اقتصاد دریا محور در الگوی اسلامیایرانی پیشرفت
یکی از عناصر پیشرفت کشورهای غربی در دوران جدید، قدرت آنها در دریانوردی بود؛ به گونهای که توانستند با ترکیب سلاحهای جدید و کشتیهای دورپیما، سرزمینها را تسخیر و آنها را استعمار کنند. ارتباط پیشرفت با دریا، همچنان هم برقرار است و ازآنجاکه اغلب محصولات تجاری ازطریق دریا، حملونقل میشوند، توانمندسازی سواحل و دریانوردی، اهمیت زیادی برای پیشرفت کشورها دارد. از این رو، یکی از موضوعات مهم الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، توانمندسازی سواحل و دریانوردی است.به گزارش اقتصادسرآمد، دکتر مصطفی قادری حاجت، عضو اندیشکده آمایش بنیادین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس در یادداشتی به ایسنا، با این مقدمه میافزاید: از این رو، در مبانی ایرانشناختی سند آمده است: «برخورداری ایران از جایگاه راهبردی سرزمینی، رتبه برتر در منابع انرژی و معدنی، تنوع اقلیمی، ظرفیتهای فلات مرکزی، جاذبههای گردشگری، خطوط ساحلی و مرزهای آبی بینالمللی، سرمایه انسانی جوان و مستعد، تجربیات مدیریتی و ظرفیتهای علمی و فناوری، زمینهساز پیشرفت و تحول دریاپایه و خشکیپایه به عنوان قطب ارتباطات منطقهای و بینالمللی است». در یکی از تدابیر سند الگو هم آمده است: «بسترسازی برای پراکندگی متعادل جمعیت و توازن منطقهای بر پایه توانمندیهای سرزمینی و اصول آمایش با تخصیص امکانات و تشویق و آسانسازی سرمایهگذاری و شکوفاسازی مناطق کمتر برخوردار با اولویت نواحی مرزی بهویژه سواحل و جزایر جنوبی».نظر به اهمیت موضوع یادشده، این یادداشت به تبیین ابعاد آن میپردازد.بررسی نظام بینالمللی در دورههای گذشته و حال، مبین آن است که محدوده نظام بینالمللی، پیش از دوره جدید در اطراف شبکههای ارتباطیِ آبی و رودخانههای آسیا، خاورمیانه و دریای مدیترانه، و در دوره جدید در اطراف اقیانوسهای آرام و اطلس بوده است.استفاده از ظرفیتهای دریایی و ساحلی در زمره مهمترین راهبردهای توسعه اقتصادی به طور عام و آمایش سرزمین به طور خاص در اکثر قریب به اتفاق کشورها قلمداد میشود. از این رو، توسعه دریامحور و به دنبال آن، توزیع و پراکنش جمعیت و فعالیت در نواحی ساحلی در طی زمان، تکوین و تکامل پیدا کرده است به گونهای که متراکمترین کلانشهرهای فراملی در جهان امروز، شهرهای بندری و ساحلی هستند.ایران نیز در زمره کشورهایی است که از موقعیت دریایی مناسبی برخوردار است و میتواند به فراوانی از موهبت های دریایی بهرهمند شود. واقع شدن در سواحل جنوبی دریای خزر از سمت شمال، خلیج فارس و دریای عمان و به خصوص تنگه راهبردی هرمز از سمت جنوب، موقعیت دریایی بسیار حساس و راهبردیای را برای ایران به ارمغان آورده است. کشور ایران میتواند علاوه بر برخورداری از مزایای اقتصادی و بهرهمندی از دریانوردی تجاری، با تعریف نیروی دریایی کارآمد و راهبردی از مزیتهای نیروی دریایی قدرتمند برخوردار شود و بدین شکل به ارتقای جایگاه قدرت منطقهای و فرامنطقهای خود کمک نماید.ایران دارای سه ساحل ممتاز و کمهمتا است: 1- خزر در شمال، راهی را برای ایران برای رسیدن به اروپای جنوبی و شمالی از راه دسترسی به دریاهای سیاه و بالتیک مهیا کرده است؛ 2- خلیج فارس که پهنه آن، تنها نیمی از خزر است از بیشتر جهات برای ایرانیان راهبردی به شمار میرود؛ 3- کرانه مکران که ایران را بیواسطه به اقیانوس هند پیوند زده است.علیرغم موقعیت جغرافیایی و سیاسی و ظرفیتهای بسیار زیاد ایران -مانند مجاورت با عرصههای اقیانوسی، تنگههای بین المللی، سواحل طولانی، ویژگیهای حملونقل پیوندی و همسایگان محصور در خشکی- برای توسعه اقتصادی دریامحور، رویکردهای توسعه در کشور به دلایل مختلف، دریاگریز و خشکیمحور و متأثر از ویژگی طبیعی و پایدار ایران «دریاپیرامونی» است. به عبارت بهتر، با وجود این سه ساحل ممتاز، آنها به دلیل ارتفاع زیاد فلات ایران در حاشیه کشور مانده و به درون کشیده نشدهاند. چنان که از ۳۱ استان کنونی، تنها ۷ استان، دریایی و بقیه فاقد ساحلاند. در حالی که در سال 1363 مقام معظم رهبری در خصوص اهمیت نقش دریا در دیدار با مسئولان عقیدتی-سیاسی و فرماندهان نیروی دریایی با اشاره به اینکه «ما یک ساحل طولانی در دریا داریم و دریا مال ما است؛ دریا جولانگاه ما است؛ دریا، محل استفاده و تغذیه ما است؛ دریا، محل عبور و مرور ما است؛ دریا، محل حفاظت ما از مرزهایمان است.» بر جایگاه راهبردی و مهم دریا و عرصههای دریایی تأکید کردند.پیش رفتن سیاست تمایل به دریا با وجود همراهی کلان نظام و اسناد توسعهای، به جهشی عمومی و هماهنگ در تمام زمینههای اداری، سیاسی و اقتصادی نیاز دارد؛ و به نظر میرسد استفاده از راهکاهای ذیل میتواند در این زمینه راهگشا باشد:- ایجاد وزارت امور دریاها، سواحل و جزایر به منظور ایجاد هماهنگی، همسویی و شفافیت قوانین و مقررات بخشهای سهگانه (دولتی، تعاونی و خصوصی) و مدیریت یکپارچه سواح- انتخاب پایتخت اقتصادی ساحلی و آمایش نواحی ساحلی به منظور ارتقای توانمندیهای ملی- وابستهسازی سایر بازیگران منطقهای و فرامنطقهای به سواحل ایران و بهرمند شدن از توسعه بنیادین فناوری دریایی- ارتقای مشارکتهای مردمی و بخش خصوصی در برنامهریزی، اجرا، نظارت و پایش سیاستها و برنامهها- استفاده هوشمندانه از ظرفیتها و توانمندیهای نرمافزاری و سختافزاری نهادهای نظامی و انتظامی برای توسعه دریامحور- همافزایی کنشگران توسعه در نواحی ساحلی مبتنی بر ارتقای توانمندیهای ساحلی و دریایی در قالب مشارکت با کشورهای محصور در خشکی به منظور وابستگیهای متقابل و تضمین امنیت- توسعه و تقویت روحیه دریایی در ایرانیان، تزریق فرهنگ دریایی از راه تمرکز بر آموزشوپروش در دوران کودکی، گسترش ورزشهای دریایی و نیز ایجاد شبکههای رادیو-تلویزیونی ویژه دریا- تغییر در نظام تقسیمات کشوری با اجرای قانون اساسی برای دادن اختیارات به استانها بهویژه در زمینههای تجاری و اقتصادی- گزینش راهبرد سیاست خارجی درهای باز و وارد شدن در فضای جریانها از راه ارتباط مسالمتآمیز با همه مناطق هفدهگانه جغرافیای سیاسی و کشورهای جهان- تقویت مزیتهای نسبی درون کشوری و ورود به بازارهای جهانی- ایجاد بسترهای مناسب برای سرمایهگذاری کلان مقیاس خارجی در زمینههای راهآهن، انرژیهای دریامحور، خورشیدی و ...
ارسال دیدگاه
عناوین این صفحه
-
خط مسافری دریایی در مسیر ایران - قطر تا شهریور فعال می شود
-
گام هایی برای تأمین آب شهرهای کهگیلویه
-
خط کشتیرانی عسلویه- کیش راهاندازی می شود
-
آغاز مطالعات احداث بندر هرمز عملیات اجرایی امسال کلید می خورد
-
بنادر بوشهر و کیش ظرفیتهای بسیار خوبی دارند
-
ثبت رکورد جدید در تخلیه کالاهای اساسی در بندر امام خمینی
-
پیگیری لایروبی بندر آستارا باید با جدیت دنبال شود
-
افزایش سفارش ساخت کشتیهای کانتینری در ۱۵ سال گذشته
-
غرق شدن ۳ عضو یک خانواده در «دریابزرگ» چابهار
-
اقتصاد دریا محور در الگوی اسلامیایرانی پیشرفت
اخبار روز
-
توضیحات سازمان تأمیناجتماعی پیرامون ادعای کذب استخدام خارج از چارچوب نیروهای قراردادی
-
دوره های جامع آموزش ادمینی و طراحی سایت همراه با استخدام و معرفی به بازار کار رایگان
-
صدا و سیما باید اخبار را امانتدارانه به مخاطب منتقل کند تا اعتماد مخاطب را جلب کند
-
شانزدهمین همایش ملی و نمایشگاه قیر، آسفالت و ماشینآلات در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی برگزار میشود
-
آغاز مراحل فنی طرح تعیین حریم گسل های شهر دماوند
-
انجام ۸۰ هزار خدمت تخصصی در حوزه دهان و دندان در قالب با لبخند با برکت
-
۳۰۰ هزار نفر در صف وام ازدواج هستند؛ مقررات تغییر نکرده است
-
اراده دولت چهاردهم برای اصلاح شرایط سخت اقتصادی
-
آلن بدرود، آقای خاص سینمای فرانسه
-
انتخاب وزیر زن در راستای استفاده از ظرفیتهای قانون اساسی است
-
حمایت انجمن اسلامی وزارت نیرو از دکتر علی آبادی وزیر پیشنهادی نیرو
-
معابر محلات چیذر و حکمت بهسازی شد
-
پیرامون بوستان نیاوران، نفسی تازه گرفت
-
اجرای ۶ هزار متر مکعب دیوار حائل در منطقه یک تهران
-
دروازه فرهنگی محور گردشگری دربند به سازه رسید
-
ارسال ۷ هزار وسیله سرمایشی به سراسر کشور در قالب پویش نسیم برکت
-
غلامرضا نوری قزلجه گزینه نهایی پزشکیان برای وزارت جهاد کشاورزی
-
داروت اولین پلتفرم داروخانه بلاکچینی کشور تاسیس شد
-
واریز 745 میلیارد تومان سود به حساب اعضای بازنشسته صندوق ذخیره فرهنگیان
-
رونمایی از کتاب "الشام" و "عشق چرا ندارد" در فرهنگسرای عطار نیشابوری