بزرگ‌ترین پروژه ریلی بنادر کشور در بندر امام‌خمینی‌کلید خورد
​​​​​​​گروه بنادر -امید اسماعیلی-  با هدف افزایش سرعت جابه‌جایی کالا، ارتقای ایمنی خطوط ریلی و صیانت از زیرساخت‌های بندری، عملیات اجرایی بزرگ‌ترین پروژه ریلی بنادر کشور در قالب اصلاح هندسی شانتینگ‌ یارد شمالی بندر امام‌خمینی(ره) با اعتبار ۵۰هزار میلیارد ریالی آغاز شده است. مسئولان سازمان بنادر و دریانوردی در استان خوزستان نیز پیش از این اعلام کرده بودند که با توجه به ابلاغ برنامه توسعه هفتم که بر افزایش سهم حمل‌ونقل دریایی در تجارت ملی تاکید دارد، ۲پروژه بزرگ برای اصلاح و ارتقای وضعیت ریلی در بندر امام‌خمینی(ره) در دست اجرا قرار دارد. بندر امام‌خمینی‌(ره) به عنوان یکی از مهم‌ترین بنادر تجاری کشور در زمینه واردات کالاهای اساسی شناخته می‌شود و نقش کلیدی در تامین مایحتاج عمومی مردم ایران ایفا می‌کند. براساس آخرین گزارش‌های رسمی منتشرشده، حدود ۷۰درصد از کالاهای اساسی از طریق این بندر وارد کشور می‌شود و با این نگاه توسعه زیرساخت‌های این بندر همسو با برقراری اتصال به زنجیره حمل‌ونقل کشور دارای اهمیت بالایی است.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، در سال‌های اخیر، توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل ریلی در بنادر ایران به عنوان یکی از اولویت‌های کلیدی دولت مطرح شده است. با توجه به موقعیت جغرافیایی استراتژیک ایران به عنوان پل ارتباطی بین آسیا، اروپا و خاورمیانه، طرح‌های ریلی در بنادر نه‌تنها می‌تواند اقتصاد کشور را تقویت کند، بلکه نقش مهمی در افزایش ترانزیت بین‌المللی ایفا خواهد کرد. در چنین شرایطی طرح‌های ریلی در بنادر ایران، مانند اتصال بنادر جنوبی مثل بندرعباس، چابهار و اما‌م‌خمینی به شبکه ریلی داخلی و بین‌المللی، از جنبه‌های متعددی حائزاهمیت هستند. از دیدگاه اقتصادی، این طرح‌ها می‌توانند تجارت خارجی را تسهیل کنند و وابستگی به حمل‌ونقل جاده‌ای را کاهش دهند.
از منظر لجستیکی، افزایش سهم ریلی در بنادر ضروری است، زیرا حمل‌ونقل جاده‌ای با چالش‌هایی مانند ترافیک، آلودگی و مشکلات زیرساختی مواجه است. اگر سهم ریلی افزایش نیابد، بنادر با مشکلات متعددی روبه‌رو خواهند شد. علاوه‌بر این، توسعه ریلی می‌تواند سرعت جابه‌جایی کالا را افزایش دهد و ایمنی خطوط را بهبود بخشد که این امر در پروژه‌های اخیر مانند بزرگ‌ترین پروژه ریلی بنادر کشور در بندر امام‌خمینی مشهود است. به باور کارشناسان، اجرای موفق طرح‌های ریلی در بنادر ایران نیازمند توجه به الزامات متعددی است. از نظر فنی، دوخطه کردن خطوط ریلی، افزایش سرعت بازرگانی قطارها و استانداردسازی زیرساخت‌ها ضروری است تا ظرفیت حمل بار افزایش یابد. همچنین افزایش سهم حمل‌ونقل ریلی در بنادر یکی از برنامه‌های اصلی دولت بوده و نیازمند سیاست‌گذاری‌های بلندمدت است. علاوه‌بر این، در طرح‌های جامع بنادر، کاهش گلوگاه‌های ترافیکی و افزایش سهم ریلی بار از نکات کلیدی است.

مشخصات بزرگ‌ترین پروژه ریلی بنادر ایران
آنطور که سازمان بنادر و دریانوردی در گزارشی اعلام کرده است، اصلاح هندسی شانتینگ‌ یارد شمالی بندر امام‌خمینی(ره) به عنوان بزرگ‌ترین پروژه ریلی بنادر کشور با اعتباری بالغ بر ۵۰هزار میلیارد با هدف افزایش سرعت جابه‌جایی کالا، ارتقای ایمنی خطوط ریلی و صیانت از زیرساخت‌های بندری از مردادماه سال‌جاری آغاز شده است.‎ سرعت‌بخشی به روند تخلیه و بارگیری، ایجاد یک خط ریلی عبور و مرور مجزا به موازات سایر خطوط، زیرسازی، روسازی و بهسازی ریل‌ها و رفع نقاط آسیب‌دار، از مهم‌ترین اهداف این پروژه محسوب می‌شود. این طرح بزرگ‌ترین پروژه توسعه ریلی بنادر کشور است که با اجرای آن، توان عملیاتی شبکه ریلی بندر امام‌خمینی(ره) به شکل چشمگیری ارتقا خواهد یافت. منطقه ویژه اقتصادی بندر امام‌خمینی(ره) در سال‌های اخیر نقش برجسته‌ای در حمل‌ونقل ریلی بنادر کشور ایفا کرده و این امکان با بهره‌مندی از شبکه گسترده‌ای شامل ۱۰۰کیلومتر شبکه ریلی داخلی و ۲۰ایستگاه بارگیری ریلی حاصل شده است.‎ این زیرساخت ریلی وسیع، بندر امام‌خمینی(ره) را به بزرگ‌ترین بندر ریل‌پایه کشور تبدیل کرده است و ظرفیت جابه‌جایی روزانه ۵۷هزار تن انواع کالا را دارد.

کارنامه بندر امام در تخلیه و بارگیری کالا
آنطور که پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی گزارش داده است، عملیات تخلیه و بارگیری انواع کالا در مجتمع بندری امام‌خمینی(ره) طی پنج‌ماهه نخست سال‌جاری در هم‌سنجی با پارسال 8درصد رشد داشت. در پنج‌ماهه نخست امسال، مجموع عملیات تخلیه انواع کالا شامل کالاهای اساسی، معدنی و شیمیایی، فلزات، چوب و تخته، ماشین‌آلات و مواد نفتی با 8درصد رشد از مرز 8میلیون و ۲۸۰هزار تن گذشت. تخلیه کالاهای اساسی در این مدت به 7میلیون و ۱۱۲هزار تن رسید. همچنین تخلیه و بارگیری کالاهای کانتینری به ۳۷هزار و ۱۴۹) TEU واحد شمارش کانتینر) رسید که بیانگر رشد 7درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل است. تخلیه و بارگیری کالاهای معدنی، ساختمانی و شیمیایی با ۶درصد رشد، به حدود3میلیون و ۷۰۰هزار تن و کالاهای عمومی نیز با ۱.۵درصد افزایش به ۸۵۹هزار و ۴۲۶تن رسید. برآوردها نشان می‌دهد که سهم ۷۳درصدی مجتمع بندری امام‌خمینی(ره) در جابه‌جایی کالاهای اساسی کشور حاصل ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های گسترده این بندر و تلاش شبانه‌روزی کارکنان و فعالان بخش دریایی و بندری است. بندر امام‌خمینی(ره) با تصدی ۷۳درصد از جابه‌جایی کالاهای اساسی کشور، نقش محوری خود را در تامین نیازهای راهبردی کشور تثبیت کرده است.

اهمیت اجرای پروژه ریلی در بندر امام 
اتصال ریلی بندر امام‌خمینی از جنبه‌های متعددی حیاتی است. از دیدگاه اقتصادی، این اتصال می‌تواند تجارت خارجی را تسهیل کند و وابستگی به حمل‌ونقل جاده‌ای را کاهش دهد. بندر امام‌خمینی با ظرفیت جابه‌جایی روزانه ۵۷هزار تن کالا، به عنوان دروازه اصلی واردات کالاهای اساسی عمل می‌کند و اتصال ریلی آن می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد و صادرات را رونق بخشد. همچنین این پروژه می‌تواند ایران را به هاب ترانزیتی منطقه تبدیل کند و با اتصال به کریدورهای بین‌المللی مانند شمال-جنوب، تجارت با کشورهای همسایه مانند عراق و سوریه را تقویت نماید.
از منظر استراتژیک، موقعیت جغرافیایی بندر امام‌خمینی آن را به نقطه کلیدی در کریدورهای ترانزیتی تبدیل کرده است. اتصال به عراق و سوریه از طریق راه‌آهن، می‌تواند نفوذ ایران در منطقه را افزایش دهد و تجارت با مدیترانه را تسهیل کند. این پروژه همچنین در رقابت با کریدورهای رقیب مانند توسعه عراق، نقش مهمی ایفا می‌کند و جایگاه ایران را تقویت می‌نماید. اجرای اتصال ریلی بندر امام‌خمینی پیشرفت‌های چشمگیری داشته است. اخیراً عملیات اجرایی بزرگ‌ترین پروژه ریلی بنادر کشور آغاز شده که شامل توسعه خطوط، افزایش سرعت جابه‌جایی و ارتقای خطوط ایمنی است. این پروژه بندر را به بزرگ‌ترین بندر ریل‌پایه کشور تبدیل می‌کند و ظرفیت آن را افزایش می‌دهد.
کارشناسان معتقدند که اتصال ریلی بندر امام‌خمینی نه‌تنها یک ضرورت اقتصادی و لجستیکی است، بلکه کلید بهره‌برداری از موقعیت استراتژیک ایران در منطقه محسوب می‌شود. با پیشرفت‌های اخیر مانند آغاز بزرگ‌ترین پروژه ریلی، این بندر می‌تواند نقش خود را در تجارت جهانی تقویت کند و به عنوان پیشران توسعه عمل نماید. موفقیت این طرح وابسته به رفع الزامات فنی، مالی و راهبردی است و دولت باید با تمرکز بر سرمایه‌گذاری و هماهنگی، این فرصت را به واقعیت تبدیل کند تا اقتصاد کشور از مزایای بلندمدت آن بهره‌مند شود.
در یک نگاه کلی نیز توسعه حمل‌ونقل ریلی در بنادر ایران نه‌تنها یک پروژه زیرساختی، بلکه راهبردی ملی در مسیر تقویت اقتصاد مقاومتی، افزایش تاب‌آوری تجاری و ارتقای جایگاه ژئو‌اکونومیک کشور است. اجرای موفق این طرح، مستلزم رویکردی جامع، تأمین مالی پایدار، هماهنگی بین‌بخشی و توجه ویژه به الزامات فنی و محیط‌زیستی است. آینده ترانزیت و تجارت منطقه‌ای ایران، در گرو توسعه پیوسته و هوشمندانه این زیرساخت‌های کلیدی خواهد بود.