گروه جامعه - طرح دولت سیزدهم در اختصاص 15 لیتر به هر ایرانی که به عقیده بسیاری برگرفته از شعار انتخابانی سعید جلیلی است این روزها سروصدای زیادی ایجاد کرده و مخالفان و موافقان زیادی را به اظهار نظر واداشته است. پانزده لیتر بنزین در ماه برای هر کارت ملی می‌شود نیم‌لیتر در روز برای هر شهروند. اگر جمعیت را ۸۵ میلیون هم فرض بگیریم می‌شود ۴۲.۵ میلیون لیتر در روز درحالی‌که متوسط مصرف بنزین الان فکر می‌کنم بیش از ۹۰ میلیون لیتر در روز باشد. به فرض اینکه این کار بسیار غلط اجرائی شود، آن‌وقت آنها که بنزین لازم ندارند، لابد می‌خواهند بنزینشان را لیتری هرچقدر که می‌توانند به بقیه بفروشند؛ لیتری ۱۰ هزار یا ۱۵ هزار تومان یا بیشتر، آن‌وقت درواقع به دست خود مردم بنزین گران می‌شود؛ درحالی‌که دولت نصف نیاز روزانه کشور را تخصیص داده است و لابد می‌خواهد بقیه را به بالاترین قیمتی که در بازار تعیین می‌شود، به فروش برساند.
به گزارش اقتصادسرآمد، فرادی که عقیده دارند با این طرح بر تورم و گرانی‌ها افزوده خواهد شد: کسی که اتومبیل ندارد، آیا از حمل و نقل به شکل های دیگر استفاده نمی‌کند؟ در هر صورت موج گرانی کشنده در راه است. این طرح با توجه به این که پولی را در اختیار اشخاص فاقد خودرو قرارمی دهد، باعث افزایش نقدینگی و ادامه تورم می‌شود، بنابراین طرح اشتباهی است و با افزایش یارانه‌ها هیچ فرقی ندارد. همان مبلغ از جیب دولت کم میشه، اضافه کردن یارانه‌ای وجود نداره، از جیب یک عده میریزن تو جیب دیگر افراد یعنی یک عده که ماشین ندارن بنزین کمتر میگیرن و آن‌ها که ماشین نداشتند بنزین میگیرند، لازمش اینه که جنگ بین مردم است ماشین دار کرایه میبره بالا بنزین دار هم بنزین را، البته چون بی ماشین محتاج ماشین است، ولی ماشین دار محتاج بنزین بی ماشین نیست در آخر به ضرر بی ماشین تمام خواهد شد. دولت هم برنده این شوی تبلیغاتی خواهد شد.
افرادی که عقیده دارند این طرح خوبی است، اما نیاز به پختگی بیشتری دارد و قیمت بنزین آزاد نباید در این طرح همچنان ۳ هزار تومان برای هر لیتر باقی بماند: یک گزینه هم میتواند این باشه که بنزین سهمیه‌ای با همان قیمت سابق وامابنزین ازاد به قیمت کشور‌های همسایه تا هم مردم راضی باشندوهم قاچاق مقرون به صرفه نباشد ودرامد دولت ازفروش بنزین ازاد زیادتر شده وانهاییکه بیشترازحد مجاز استفاده می‌کنند هزینه اش را بپردازند.
طرح 15 لیتر بنزین برای هرایرانی تا حد زیادی قابل دفاع است
امیرترابی کارشناس انرژی در اینباره به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: راهی که دولت در این طرح در نظر دارد در دنیا هم انجام می‌شود. بنابراین روشی غیرمعمول نیست؛ اما چند نکته دارد که می شود در نظر گرفت. به ویژه این طرح به لحاظ منطقی که دارد تا حد زیادی قابل دفاع است. ازآنجا که نفت سرمایه ملی و برای همه مردم است و نمی‌شود فقط کسانی که خودرو دارند و بنزین مصرف می‌کنند یارانه آن را دریافت کنند، بنابراین تصمیم دولت این بوده که مابه التفاوت آن را حساب و به شکلی به دهک‌های پایین جامعه پرداخت کنند.
درآمدزایی دولت از طرح اختصاص بنزین به هر کد ملی
این کارشناس حوزه انرژی با بیان اینکه پس از واقعی سازی قیمت بنزین، مصرف آن بهینه می‌شود، گفت: این کار هدررفت بنزین را کم می‌کند. همچنین می‌تواند به درآمدهای دولت کمک کند.
وی در مورد درآمدزایی دولت از طرح اختصاص بنزین به هر کد ملی، گفت: این‌که چه میزان از این مابه‌التفاوت قیمت بنزین به دولت تخصیص داده شود هنوز مشخص نیست زیرا طرح هنوز به طور کامل تشریح نشده است؛ اما احتمالا دولت بخشی از آن را برای هزینه‌های آن  برمی‌دارد و بخشی را به مردم می‌دهد.
تبعات اجتماعی افزایش قیمت بنزین آزاد
این کارشناس حوزه انرژی گفت: افزایش قیمت بنزین در شرایط تورمی موجود در جامعه، تبعات غیر قابل کنترل و پیش بینی دارد. نمونه آن بار آخری است که دولت قبل قیمت بنزین را افزایش داد و مشکلاتی در جامعه بروز کرد.
ترابی یادآور شد: ممکن است ادعا شود که دولت می‌خواهد با این روش تقاضا و مصرف را به ۴۲.۵ میلیون لیتر یعنی کمتر از یک‌دوم تقاضای فعلی تقلیل داده و بقیه تولید داخلی را صادر کند اما متخصصین اقتصادی می‌دانند و مطالعات هم نشان داده است که حامل‌های انرژی و از جمله بنزین کالاهای کم‌کشش هستند و بنابراین اگر قرار باشد تقاضای بنزین به کمتر از نصف تقلیل پیدا کند، قیمت آن باید بیش از ۱۰برابر شود و در آن صورت صادرات آن مقرون به صرفه نخواهد بود.
در عمل اگر به شکلی که گفته شده، این طرح اجرا شود این نگرانی وجود دارد که با توجه به مجموع شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور، تبعات زیادی داشته باشد. بهتر است قیمت‌ها به شکل پلکانی و با شیب ملایم‌تری واقعی شود. همچنین پرداخت‌های جبرانی هم به طیف خاص و اقشار پایین جامعه که بیشتر نیازمند هستند، داده شود. البته باز یکی از چالش‌ها این است که شناسایی این قشر و پرداخت به آنها همیشه یک مشکل جدی بوده است. باید به این موضوع توجه داشت که دقیقا نیازمندها باید به درستی شناسایی شوند و این مابه‌التفاوت به آنها پرداخت شود.