افزایش نفتکش‌های شناور ،دریاها را در آستانه فاجعه‌های محیط‌زیستی قرار می‌دهد
​​​​​​​گروه انرژی- میزان نفت موجود در نفتکش‌های در حال ترانزیت به بالاترین حد خود از سال۲۰۱۶ رسیده و این موضوع نگران‌کننده بوده و به این معنی است که نفت زیادی وجود دارد و مصرف نمی‌شود. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان هشدار می‌دهند که افزایش نفتکش‌های شناور در دریاهای جهان نه‌تنها ثبات اقتصادی بازارهای انرژی را به خطر می‌اندازد، بلکه دریاهای جهان را در آستانه فاجعه‌های محیط‌زیستی قرار می‌دهد. وجود نفت در دریا به این معنی نیست که در دریا ذخیره می‌شود، زیرا هیچ جای دیگری فضایی وجود ندارد.
به گزارش اقتصاد سرآمد، هفته گذشته بود که بلومبرگ با استناد به داده‌های شرکت ورتکسا، از رشد میزان نفت روی آب خبر داد. بااین‌حال، چین پیام متفاوتی برای بازار نفت داشت. این کشور در حال ساخت مخازن بیشتری برای افزایش ذخیره‌سازی نفت است. داده‌های ورتکسا که بلومبرگ به آن استناد کرد، نشان می‌دهد که در حال حاضر ۱.۲میلیارد بشکه نفت‌خام در دریا وجود دارد که از مکانی به مکان دیگر منتقل می‌شود. الکس لانگلی، خبرنگار بلومبرگ خاطرنشان کرد که این بالاترین میزان نفت در حال ترانزیت از سال‌۲۰۱۶ بوده و نتیجه تولید بیشتر کشورهای کلیدی است. در واقع، داده‌های ورتکسا برای ۱.۲میلیارد بشکه شامل نفت موجود در مخازن شناور نمی‌شود. وقتی ذخایر شناور به مجموع فوق اضافه می‌شود، نفت‌خام بیشتری در دریا وجود دارد که بیشترین میزان از سال‌۲۰۲۰ است.
تاکنون بخش زیادی از مازاد عرضه نفت‌خام در سال‌جاری توسط چین جذب شده که از ابتدای سال‌۲۰۲۵ بشکه‌ها را ذخیره کرده است. طبق آخرین اخبار از خود چین، این کشور نیز قصد دارد ذخیره‌سازی نفت را افزایش دهد. افزایش تعداد نفتکش‌های شناور در دریاها ریشه در عوامل متعددی از جمله افزایش تقاضای جهانی برای نفت، اختلالات زنجیره تامین و موجودی انبارها، تحولات ژئوپلیتیکی و تغییرات در بازارهای جهانی حمل‌ونقل دریایی دارد. افزایش تقاضا به معنی نیاز به ذخیره‌سازی بیشتر است و افزایش موجودی انبارها منجربه استفاده از نفتکش‌ها به‌عنوان انبارهای شناور می‌شود. در نتیجه، این عوامل باعث می‌شوند که نفتکش‌ها برای نگهداری نفت به جای حمل آن، در دریاها شناور بمانند.

سایه آینده‌نگری چین در نفت‌های شناور
رویترز هفته گذشته در گزارشی اعلام کرد که شرکت‌های بزرگ انرژی دولتی چین در حال ساخت ۱۱سایت ذخیره‌سازی جدید برای نفت‌خام در سال‌جاری و ۲۰۲۶ هستند و اعلام کردند که صنعت انرژی این کشور از روند فعلی قیمت نفت بهره می‌برد و در حالی‌که قیمت‌ها پایین است، این کالا را ذخیره می‌کند. طبق گزارش رویترز، میزان ظرفیت ذخیره‌سازی که قرار است طی دوسال اضافه شود، حدود ۱۶۹میلیون بشکه است و این در مقایسه با حدود ۱۸۰ تا ۱۹۰میلیون بشکه ظرفیت اضافه‌شده طی چهارسال بین ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ است. چین به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده نفت‌خام جهان، از ابتدای سال، روزانه نزدیک به یک‌میلیون بشکه نفت ذخیره کرده است. در واقع، به گفته تحلیلگرانی که تفاوت بین واردات نفت چین و عملکرد پالایشگاه‌ها را برای بررسی اجمالی تقاضا دنبال می‌کنند، ذخیره‌سازی حتی در نبود تقاضای کافی در داخل کشور، واردات را افزایش داده است. این تحولات این سوال را مطرح می‌کند که چرا چین این کار را انجام می‌دهد، در حالی‌که عرضه در شرف فراوان‌ترشدن است و در نتیجه، قیمت‌ها حتی پایین‌تر هم هستند.
پاسخ ممکن است به این مربوط باشد که چین می‌داند در دنیای نفت، به‌ویژه روند تولید نفت، هیچ چیز قطعی نیست. در کنار حذف محدودیت عرضه اوپک‌پلاس، شیل آمریکا به‌عنوان دلیل اصلی کاهش قیمت‌ها مطرح می‌شود، اما رشد تولید شیل آمریکا با افت قیمت‌ها، در حال کندشدن است. از سوی دیگر، مسئله ظرفیت اضافی تولید اوپک‌پلاس مطرح است. تا چندسال پیش، این ظرفیت اضافی به‌عنوان دلیلی برای آسودگی‌خاطر بازار در مورد امنیت عرضه در نظر گرفته می‌شد، اما اکنون با افزایش تولید این گروه پس از سه‌سال محدودیت عرضه، این ظرفیت اضافی کاهش می‌یابد و در صورت افزایش تقاضا، اوپک‌پلاس قادر نخواهد بود به اندازه گذشته واکنش نشان دهد. ران بوسو، مفسر انرژی رویترز در این باره نوشت: اوپک‌پلاس مدام از اهداف افزایش تولید خود عقب مانده است و این موضوع می‌تواند در صورت تقاضای قوی نگران‌کننده باشد، زیرا نشان می‌دهد که ظرفیت اضافی به اندازه‌ای که قبلا تصور می‌شد، وجود ندارد.براساس گزارش اویل‌پرایس، اکنون نفت در دریا دلیلی برای انتظار عرضه بیشتر در بحبوحه تقاضای ضعیف است، اما ممکن است بخش زیادی از این نفت در دریا از نقطه مبدا به نقطه مصرف خود برسد. در همین حال، هر اشاره‌ای به تحریم‌های بیشتر علیه صنعت انرژی روسیه، قیمت نفت را بالاتر می‌برد و نشان‌دهنده حساسیت خاصی به امنیت عرضه در میان معامله‌گران است. این به نوبه خود به آن معنی است که اشباع عرضه به آن اندازه که براساس گزارش‌ها به نظر می‌رسد، قطعی نیست. از این گذشته، اگر قطعی بود، معامله‌گران چندان به تحریم‌های بیشتر علیه نفت‌خام روسیه اهمیت نمی‌دادند.

نگاهی اقتصادی و تهدیدهای زیست  محیطی‌
از منظر اقتصادی، افزایش نفتکش‌های شناور نشانه‌ای از مازاد عرضه نفت در بازارهای جهانی است. در سال‌۲۰۲۵، پیش‌بینی می‌شود مازاد عرضه روزانه نفت به ۱.۱۴میلیون بشکه برسد که بخشی از آن به دلیل ذخیره‌سازی شناور در دریاهاست. این پدیده که اغلب به‌عنوان ذخیره‌سازی شناور شناخته می‌شود، هزینه‌های حمل را به‌شدت افزایش داده و نرخ کرایه نفتکش‌ها را به سطوح نجومی مانند ۸۷هزار دلار در روز رسانده است. برای روسیه که بیش از ۱۰میلیارد دلار برای ساخت این ناوگان هزینه کرده، این استراتژی به حفظ صادرات نفت به مقاصدی مانند چین و هند کمک کرده، اما با ریسک‌های پنهان همراه است.
یکی از تبعات کلیدی، تضعیف اثربخشی تحریم‌های غربی است. ناوگان سایه با استفاده از پرچم‌های راحتی‌(مانند پاناما یا جزایر مارشال) و مالکیت‌های مبهم، تحریم‌های اتحادیه اروپا و آمریکا را دور می‌زند. این امر نه‌تنها درآمد روسیه را حفظ می‌کند‌(حدود ۱۰۰میلیارد دلار سالانه از صادرات نفت)، بلکه بازارهای جهانی را با عرضه ارزان‌تر نفت تحت فشار قرار می‌دهد و قیمت‌ها را پایین نگه می‌دارد. علاوه‌بر این، کشتی‌های قدیمی‌(میانگین سن ۲۰سال، در مقایسه با ۱۳سال ناوگان استاندارد) منجربه افزایش هزینه‌های تعمیر و بیمه ناکافی شده و سرمایه‌گذاری‌های کلان را در معرض خطر قرار می‌دهد. برای مثال، گزارش‌ها حاکی از آن است که ۴۸میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در نفتکش‌های‌LNG ممکن است تا سال‌۲۰۳۵ به دلیل مازاد عرضه و کاهش تقاضای سوخت‌های فسیلی، از دست برود.
از دیدگاه محیط‌زیستی نیز افزایش نفتکش‌های شناور یکی از نگران‌کننده‌ترین تهدیدها برای دریاهای جهان است. این کشتی‌ها اغلب فاقد بیمه مسئولیت مدنی معتبر هستند و سن بالای آن‌ها‌(بیش از ۱۴۰۰نفتکش بالای ۲۱سال در نیمه اول‌۲۰۲۵) ریسک نشت نفت، آتش‌سوزی و آسیب به زیرساخت‌های دریایی را افزایش می‌دهد. گزارش سازمان ملل متحد هشدار می‌دهد که این ناوگان، تهدیدی مستقیم برای محیط‌زیست دریایی و دریانوردان است، به‌ویژه با افزایش حوادث در مناطق حساس مانند تنگه هرمز و دریای بالتیک. به‌عنوان نمونه در سال گذشته، حداقل پنج‌نفتکش روسی در آب‌های اروپا نشت نفت داشته‌اند که براساس تصاویر ماهواره‌ای، لکه‌های نفتی را در نزدیکی سواحل ایجاد کرده است. این حوادث نه‌تنها اکوسیستم‌های دریایی را آلوده می‌کنند، بلکه به کابل‌ها و خطوط لوله زیرآبی آسیب می‌زنند.علاوه‌بر نشت، ارتباط احتمالی این نفتکش‌ها با حملات drone در فضای ناتو‌(مانند حوادث اخیر در دانمارک) و آسیب‌های عمدی به زیرساخت‌ها، لایه‌ای از نگرانی‌های امنیتی-محیطی اضافه می‌کند. در جنوب‌شرقی آسیا، جایی که ذخیره شناور نفت ایران به ۳۳.۴میلیون بشکه رسیده، ریسک‌های مشابهی برای مرجان‌ها و ماهیگیری محلی وجود دارد. اتحادیه اروپا در حال بحث بر سر ایجاد «مناطق بدون سایه» است که نفتکش‌های بدون بیمه را از آب‌های خود ممنوع کند.