شاخص نرخ بیکاری در پایان سال 1397 با 0.1 درصد افزایش نسبت به سال 1396 روی رقم 12 درصد ایستاد درحالی‌که بر اساس هدف‌گذاری‌های برنامه ششم توسعه این نرخ باید تا پایان سال 1400 به 8 درصد می‌رسید. افزایش نرخ مشارکت اقتصاد و هجوم متقاضیان جدید مهم‌ترین چالش بازار کار در سال گذشته بوده و به نظر می‌رسد در سال 1398 نیز در کنار تبعات رکود اقتصادی، مهم‌ترین مانع کاهش نرخ بیکاری باشد.
این مطلب بخشی از پرونده سالنامه نوروزی پایگاه خبری اتاق ایران با عنوان اقتصاد ایران در سال 1397 و چشم‌انداز سال 1398 است که به بررسی وضعیت 42 شاخص اقتصادی و پیش‌بینی آن‌ها در‌ سال پیش‌رو می‌پردازد.
برنامه ششم توسعه دولت را مکلف کرده بود تا سال 1400 یعنی سال پایانی برنامه، نرخ بیکاری کل کشور را به 8 درصد برساند. این مهم هرچند در زمان تدوین برنامه احتمالاً دست‌یافتنی به نظر می‌رسید اما بعدها اتفاقاتی رخ داد که تحقق این هدف‌گذاری به رؤیایی دور و دراز تبدیل شد چراکه در سال‌های اخیر سیل ورود متقاضیان جدیدالورود به بازار کار باعث شده برنامه‌های اشتغال‌زایی حتی با شکستن رکورد ایجاد یک‌میلیون شغل جدید در یک سال نیز فقط از افزایش نرخ بیکاری جلوگیری کنند و توفیقی در کاهش آن نداشته باشند.
بر اساس آخرین آمارهای منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران، در سال ۱۳۹۷، نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت 10 ساله و بیشتر در ایران با رشد 0.4 درصدی نسبت به سال قبل به 40.5 درصد رسیده که معنای آن افزایش ورودی بازار کار و قرار گرفتن آنها در گروه شاغلان یا بیکاران است.
بررسی آمارها نشان می‌دهد نرخ مشارکت اقتصادی در ایران از سال 93 وارد روند صعودی پرقدرت شده و از 37.2 درصد به 40.5 رسیده است درحالی‌که در این سال نرخ بیکاری کل کشور 10.6 درصد بود و تحت تأثیر همین افزایش نرخ مشارکت اقتصادی وارد روند صعودی شد تا اینکه عاقبت در سال 97 به 12 درصد رسید.
بررسی نرخ بیکاری افراد ۱۰ ساله و بیش‌تر در سال 97 نشان می‌دهد که 12 درصد از این جمعیت بیکار بوده‌اند. بررسی روند تغییرات نرخ بیکاری حاکی از آن است که این شاخص، نسبت به سال ۱۳۹۶ بالغ‌بر 0.1 درصد افزایش یافته است. در این سال، نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله بدون تغییر نسبت به سال قبل ۲۵, ۱ درصد برآورد شده است.
 بررسی سهم اشتغال ناقص در سال 1397، نشان می‌دهد که در این سال 10.8 درصد از جمعیت شاغل کشور،‌ به دلایل اقتصادی (فصل غیرکاری، رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت بیش‌تر و…) کم‌تر از ۴۴ ساعت در هفته کار کرده و آماده برای انجام کار اضافی بوده‌اند. این در حالی است که ۳۸.۳ درصد از شاغلین ۱۰ ساله و بیش‌تر ۴۹ ساعت و بیش‌تر در هفته کار کرده‌اند.
از دیگر شاخص‌های بااهمیت در بازار کار 1397، سهم بخش‌های مختلف از اشتغال موجود در کشور است که طبق بررسی‌های مرکز آمار ایران با افزایش در بخش‌های کشاورزی و خدمات و کاهش در بخش صنعت مواجه بوده است. بررسی اشتغال در بخش‌های عمده اقتصادی نشان می‌دهد که در سال ۱۳۹۷، بخش خدمات با 50.3 درصد بیش‌ترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده که نسبت به سال قبل 0.1 درصد افزایش داشته است. در مراتب بعدی بخش‌های صنعت با ۳۲ درصد در رتبه دوم قرار دارد که سهم آن 0.3 درصد نسبت به سال 1396 افت کرده و درنهایت بخش کشاورزی با سهم 17.7 درصدی در رتبه سوم جذب شاغلان قرار گرفته است که سهم آن نسبت به سال قبل 0.2 درصد افزایش نشان می‌دهد.
توجه به این نکته ضروری است که طبق گزارش مرکز آمار ایران از رشد اقتصادی 9 ماهه 97، رشد بخش صنعت به منفی 7.9 درصد و رشد بخش کشاورزی به منفی 2.1 رسیده و رشد بخش خدمات نیز به‌عنوان بزرگ‌ترین بخش بازار کار کشور نیز فقط مثبت 0.6 درصد بوده است و این یعنی دورنمای توسعه فعالیت‌های اقتصادی و ایجاد اشتغال جدید چنگی به دل نمی‌زند.