در گفت و گوي « اقتصادسرآمد» با کارشناس حمل و نقل بررسي شد؛ چه چیز چابهار را ممتاز کرد؟

دروازه ملل، نقطه اتصال 3 قاره دنيا

گروه بنادر و دريايي - بندر چابهار به عنوان نزدیک‌ترین بندر کشور به آب‌های آزاد و اقیانوس هند با موقعیت منحصر به فرد خود در کریدور شمال-جنوب می‌تواند دروازه ارتباطی ایران و کشورهای افغانستان، آسیای میانه و روسیه به شبه جزیره هند، خاور دور و سایر نقاط جهان باشد.  اتصال بندر چابهار به شبکه ریلی از دیرباز مورد توجه بوده و به‌عنوان اصلی‌ترین پیش نیاز توسعه منطقه و نیز شرط لازم برای استفاده از ظرفیت‌های ایجاد شده در بندر مورد تاکید است. این اتصال ریلی که در قالب پروژه راه‌آهن چابهار- زاهدان تعریف شده است، شامل 610 کیلومتر مسیر ریلی بوده که از چابهار آغاز و با عبور از شهرستان‌های نیک‌شهر، ایرانشهر و خاش به زاهدان می‌رسد.
به گزارش اقتصادسرآمد، اهداف پیش‌بینی شده به شرطی محقق می‌شود که این راه‌آهن بتواند سهم قابل توجهی از بار ورودی و خروجی بندر چابهار را جذب کند. تجربه اتصال ریلی چهار بندر خرمشهر ، امام خمینی، شهید رجایی و امیر آباد  نشان می‌دهد صِرف اتصال فیزیکی بنادر به شبکه ریلی نمی‌تواند منجر به حمل ریلی بار بنادر گردد و گواه این موضوع نیز سهم ریلی نزدیک به صفر درصد در 2 بندر خرمشهر و امیرآباد با سابقه اتصال 82 ساله و 20 ساله به شبکه ریلی است.زمانی که دلایل پایین بودن سهم حمل ریلی در بنادر بررسی می‌شود، عواملی مانند گران بودن قیمت تمام شده حمل، بالا بودن زمان رسیدن کالا به مقصد نهایی و نیز نبود زیرساخت‌های مناسب ریلی شامل خطوط، ناوگان و تجهیزات تخلیه و بارگیری در بنادر و مراکز تولید و جذب کالا در داخل کشور به‌عنوان موارد اصلی از سوی فعالان این حوزه مطرح می‌شود که لازم است قبل از اتصال فیزیکی بندر چابهار به شبکه ریلی برای آن چاره اندیشی شود. همیشه گزینه‌های مختلفی برای این موضوع با تمرکز بر راهکارهای سخت افزاری مطرح بوده اما راهکار اصلی در این خصوص طراحی و اجرای ریل پایه بندر چابهار و نیز توسعه مراکز لجستیک پشتیبان برای آن است، به‌گونه‌ای که با لحاظ کردن موقعیت اسکله‌ها و پایانه ها، خطوط و تجهیزات ریلی به‌صورتی جانمایی و به‌کار گرفته شوند که تعداد تخلیه و بارگیری کالاها برای حمل ریلی به حداقل رسیده و در نتیجه هزینه و زمان حمل ریلی کاهش یابد.
توان بندری چابهار در پیوستن به ریل
محمد ایراندار، کارشناس حمل و نقل با تاکید بر اینکه در اتصال بندر چابهار به شبکه ریلی از اولویت بالاتری نسبت به اجرای فاز دوم توسعه بندر شهید بهشتی برخوردار است، به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: در این مسیر باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که سایت‌ها و زیرساخت‌های موجود بتوانند به‌عنوان پشتیبان بندر عمل کنند.
چابهار نقطه اتصال 3 قاره دنيا
وي در ادامه افزود: موقعیت ممتاز جغرافیایی چابهار سبب شده تا از این شهرستان به عنوان نقطه کانونی اتصال ۳ قاره آسیا، اروپا و آفریقا شناخته و از بندر شهید بهشتی چابهار به عنوان دروازه ملل نام برده شود.
چه چیز چابهار را ممتاز کرد
وی تاکید دارد: خارج از تنگه قرارداشتن این بندر، دسترسی نزدیک‌تر به آب‌های آزاد  فاصله زمانی ۳۰ ساعته نسبت به بندر شهید رجایی و امکان توسعه فیزیکی در آینده از جمله مزیت‌هایی بود که سبب شده تا طرح توسعه این بندر در دستور کار دولت‌ها قرار بگیرد.
ایراندار معتقد است: فراهم شدن دسترسی آسان کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه به آب‌های آزاد، امکان برقراری ارتباط تجاری میان هند با کشورهای افغانستان، روسیه، قفقاز و CIS از جمله مواردی هست که اهمیت ساخت و بهره برداری از این بندر تجاری را نسبت به سایر بنادر در جنوب کشور بیشتر ساخته است.
جدا از موضوعات سخت افزاری، انجام هماهنگی لازم با گمرک جهت انجام امور گمرکی در مراکز لجستیک ریلی خارج از بندر، پیش بینی زیرساخت‌های نرم‌افزاری جهت تبادل اطلاعات و نیز ارایه تخفیف خدمات بندری برای کالاهایی که به‌وسیله قطار از بندر خارج و یا به بندر وارد می‌شوند نیز از جمله دیگر الزامات برای افزایش سهم ریل در چابهار است.
اين کارشناس اقتصاد ریل پایه یادآور شد: اما با بررسی عملکرد این بندر، در سال‌های اخیر پر واضح است گلوگاه فعال شدن این ظرفیت ترانزیتی در بندر نیست. زیرا طبق آمار سازمان بنادر و دریانوردی، ظرفیت عملیاتی این بندر در طول سال‌های بهره برداری هیچ‌گاه تکمیل نشده و دلیل اصلی آن نیز ضعف در زیرساخت‌های پس کرانه بندر بوده است.
در ارایه تخفیف خدمات بندری به حمل و نقل ریلی، نکته حایز اهمیت این است که افزایش سهم حمل ریلی در بندر چابهار با هزینه‌های آتی برای توسعه فیزیکی ترمینال‌ها رابطه معکوس داشته و به هر میزان سهم ریل با استفاده از موارد پیش گفته به‌عنوان یک وسیله حمل انبوه افزایش یابد میزان رسوب کالاها در بندر کاهش و در نتیجه عملکرد ترمینال‌ها و بندر افزایش می‌یابد، در نتیجه بیش از مبلغ تخفیف، بابت عدم نیاز به سرمایه‌گذاری زیرساختی، کشور نیز از این موضوع منتفع می‌شود.
موضوع بسیار مهم دیگر که بر ضرورت ریل پایه شدن بندر چابهار می‌افزاید،  قرارگیری بندر چابهار (بندر شهید بهشتی) در داخل شهر چابهار است که جدا از محدودیت‌های توسعه‌ای، ورود و خروج کامیون‌ها در شهر (بندر) وضعیت حمل و نقل شهری چابهار را مختل و کیفیت زندگی را به‌شدت پایین می‌آورد. اما با ریل پایه شدن بندر و افزایش سهم حمل و نقل ریلی می‌توان ورود کامیون‌ها به شهر را بسیار محدود و بارهای بندر را به وسیله قطارهای شاتل و با یک مسیر دوخطه برقی به‌طور پیوسته به نقطه‌ای خارج از محدوده شهری و بندر جابه‌جا نمود.
بر این اساس، ریل پایه شدن بندر چابهار و افزایش سهم حمل و نقل ریلی جدا از مزیت‌های بی‌شمار آن نظیر کاهش هزینه تمام شده کالا، صرفه‌جویی در مصرف سوخت، کاهش تصادفات، کاهش آلایندهای زیست محیطی و… می‌تواند منجر به کاهش هزینه‌های توسعه‌ای بندر و کاهش تردد کامیونی به داخل شهر و در نتیجه افزایش کیفیت زندگی در شهر گردد.
دروازه ملل، نقطه اتصال 3 قاره دنيا
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه