گروه ساختمان - رقم بازپرداخت تسهیلات مسکن ملی به گونه‌ای است که بخشی از طبقه متوسط قادر به بازپرداخت آن هستند نه همه آنها. در واقع آن بخشی از طبقه متوسط که به همین میزان اجاره می‌پردازد، امکان استفاده از این تسهیلات و بازپرداخت آن را دارند. اقشار کم درآمد به هیچ عنوان امکان بازپرداخت این تسهیلات را ندارد و در بهترین حالت اگر این طرح موفقیت آمیز باشد، کمکی برای طبقه متوسط خواهد بود. ۵۰ درصد اقشار جامعه با وضعیت فعلی جزء طبقه کم درآمد هستند و به این ترتیب، تسهیلات فعلی مسکن نمی‌تواند برای اقشار ضعیف مفید باشد.
به گزارش اقتصادسرآمد، قیمت مسکن تنها به دلیل بالا بودن نرخ اجاره یا خرید نیست که تسهیلات این چنینی بتواند آن را اصلاح کند. به نظر می‌رسد که تاثیرات ثانویه هم در آن موثر بوده و مثلا از نرخ تورم هم تاثیر گرفته است. به همین خاطر تسهیلات این چنینی تاثیر اندکی در قیمت مسکن خواهد داشت. این تسهیلات در بهترین حالت می‌تواند آهنگ قیمت مسکن را آرام کند. اگر بقیه متغیرها مثل کسری بودجه دولت، نقدینگی و رشد منفی اقتصادی کنترل نشود، قیمت هم تعدیل نخواهد شد.تسهیلات مسکن به این شکل نمی‌تواند برای قشر ضعیف مفید باشد. مگر اینکه دولت یک حجم عظیم یارانه را به این گروه اختصاص دهد که خود این مسائل روی تورم تاثیرگذار خواهد بود. راه کمک به گروه‌های کم‌درآمد، تولید خانه‌های استیجاری ارزان قیمت است که بتواند برگشت سرمایه هم داشته باشد. مثل بقیه کشورها باید به گونه‌ای باشد که مسکن از حالت سرمایه‌ای خارج شود و دسترسی به مسکن برای همه اقشار راحت باشد.محمد شمس کارشناس اقتصاد مسکن درگفت وگو با اقتصادسرآمد، گفت: بخش مسکن از بخش‌های پیشرو در اقتصاد است که توجه به آن علاوه‌بر تاثیرهای ژرف اجتماعی- فرهنگی، به لحاظ اقتصادی نیز حایز اهمیت بوده و همچون موتور رشد توسعه عمل می‌کند. اما آیا همگان در داشتن سرپناه از وضعیت یکسان برخوردارند؟. وی درادامه با بیان این نکته برای سنجش توان خرید مسکن، شاخص‌های متعددی معرفی شده است، افزود: اما شاخصی که در بیشتر کشورها برای تشخیص و طبقه‌بندی افراد نیازمند به کمک دولت در اسکان کاربرد دارد، سهم درصدی از درآمد ماهانه یک شخص برای مسکن است.
فاصله زمین تا آسمان مسکن ایران
 با شاخص‌های جهانی
این فعال بخش مسکن گفت: براساس استاندارد تعریف شده توسط دپارتمان مسکن و عمران شهری ایالات‌متحده، مسکن زمانی دست یافتنی تلقی می‌شود که برای اجاره آن بیش از ۲۵درصد درآمد یا برای بازپرداخت اقساط وام‌های رهنی بیش از ۳۰درصد درآمد ناخالص شخص هزینه نشود. شمس با یادآوری تجربه جهان و ایران در برطرف کردن مشکل مسکن افراد کم‌درآمد، گفت: جلوگیری از سیل مهاجرت افراد به شهرها کمکی به حل مشکل نمی‌کند و اقدام‌های کنونی دولت در ساخت مسکن استیجاری با اهتمام فعلی نمی‌تواند پاسخگوی مسکن قشر کم‌درآمد باشد.
ساخت مسکن از سوی دولت تنها عده محدودی را در بر می‌گیرد
به اعتقاد او؛ ساخت مسکن از سوی دولت تنها عده محدودی را در بر می‌گیرد و در نهایت برای این عده ایجاد مزیت می‌کند به طوری که شمول این عده محدود نیز دور از عدالت اجتماعی است. برای حل مساله مسکن که اغلب تحت عنوان مسکن کم‌درآمدها و حاشیه‌‌نشین‌ها از آن یاد می‌کنند، آنچه فراوان یافت می‌شود راهبرد و راه‌حل است.
بی‌تدبیری در ارائه وام مسکن
 به آقشارکم‌درآمد
شمس درباره دریافت اقساط تسهیلات مسکن در شرایط فعلی از سوی بانک‌ها گفت: برخی از اشخاص که درآمد ثابت دارند مشکلی از بابت پرداخت تسهیلات خود ندارند اما در این بین برخی اشخاصی هستند که درآمدی ندارند از این رو ممکن است فشار سنگینی به آنها تحمیل شود. با توجه به شرایط فعلی بانک مرکزی برای بازپرداخت تسهیلات مسکن نیز باید تمهیداتی بیاندیشد تا اقشار ضعیف جامعه فشار بیشتری را تحمل نکنند. این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: تعویق چند ماهه بازپرداخت تسهیلات مسکن کمترین کاری است که باید انجام شود اما مشاهده می‌شود که بانک‌ها در صورت تاخیر در پرداخت تسهیلات جریمه نیز دریافت می کنند که در شرایطی که برخی قادربه پرداخت اقساط تسهیلات نیستند فشار مضاعفی با پرداخت جریمه به خانوار وارد می‌شود.
در حالی قرار است وام مسکن ۱۵۰ میلیون تومانی به اقشار کم‌درآمد جامعه پرداخت شود که قسط ماهانه این وام بیش از ۲.۷ میلیون تومان است و به نظر نمی رسد این اقشار توان پرداخت آن را داشته باشند. دهک یک تا سه جامعه کم‌درآمدترین قشر کشور هستند که بعضاً در تامین نیازهای معیشتی خود نیز دچار مشکلات اساسی هستند. وضعیت این خانوارها طی دو سه سال اخیر با رهاشدگی اقتصاد از سوی دولت وخیم‌تر هم شده است. در این شرایط گرچه سود وام 150 میلیون تومانی مسکن 4 درصد اعلام شده و متقاضی واجد شرایط مورد تایید وزارت راه و شهرسازی طی 5 سال حدود 16 میلیون تومان سود آنرا پرداخت می کند. اما به نظر نمی رسد باتوجه به آنچه که به آن اشاره شد اقشار کم‌درآمد بتوانند قسط سنگین وام مذکور را پرداخت کنند.
به نظر می‌رسد که پیش از هر چیز، موضوع اقساط این میزان وام قرض‌الحسنه آن هم برای خرید خانه باید مورد توجه قرار گیرد. بر اساس این طرح میزان اقساط ماهانه این وام حدود ۲ میلیون و ۷۷۰ هزار تومان است؛ آن هم در حالی که حداقل دستمزد یک کارگر ۸۰۰ هزار تومان از این رقم کمتر است! در این شرایط گرچه سود وام ۱۵۰ میلیون تومانی مسکن ۴ درصد اعلام شده و متقاضی واجد شرایط مورد تایید وزارت راه و شهرسازی طی ۵ سال حدود ۱۶ میلیون تومان سود آن را پرداخت می‌کند، اما چه میزان خانواده‌های کم درآمد که اغلب در تامین معیشت خود با مشکل روبه‌رو هستند توان پرداخت اقساط این وام را خواهند داشت؟ در سال‌های اخیر افزایش شدید در بازار مسکن بسیاری از خریداران بالقوه را از این بازار خارج کرد. جهش قیمت‌ها که از دو سال قبل آغاز شد و رشد ماهانه قیمت مسکن در بهمن ماه نسبت به دی ماه، تقریبا ۴ درصد بوده است. در این شرایط این میزان وام برای کم درآمد‌ها چقدر کارساز است؟