بررسی« اقتصاد سرآمد» از شکاف بین برنامهریزی توسعه ملی و توسعه شهری
ابهام در تامین منابع مالی بافت فرسوده شهری
گروه راه و ساختمان - در حالی که در سطح دنیا گسترش بیقواره شهرها در شعاعهای طولی بهسمت اقمار کنار گذاشتهشده و توسعه درونی، بازآفرینی شهری و احیای بافتهای فرسوده بهعنوان رویکرد اصلی برای تامین مسکن در پیش گرفته شده، در ایران ترجیح دولتها توسعه افقی و بیضابطه دنبال میشود. شهرها محل هویت، نماد، فرهنگ و حافظه تاریخی یک ملت هستند. از این منظر، شهرها درواقع نهادهای اجتماعی پویایی هستند که میتوان آنها را به موجودات زنده شبیه دانست که همواره در سیر تکاملی خود، سیکل حیات فیزیکی خود را پشتسر میگذارند، بهوجود میآیند، رشد میکنند، بزرگ شده، تکامل مییابند، همزمان با این تداوم سیکل حیات شهرها، عناصر شهری نیز دچار تحول میشوند، بر کمیتشان اضافه میشود، تغییر نقش میدهند و دچار فرسودگی میشوند که این امر در همه عناصر شهری حتی محلات اتفاق میافتد. به گزارش اقتصادسرآمد، اما همانگونه که تجدید حیات در موجودات با تجدید شوندگی سلولی برای جلوگیری از مرگ آنها، اتفاق میافتد، در شهرها هم باید برای جلوگیری از مرگ تدریجی بافتهای شهری، برای احیا و نوسازی محلات و بافتها و همچنین زیرساختها برنامهریزی کرد. اما این همه قصه نیست، امروزه در سطح جهان، برخلاف ایران، نوسازی بافتهای فرسوده درقالب طرحهایی همچون «الگوی توسعه درونی و میانافزا و طرح بازآفرینی شهری»، انجام میشود و دولتها تلاش میکنند ضمن نوسازی محلات شهری، هم از زوال شهرها جلوگیری کرده و هم نیازهای جدید مسکن را در این مناطق برآورده کنند.
براساس هدفگذاری برنامه چهارم توسعه، دولت و شهرداریها طی مدت 10 سال باید بافتهای فرسوده شهرهای کشور و همچنین بافت فرسوده پایتخت را نوسازی میکردند؛ اگر این اتفاق میافتاد در پایان برنامه پنجم نباید با مقولهای بهنام بافت فرسوده مواجه میشدیم و بهعبارتی تا سال 1393 و نهایتا تا سال 1395 شهرهای کشور باید از محاصره بافتهای فرسوده درمیآمدند. اما بررسیها نشان میدهد در مقیاس ملی کمتر از 20 درصد بافتهای فرسوده شهرهای کشور نوسازی شده و این میزان در شهر تهران تا پایان سال 1399 به 44.8 درصد رسیده است.
موانع نوسازی بافتهای فرسوده
کمال محمودی کارشناس مسائل شهری در اینباره به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: نگاهی به مطالعات مختلفی که در حوزه شناسایی ضعفها و چالشهای اساسی نوسازی بافتهای فرسوده انجام شده؛ نشان میدهد موانع زیادی در حوزه نوسازی بافتهای فرسوده قابل تشخیص است. چالشهای حقوقی، چالشهای مالی و اقتصادی، چالشهای اجتماعی-فرهنگی و کالبدی یا حجم بالای مناطق بافت فرسوده، نازیبایی بصری تقسیم شده است.وی ادامه داد: از اوایل دهه 1380 که موضوع نوسازی بافتهای فرسوده جدیتر شده، الگوهای مختلفی برای نوسازی این بافتها در شهرداری و سازمان نوسازی و... بهره گرفته شده و در دولت روحانی نیز طرح پیشگاه و طرح بازآفرینی محلات فرسوده شهری مطرح شد، اما خروجی این طرحها را نمیتوان بهصورت عملیاتی در روند نوسازی دید و اقدامات درمجموع فاقد راهبرد و الگوی خاص و بهصورت ساختوسازهای جزیرهای بوده است.
ابهام در تامین منابع مالی و ناپایدار بودن آن در بافت فرسوده شهری
او یادآور شد: از اواخر دهه هشتاد، سیاستهای تشویقی شهرداری تهران نیز اجرا شد و صدور پروانه رایگان در بافت فرسوده، اعطای حداقل یک طبقه تراکم تشویقی، واگذاری رایگان بنبستهایی که در پروژههای تجمیع قرار میگیرند و کارکردشان را از دست دادهاند و مجموعهای از این مشوقها باعث شد تا جریان نوسازی در بافتهای فرسوده تهران آغاز شود؛ همزمان با این موضوع سیاستهایی از سوی دولت اتخاذ شد که شامل پرداخت تسهیلات ارزانقیمت برای حمایت از ساخت مسکن در بافتهای فرسوده بود اما سود وثمری برای این بخش نداشته است و این بافت به قوت خود باقی است و خطرات زیادی را نیز متوجه ساکنان خود کرده است.
شکاف بین برنامهریزی توسعه ملی
و توسعه شهری
محمودی افزود: درحالیکه در سطح دنیا امروزه گسترش بیقواره شهرها در شعاعهای طولی بهسمت اقمار کنار گذاشتهشده و توسعه درونی، بازآفرینی شهری و احیای بافتهای فرسوده بهعنوان رویکرد اصلی برای تامین مسکن در پیش گرفته شده است، اما در ایران همچنان ترجیح دولتها، توسعه افقی و بیضابطه و ناهمگون فیزیک شهر که اصطلاحا خزش یا پراکندهرویی نامیده شده، دنبال میشود. نمونه این سیاستها، در حاشیه قرار گرفتن نوسازی بافتهای فرسوده در طرح مسکن مهر دولت احمدینژاد، طرح مسکن ملی دولت روحانی و طرح جهش مسکن دولت سیزدهم است.بررسیها نشان میدهد بهرغم نزدیک به دو دهه فعالیت سازمانهایی همچون سازمان نوسازی شهرداری در محلات دارای بافت فرسوده، فرآیند تجمیع پلاکها بهدلیل بیاعتمادی به تسهیلات حمایتی دولت و شهرداری روند کندی را طی کرده است. گاه اقتصادی و درآمدزایی و نگرش پروژه محور در نوسازی باعث شده در برخی مناطق صرفا ساختوساز انجام شود، اما بافت کالبدی همچنان با همه زخمهای خود به جدال بپردازد. این درحالی است که در بازآفرینی شهری، هدف جانبخشی دوباره به کل کالبد محلات است تا اینگونه مناطق بافت فرسوده برای زندگی جذاب شوند.املاک واقع در بافتهای فرسوده ریزدانه هستند و انجام ساختوساز و سرمایهگذاری در آنها نیازمند تجمیع چندین پلاک است. تجربه نوسازی بافت فرسوده تهران نشان میدهد بهدلیل تمرکز ناهنجاریهای اجتماعی در برخی محدودهها، پایین بودن حس تعلق و جابهجایی سریع جمعیت، از دست دادن ساکنان اولیه، فقر و اعتیاد در برخی خانوارها، امر تجمیع پلاکها با نارضایتی برخی خانوارها روبهرو شده و همین امر فرآیند توافق برای تجمیع را به شکست میکشاند.
براساس هدفگذاری برنامه چهارم توسعه، دولت و شهرداریها طی مدت 10 سال باید بافتهای فرسوده شهرهای کشور و همچنین بافت فرسوده پایتخت را نوسازی میکردند؛ اگر این اتفاق میافتاد در پایان برنامه پنجم نباید با مقولهای بهنام بافت فرسوده مواجه میشدیم و بهعبارتی تا سال 1393 و نهایتا تا سال 1395 شهرهای کشور باید از محاصره بافتهای فرسوده درمیآمدند. اما بررسیها نشان میدهد در مقیاس ملی کمتر از 20 درصد بافتهای فرسوده شهرهای کشور نوسازی شده و این میزان در شهر تهران تا پایان سال 1399 به 44.8 درصد رسیده است.
موانع نوسازی بافتهای فرسوده
کمال محمودی کارشناس مسائل شهری در اینباره به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: نگاهی به مطالعات مختلفی که در حوزه شناسایی ضعفها و چالشهای اساسی نوسازی بافتهای فرسوده انجام شده؛ نشان میدهد موانع زیادی در حوزه نوسازی بافتهای فرسوده قابل تشخیص است. چالشهای حقوقی، چالشهای مالی و اقتصادی، چالشهای اجتماعی-فرهنگی و کالبدی یا حجم بالای مناطق بافت فرسوده، نازیبایی بصری تقسیم شده است.وی ادامه داد: از اوایل دهه 1380 که موضوع نوسازی بافتهای فرسوده جدیتر شده، الگوهای مختلفی برای نوسازی این بافتها در شهرداری و سازمان نوسازی و... بهره گرفته شده و در دولت روحانی نیز طرح پیشگاه و طرح بازآفرینی محلات فرسوده شهری مطرح شد، اما خروجی این طرحها را نمیتوان بهصورت عملیاتی در روند نوسازی دید و اقدامات درمجموع فاقد راهبرد و الگوی خاص و بهصورت ساختوسازهای جزیرهای بوده است.
ابهام در تامین منابع مالی و ناپایدار بودن آن در بافت فرسوده شهری
او یادآور شد: از اواخر دهه هشتاد، سیاستهای تشویقی شهرداری تهران نیز اجرا شد و صدور پروانه رایگان در بافت فرسوده، اعطای حداقل یک طبقه تراکم تشویقی، واگذاری رایگان بنبستهایی که در پروژههای تجمیع قرار میگیرند و کارکردشان را از دست دادهاند و مجموعهای از این مشوقها باعث شد تا جریان نوسازی در بافتهای فرسوده تهران آغاز شود؛ همزمان با این موضوع سیاستهایی از سوی دولت اتخاذ شد که شامل پرداخت تسهیلات ارزانقیمت برای حمایت از ساخت مسکن در بافتهای فرسوده بود اما سود وثمری برای این بخش نداشته است و این بافت به قوت خود باقی است و خطرات زیادی را نیز متوجه ساکنان خود کرده است.
شکاف بین برنامهریزی توسعه ملی
و توسعه شهری
محمودی افزود: درحالیکه در سطح دنیا امروزه گسترش بیقواره شهرها در شعاعهای طولی بهسمت اقمار کنار گذاشتهشده و توسعه درونی، بازآفرینی شهری و احیای بافتهای فرسوده بهعنوان رویکرد اصلی برای تامین مسکن در پیش گرفته شده است، اما در ایران همچنان ترجیح دولتها، توسعه افقی و بیضابطه و ناهمگون فیزیک شهر که اصطلاحا خزش یا پراکندهرویی نامیده شده، دنبال میشود. نمونه این سیاستها، در حاشیه قرار گرفتن نوسازی بافتهای فرسوده در طرح مسکن مهر دولت احمدینژاد، طرح مسکن ملی دولت روحانی و طرح جهش مسکن دولت سیزدهم است.بررسیها نشان میدهد بهرغم نزدیک به دو دهه فعالیت سازمانهایی همچون سازمان نوسازی شهرداری در محلات دارای بافت فرسوده، فرآیند تجمیع پلاکها بهدلیل بیاعتمادی به تسهیلات حمایتی دولت و شهرداری روند کندی را طی کرده است. گاه اقتصادی و درآمدزایی و نگرش پروژه محور در نوسازی باعث شده در برخی مناطق صرفا ساختوساز انجام شود، اما بافت کالبدی همچنان با همه زخمهای خود به جدال بپردازد. این درحالی است که در بازآفرینی شهری، هدف جانبخشی دوباره به کل کالبد محلات است تا اینگونه مناطق بافت فرسوده برای زندگی جذاب شوند.املاک واقع در بافتهای فرسوده ریزدانه هستند و انجام ساختوساز و سرمایهگذاری در آنها نیازمند تجمیع چندین پلاک است. تجربه نوسازی بافت فرسوده تهران نشان میدهد بهدلیل تمرکز ناهنجاریهای اجتماعی در برخی محدودهها، پایین بودن حس تعلق و جابهجایی سریع جمعیت، از دست دادن ساکنان اولیه، فقر و اعتیاد در برخی خانوارها، امر تجمیع پلاکها با نارضایتی برخی خانوارها روبهرو شده و همین امر فرآیند توافق برای تجمیع را به شکست میکشاند.
ارسال دیدگاه
عناوین این صفحه
اخبار روز
-
در محل نمایشگاه بین المللی کتاب تهران صورت گرفت؛
-
پرداخت تسهیلات قرضالحسنه به کسب و کارهای آسیبدیده
-
یک سر و گردن بالاتر از همه
-
آشنایی با کفپوش عایق برق فشار قوی
-
«معلم خصوصی ارزان و آنلاین برای شب امتحان» با یک تلفن!
-
تقدیرشرکت آب و نیرو از قهرمانان ورزشی شهرستان گتوند در مسابقات جهانی
-
راه اندازی کارگاه تولید شمش آلومینیوم از ضایعات
-
آمادگی پیام رسان بله برای ارائه خدمات به مسافران سرزمین وحی
-
پرداخت 2200 میلیارد تومان از مطالبات مراکز دانشگاهی طرف قرارداد
-
توزیع ۳۵ هزار بسته معیشتی در مناطق سیل زده استان سیستان و بلوچستان
-
تغییر نگاه به سرمایهگذاریها موجب شده تا بسیاری از دعواهای حقوقی با مذاکرات حل شود
-
بهسازی فضاهای بی دفاع شهری جهت کاهش آسیب های اجتماعی
-
تجهیز بیش از ۱۰۰۰ هکتار از زمینهای کشاورزی اردبیل به سیستم آبیاری تحت فشار
-
بهینهسازی طرح روسازی دال خط کوهاندار برای رفع معضل راهآهنهای کویری
-
استفاده از ظرفیت های مردمی در پروژه های اشتغال زایی با همت بنیاد برکت در سال جهش تولید با مشارکت مردم
-
اتمام خط کشی محوری جنوب به شمال خیابان ولیعصر (عج)
-
بهرهبرداری از نخستین نیروگاه خورشیدی حمایتی کشور در کاشان
-
تلاش مضاعف، برنامه محوری و تخصص گرایی - هم افزایی، سودآوری
-
اهمیت طراحی وبسایت برای کسب و کارهای سنتی
-
آغاز بهکار TV شهری در ورودی ساختمان منطقه دو پایتخت