برخی دعا می‌کردند که آقای ترامپ در انتخابات پیروز شود تا کمر اقتصاد ایران شکسته شود. پس پیروزی بایدن یک فرصت است زیرا رسماً اعلام کرده به برجام بر می‌گردد. البته مسلماً در زمان اوباما هم مشکلات ما با آمریکا حل نشده بود. ولی راه برای گفتگو در جهت حل مشکلات گشوده بود. دولت ترامپ این راه را در عمل بست.
گروهی هستند که در شرایط بحرانی فرصت‌های ممتازی به دست می‌آورند. آنها به دنبال آرامش و پویایی اقتصاد نیستند. در ایران ‏اقتصاد دنباله رو سیاست است؛ چون سیاست بر اقتصاد غالب است. معمولاً اقتصاد از تصمیمات سیاسی پیروی می‌کند. برای ‏پویایی اقتصاد نیاز به آرامش است، از این رو بسیاری از اقتصاددانان ناگزیر باید به بازی‌های سیاسی و پیآمدهای آن توجه کنند.‏متاسفانه بخش بزرگی از مشکلات اقتصادی ایران ناشی از زد و خوردهای جناحی در داخل است. وگرنه بدیهی است که تداوم و تشدید تحریم‌­ها از سوی دولت ترامپ با احتمال بازگشت امریکا به برجام در دولت بایدن نتایج یکسانی را در پی ندارد .
اینکه تحریم‌ها مسیرهای تجاری و مبادلات بانکی ایران را دشوار کرده است، هیچ تردیدی نیست و هیچ اقتصادی  بدون ارتباط با کشورهای دیگر نمی‌تواند در رونق و پویا باشد. در واقع صادارت و واردات راه تنفس اقتصاد است. متاسفانه تحریم‌ها بسیاری از دریچه‌های ارتباطی را بسته یا محدود کرده و هزینه مبادلات با جهان را به شدت افزایش داده است. اینکه گفته می‌شود تحریم‌ها را دور بزنیم، به معنی آن نیست که مانند سابق با دنیا ارتباط داریم،  بلکه به این معنا است که به سختی و با هزینه های بالا برخی از ارتباطات با دیگر کشورها را حفظ  می­‌کنیم.
براساس آمارها، صادرات و واردات کاهش پیدا کرده و فروش نفت ما کاملاً متاثر از تحریم‌ها بوده، پس اینکه گفته شود تحریم بر اقتصاد ایران تاثیر ندارد، قطعا توهم است و به شدت با آن مخالف هستم. برخی‌ها می‌گویند که مسائل اقتصادی، مثلا تورم، ربطی به تحریم ندارد و اگر تحریم‌ها برداشته شود باز مشکلات ما حل نمی‌شود. این مانند آن است که یک بیمار قلبی دچار خونریزی شود. هرچند مشکل اصلی این بیمار کارکرد نامناسب قلب اوست، ولی تا زمانی که خون ریزی ادامه دارد، امکان درمان بیماری قلبی وجود ندارد. پس ابتدا باید مانع خونریزی شد و بعد به درمان بیماری قلبی پرداخت. بنابراین شرط لازم برای کاهش مشکلات اقتصادی رفع تحریم است، اما شرط کافی نیست.
البته خود تحریم نیز مربوط به تصمیم گیری­‌های داخلی است؛ چون ما باید تصمیم بگیریم که با دنیا چه ارتباطی داشته باشیم. تحریم‌ها نقش بسیار مهمی در تورم و کاهش ارزش ریال داشته و فشار بسیار سنگینی را به زندگی مردم وارد کرده است. البته کرونا نیز مشکلات اقتصادی را تشدید کرده؛ ولی تحریم حتی در مقابله با کرونا نیز از نظر تهیه دارو، تجهیزات پزشکی و واکسن موانع جدی ایجاد کرده است.
آقای قالیباف از این اظهارات که می گویند تحریم‌ها تأثیری در اقتصاد ایران ندارد دنبال چه هدفی هستند؟ و یا این که می‌گویند فرقی نمی‌کند که رئیس جمهوری امریکا چه کسی باشد؟ متاسفانه بخش بزرگی از مشکلات اقتصادی ایران ناشی از زد و خوردهای جناحی در داخل است. وگرنه بدیهی است که تداوم و تشدید تحریم‌­ها از سوی دولت ترامپ با احتمال بازگشت امریکا به برجام در دولت بایدن نتایج یکسانی را در پی ندارد .
آمدن بایدن یک فرصت برای اقتصاد ایران است و بنده نگران هستم که این فرصت محدود نیز مانند فرصت‌های گذشته بسوزد و ما بار دیگر تحت فشار کشنده­ای قرار بگیریم. برخی دعا می‌کردند که آقای ترامپ در انتخابات پیروز شود تا کمر اقتصاد ایران شکسته شود. پس پیروزی بایدن یک فرصت است زیرا رسماً اعلام کرده به برجام بر می‌گردد. البته مسلماً در زمان اوباما هم مشکلات ما با آمریکا حل نشده بود. ولی راه برای گفتگو در جهت حل مشکلات گشوده بود. دولت ترامپ این راه را در عمل بست.
متاسفانه گروهی هستند که در شرایط بحرانی فرصت‌های ممتازی به دست می‌آورند. آنها به دنبال آرامش و پویایی اقتصاد نیستند. در ایران اقتصاد دنباله رو سیاست است؛ چون سیاست بر اقتصاد غالب است. معمولاً اقتصاد از تصمیمات سیاسی پیروی می‌کند. برای پویایی اقتصاد نیاز به آرامش است، از این رو بسیاری از اقتصاددانان ناگزیر باید به بازی‌های سیاسی و پیآمدهای آن توجه کنند.
بنده شخصاً دعا می‌کردم که دولت روحانی استعفا دهد تا دولت هم جهت با آقای قالیباف و دوستان‌شان هرچه زودتر شکل بگیرد تا ببینیم چه می‌کنند. آیا اصولگرایان باز هم از بی اثر بودن تحریم ها  حرف می‌زنند؟ باور نمی‌کنم.
بنده مقاله‌ای تحت عنوان « دهه ۹۰؛ دهه از دست رفته» نوشتم که نشان دهنده وضع اسفبار این دهه بوده است. در این دهه میزان سرمایه‌گذاری تقریباً 43 درصد کاهش پیدا کرده و وقتی سرمایه‌گذاری نباشد کارخانه‌های موجود نیز روز به روز فرسوده‌تر می‌شوند و اشتغال ایجاد نمی‌شود. افزایش تعداد راننده­های اسنپ و دستفروش­ها از یک سو و تلاش جوانان تحصیل کرده برای خروج از کشور، و نارضایتی و  خشم  بیکاران تحصیل کرده از سوی دیگرنشان دهنده­ی شرایط بسیار نامطلوب اقتصادی است که انعکاس آن را در وضعیت نگران کننده­ی بازار کار می توان دید. واقعاً این وضع قابل دوام نیست و امیدوارم در انتخابات ریاست جمهوری بعدی، نظام سیاست‌گذاری کلان کشور یکدست شود تا ببینیم که جناح پیروز چه کار خواهد کرد.
* استاد اقتصاد دانشگاه مازندران ‏