گروه راه و ساختمان - بهای زمین، بخش بزرگی از بهای تمام‌شده مسکن را تشکیل می‌دهد و عجیب نیست اگر در دوره‌های تورمی، سیاستگذار بخش مسکن به سمت کاهش بهای زمین و به‌تبع آن کاهش بهای تمام‌شده و کاهش قیمت مسکن برود. در شهر تهران در حال حاضر، زمین حدود ۴۰ تا ۸۰ درصد (بسته به منطقه) از بهای تمام‌شده مسکن را تشکیل می‌دهد. در این بین اما آیتمی که متاثر از سیاست‌های دولت می‌تواند بهای تمام‌شده مسکن را در طرح‌های دولتی و حمایتی کاهش دهد، زمین و پروانه است. به همین دلیل هم معمولاً در زمان‌هایی که بازار دچار التهاب می‌شود، دولت و به صورت خاص وزارت راه و شهرسازی بحث عرضه زمین را در مصاحبه‌ها و طرح‌های خود مورد اشاره قرار می‌دهد و با طرح‌هایی مانند زمین صفر، زمین رایگان، زمین ارزان و… تلاش می‌کند جو بازار را تا حدودی آرام کند.
به گزارش اقتصادسرآمد، در کشوری که ارزش پول ملی آن در طول ۵ /۲ سال گذشته به یک‌پنجم رسیده است، انتظار اینکه قیمت مسکن چند برابر نشود، غیرمنطقی است. بخش مهمی از مشکلات فعلی بازار مسکن ناشی از شرایط اقتصاد کلان کشور است و نه بازار مسکن؛ هرچند این به معنی دست روی دست گذاشتن و کاری نکردن نیست.
اما در بازار زمین، نقش‌آفرینی دولت به دو روش مهم صورت می‌گیرد. نخست عرضه زمین‌های جدید در شهرها به منظور افزایش عرضه مسکن (بدون نیاز به استفاده از اراضی متعلق به بخش خصوصی) و به‌تبع آن، ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا در بازار و دوم کاهش قیمت تمام‌شده در قالب واگذاری زمین به صورت رایگان یا ارزان‌تر از قیمت واقعی به منظور تامین مسکن اقشار ضعیف و دهک‌های درآمدی پایین جامعه. به نظر می‌رسد دولت اکنون قصد دارد دخالت خود در بازار را معطوف به روش دوم کند.  اما باید دانست با چه مکانیسمی قرار است این زمین‌ها واگذار شوند که رانت ایجاد نشود و چگونه اطمینان حاصل می‌کنیم که این طرح به سرنوشت دلار ۴۲۰۰تومانی دچار نشود؟ اگر قرار باشد اشخاص حقیقی یا حقوقی انگشت‌شماری بدین منظور انتخاب شوند، طبیعتاً دامنه طرح بسیار محدود خواهد بود و عملاً در بازار تاثیر خاصی نخواهد داشت و اگر قرار باشد طرح به شکل گسترده‌ای اجرا شود، تعریف این مکانیسم در ساختار فعلی بسیار دشوار به نظر می‌رسد.
چرا زمین ارزان و رایگان به ساخت مسکن تعلق نمی‌گیرد
مسعود احمدی کارشناس ارشد حوزه مسکن در اینباره به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: پیش از هر اقدامی  باید دامست اگر قرار باشد زمین به قیمت کمتری به انبوه‌ساز واگذار شود، مکانیسم قیمت‌گذاری فروش انبوه‌ساز به چه ترتیبی خواهد بود؟ قیمت واحدهای واگذارشده در مقایسه با قیمت بازار چگونه تعیین خواهد شد؟ آیا کنترلی بر قیمت فروش انبوه‌ساز وجود دارد؟.
پیچیدگی اداری و تشکیلاتی مانع اختصاص زمین رایگان به مسکن
وی در ادامه به اقتصاد سرآمد افزود: هر کدام از این روش‌ها در چارچوب اقدامات دولت آنقدر پیچیدگی اداری و تشکیلاتی دارد که به نظر نمی‌رسد عمر دولت فعلی کفاف اجرایی شدن آن را در ابعاد بزرگ بدهد. به علاوه مدیران اجرایی برخلاف مدیران ارشد دولت، معمولاً تمایلی به اجرای این دسته از سیاست‌ها ندارند. چرا که هستند مدیرانی که در ارائه زمین‌های مرغوب به این قبیل طرح‌ها خست به خرج می‌دهند و اینان هستند که موانع زیادی تا به امروز برای تحقق خانه دار شدن مردم ایجاد کرده‌اند. 
راهکارهایی که به شدت محل تردید است
به اعتقاد احمدی، در چنین فضایی، تعریف راهکاری که طی آن بتوان اراضی متعلق به دولت را با تخفیف ویژه یا با شرایط خاص به انبوه‌سازان واگذار کرد، بسیار محل تردید است. این موضوع به ویژه با توجه به رخدادهای یک سال اخیر و برخوردهای قضایی با برخی از مدیران سابق و اسبق، بیش از پیش کار را دشوار کرده است.
باید گفت که رفع مشکلات لزوماً نیاز به راه‌حل‌های جدید ندارد، بلکه اجرای صحیح راه‌حل‌های قدیمی، گاه موثرترین راهکار است. به نظر می‌رسد اعتماد به مکانیسم بازار و واگذاری اراضی دولت در قالب مشارکتی یا پیمانکاری و با ایجاد رقابت بین پیمانکاران و انبوه‌سازان دارای صلاحیت، بهترین گزینه برای دستیابی به نتیجه مطلوب باشد. حال اگر دولت برای عمل به وظایف خود در چارچوب قانون اساسی قصد تامین مسکن اقشار ضعیف را دارد، می‌تواند شناسایی این اقشار را در چارچوبی نظیر طرح مسکن مهر یا مسکن ملی انجام داده و با اعطای یارانه به این دسته از خریداران، وظایف خود را انجام دهد.
برای انجام این مهم نیز رفع مشکلات زمین‌ها (نظیر مسائل مالکیتی)، استفاده از تیم‌های خبره برای تهیه طرح‌های اولیه معماری و طرح‌های توجیه فنی و اقتصادی، انعطاف در قراردادهای منعقده با سازندگان و دور شدن از قراردادهای یک‌طرفه و غیرمنطقی، تسهیل تامین مالی ساخت، ارائه امتیازات مالیاتی به سازندگان، تسهیل ایجاد صندوق‌های زمین و ساختمان و موارد مشابه دیگر که بارها توسط کارشناسان مورد تاکید قرار گرفته‌اند، می‌توانند بازار را تا حدودی آرام کنند. رفتن به سراغ روش‌های جدید، لزوماً به معنی انجام کار مطلوب و موثر نیست.