‌های دریایی از بین رفتند. این آزمایش، مدرک قطعی مورد نیاز محققان را برای شناسایی عامل بیماری فراهم کرد.
هنوز مشخص نیست که این باکتری از کجا آمده و چرا شیوع پیدا کرده است، اما شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد افزایش دمای اقیانوس‌ها با شیوع بیشتر این بیماری مرتبط است. آلیسا گهمن، بوم‌شناس بیماری‌های دریایی در انستیتو هاکای و دانشگاه بریتیش کلمبیا و یکی از نویسندگان این مطالعه، می‌گوید: در بریتیش کلمبیا، شدیدترین شیوع بیماری در اواخر تابستان رخ می‌دهد. این امر نشان می‌دهد که دما و احتمالا تغییرات اقلیمی می‌توانند بر این بیماری تأثیر بگذارند.
کاهش ۹۰ درصدی جمعیت ستاره‌های دریایی آفتاب‌پرست، پیامدهای اکولوژیکی شدیدی به دنبال داشته است. به گفته گهمن، با کاهش جمعیت این شکارچیان، تعداد خارپشت‌های دریایی (یکی از طعمه‌های ستاره‌های دریایی) در سواحل کالیفرنیا به شدت افزایش یافته است. این موجودات خاردار، گیاهخواران پر و پیمانی هستند که از جنگل‌های جلبک دریایی تغذیه می‌کنند. جنگل‌های زیر آبی جلبک، نقش بسیار مهمی در اکوسیستم‌های دریایی ایفا می‌کنند؛ این جنگل‌ها کربن را ذخیره می‌کنند و محل زندگی هزاران گونه هستند. اما افزایش جمعیت خارپشت‌های دریایی به از دست رفتن گسترده جنگل‌های جلبک دریایی منجر شده است.
گهمن می‌گوید: “اگر ندانید چه چیزی باعث مرگ آنها می‌شود، تنها کارهای محدودی می‌توانید برای نجات آنها انجام دهید. بنابراین، اکنون کارهای زیادی می‌توانیم انجام دهیم.”
یکی از گام‌های بعدی، تعیین این نکته است که آیا این پاتوژن مختص ستاره دریایی آفتاب‌پرست است یا خیر، زیرا گونه‌های دیگری نیز تحت تاثیر این بیماری قرار دارند. برویس منگه، بوم‌شناس دریایی دانشگاه ایالتی اورگن که در این مطالعه شرکت نداشته است، نیز به این نکته اشاره می‌کند. پرنتیس و همکارانش امیدوارند بتوانند ستاره‌های دریایی مقاوم در برابر این پاتوژن را پرورش دهند تا بتوانند در طبیعت دوام بیاورند./ سایت واضح