به گزارش اقتصاد سرامد، طرح نهضت ملی مسکن یکی از برنامه‌های کلان دولت سیزدهم در بخش مسکن است که احداث ۴ میلیون واحد مسکونی طی چهار سال دولت سیزدهم را در برنامه قرار داده است. در این طرح ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار واحد آن در مناطق شهری و ۸۰۰ هزار واحد آن در مناطق روستایی احداث می‌شود.

بنا بر اعلام معاونت مسکن و ساختمان بیش از ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار متقاضی مسکن در سامانه طرح‌های حمایتی مسکن به نشانی tem.mrud.ir ثبت‌نام کردند که تعداد افراد واجد شرایط اولیه با سه شرط تاهل، عدم استفاده از تسهیلات دولتی و عدم مالکیت بررسی شده است و اسامی متقاضیان پالایش اولیه برای پالایش شرط چهارم (سابقه سکونت) به ادارات کل راه و شهرسازی استان‌ها و شهرهای جدید ارجاع شده است. بر اساس تاکید رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی و محمود محمودزاده معاون مسکن و ساختمان، پالایش نهایی متقاضیان تا پایان خردادماه تکمیل خواهد شد تا روند معرفی متقاضیان پالایش نهایی شده به بانک‌ها برای افتتاح حساب و اتصال به پروژه‌ها انجام شود و پروژه‌های تامین زمین شده وارد فاز عملیاتی و اجرایی شود.

بر اساس اعلام معاونت مسکن و ساختمان، تعداد پروژه‌های شروع شده در مناطق شهری ۵۳۰ هزار واحد است. همچنین تعداد پروژه‌های آغاز شده در مناطق روستایی ۱۶۰ هزار واحد و تعداد پروژه‌های کلنگ‌زنی شده در مناطق شهری ۳۲۱ هزار واحد گزارش شده است.

برنامه‌ریزی و اقدامات انجام شده برای اجرای قانون جهش تولید مسکن

اجرای قانون جهش تولید مسکن مصوب سال ۱۴۰۰ که با هدف بر حق تامین مسکن خانوارهای فاقد مسکن طراحی و تدوین شد مستلزم انجام کارهایی از قبیل ثبت‌نام و پالایش متقاضیان، تامین زمین، تامین مالی، مدیریت اجرا و ساخت تا تامین زیرساخت‌ها و خدمات روبنایی و زیربنایی، تحویل به متقاضیان و فروش اقساطی تسهیلات بود که در این خصوص معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی در همراهی با سازمان‌ها و دستگاه‌های مختلف آنها را عملیاتی و اجرایی کرد. بر اساس تاکید معاونت مسکن و ساختمان اجرای قانون و دستیابی به اهداف آن مستلزم هماهنگی و تعامل با دستگاه‌های اجرایی در حوزه‌های مرتبط با مقوله مسکن است.

طبق اعلام معاونت مسکن و ساختمان با وجود تمامی مشکلات و چالش­های موجود بخش قابل‌ملاحظه­ای از اراضی موردنیاز طرح، تامین یا شناسایی و احصا شده، عملیات اجرایی تعداد زیادی پروژه شروع و پرداخت تسهیلات بانکی با کمترین موانع در حال انجام است. همچنین با عنایت به اینکه فرآیند تولید مسکن از مرحله آماده­سازی زمین، تجهیز کارگاه تا تکمیل واحد مسکونی حداقل نیازمند طی یک دوره زمانی دو ساله است، به منظور تسریع در امور و تحقق اهداف برنامه، شروع عملیات اجرایی دو میلیون واحد مسکونی برای سال اول برنامه­ریزی و اجرایی شده است.

اهم اقدامات انجام شده در راستای قانون جهش تولید مسکن شامل این موارد است:

انجام نیاز سنجی زمین و مسکن به تفکیک شهری و استانی برای تولید سالانه مسکن و ابلاغ به استان­ها و دستگا‌ه‌های اجرایی متولی، تدوین برنامه عملیاتی-اجرایی در اجرای مفاد قانون جهش تولید مسکن مبنی بر احداث سالانه یک میلیون واحد مسکونی (چهار ساله ۴ میلیون واحد مسکونی) با رویکرد برخورداری و تخصیص مشوق‌ها و یارانه‌ به دهک‌های مختلف درآمدی و تصویب آن در شورای عالی مسکن، توسعه بانک اطلاعات زمین جهت ثبت اطلاعات زمین­های تامین و شناسائی شده در تمامی شهرهای کشور برای اجرای برنامه­های حوزه مسکن.

ارسلان مالکی در خصوص بانک زمین و نقش سازمان ملی زمین و مسکن در راه‌اندازی آن گفته بود: اراضی وزارت راه و شهرسازی و سایر دستگاه‌ها شناسایی و در بانک زمین بارگذاری شد. همچنین  محدوده، حریم و کاربری‌های بیش از ۳۶۰ شهر در بانک زمین بارگذاری شد. (بیشتر بخوانید)

تأمین زمین به استعداد بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد مسکونی و پیگیری تامین مابقی اراضی مورد نیاز از طریق ایجاد شهرک یا شهر جدید، الحاق زمین به محدوده شهرها، تغییر کاربری اراضی مستعد و استفاده از اراضی مازاد دستگاه‌های دولتی، پیش‌بینی تأمین تسهیلات مورد نیاز بر اساس قانون جهش تولید مسکن برای پروژه‌های طرح نهضت ملی مسکن از محل اعتبارات تبصره ۱۸ قانون بودجه ۱۴۰۰ تا سقف ۳۶۰ هزار میلیارد تومان در سال­۱۴۰۰، همچنین هماهنگی برای پرداخت تسهیلات ساخت و نوسازی مسکن وفق مفاد ماده (۴) قانون جهش تولید مسکن (تدوین و ابلاغ دستورالعمل‌­های مورد نیاز اعطای تسهیلات ساخت مسکن، ثبت­‌نام در سامانه تسهیلات از سازندگان طرح­‌های حمایتی مسکن و بخش خصوصی با معرفی به بانک­‌های عامل، پرداخت تسهیلات به متقاضیان بخش دیگر اقدامات انجام شده در راستای قانون جهش تولید مسکن است.

افزایش سقف تسهیلات طرح نهضت ملی مسکن از ۱۰۰ به ۴۵۰ میلیون تومان

افزایش سقف تسهیلات طرح نهضت ملی مسکن از ۱۰۰ میلیون تومان به میزان ۴۵۰ میلیون تومان برای شهر تهران، ۴۰۰ میلیون تومان برای سایر کلان شهرها، ۳۵۰ میلیون تومان برای مراکز استان، ۳۰۰ میلیون تومان برای سایر مناطق شهری و ۲۵۰ میلیون تومان برای مناطق روستایی به ازای هر واحد و همچنین افزایش دوره بازپرداخت از ۱۲ سال به ۲۰ سال. (مجموع دوران مشارکت مدنیو فروش اقساطی)، ثبت‌نام بیش از ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر متقاضی مسکن در طرح نهضت ملی مسکن در سراسر کشور، پیگیری اتمام ساخت ۵۳۰ هزار واحد مسکونی شروع‌شده طرح اقدام ملی مسکن (دارای پیشرفت فیزیکی ۱۰ درصد) است.

ثبت‌نام از تعداد بیش از ۲۳ هزار سازنده جهت دریافت تسهیلات ساخت مسکن به استعداد ۱۳۶,۳۱۶ واحد مسکونی، آغاز عملیات اجرایی ۱۶۰ هزار واحد مسکونی در مناطق روستایی، کلنگ‌زنی ۳۲۱ هزار واحد مسکونی طرح نهضت ملی مسکن، انعقاد تفاهم‌نامه با نهادهای حمایتی (کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی) و همچنین سازمان اوقاف برای تامین مسکن ۵۲۰ هزار تحت پوشش فاقد مسکن این نهادها در شهرها و روستاهای کشور، برآورد زمانی و مکانی میزان مصالح ساختمانی مورد نیاز برای احداث ۴ میلیون واحد مسکونی و انجام هماهنگی با وزارت صمت برای تأمین مصالح مورد نیاز از دیگر اقدامات است.

مطالعه، مکانیابی و تصویب طرح ایجاد ۳۴ شهرک مسکونی

بر اساس اعلام معاونت مسکن و ساختمان، بخش دیگری از اقدامات انجام شده در اجرای قانون جهش تولید مسکن شامل پیگیری تأمین خدمات زیربنایی و روبنایی و تامین مصالح مورد نیاز پروژه های طرح نهضت ملی مسکن در قانون جهش تولید مسکن، مطالعه، مکان‌یابی و تصویب طرح ایجاد ۳۴ شهرک مسکونی و ۶ شهر جدید (علاوه بر ۲۲ شهر جدید موجود) برای تامین زمین مورد نیاز احداث واحدهای مسکونی در شهرهای دارای مشکل کمبود زمین بخصوص کلان‌شهرها (این شهرک­‌ها در مراحل مختلف از طراحی تا تصویب در شورای عالی معماری و شهرسازی است) گزارش شده است.

اصلاح ماده ۱۰ آیین‌نامه اجرایی قانون ساماندهی حمایت از تولید و عرضه مسکن

انعقاد تفاهم‌نامه با دستگاه‌های اجرائی از جمله سازمان اوقاف، بنیاد مستضفعان جمهوری اسلامی ایران، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، وزارت آموزش و پرورش برای تامین مسکن اقشار مختلف جامعه شامل کارگران، نیروهای مسلح و طلاب، بسیجیان و...، به ظرفیت حدود ۴ میلیون واحد مسکونی جهت استفاده از ظرفیت دستگاه‌ها برای تأمین مسکن اقشار مختلف جامعه، برگزاری سه جلسه شورای‌عالی مسکن برای تسریع سیاست‌گذاری در راستای تسهیل و تسریع در اجرای قانون جهش تولید مسکن، طرح مسائل و مشکلات این حوزه و اتخاذ تصمیمات لازم در برخی موارد برای رفع مشکل، اصلاح ماده (۱۰) آیین‌نامه اجرایی قانون ساماندهی حمایت از تولید و عرصه مسکن برای افزایش طول دوران فروش اقساطی زمین از ۵ سال به ۱۰ سال، از دیگر اقدامات وزارت راه و شهرسازی در اجرای قانون جهش تولید مسکن است.

تسهیل در امور بیمه و کاهش هزینه‌های پروژه‌های ساختمانی طرح‌های حمایتی مسکن

مذاکره با کشورهای خارجی جهت تولید مسکن با استفاده از ظرفیت شرکت‌های ساختمانی خارجی با رویکرد ورود تکنولوژی و فناوری‌های نوین جهت ساخت صنعتی مسکن و استفاده از منابع مالی خارجی، انجام هماهنگی لازم با وزارت کشور برای اعمال تخفیف در هزینه و تسهیل و تسریع در صدور پروانه‌های ساختمانی در برنامه‌های حمایتی مسکن توسط شهرداری‌ها، انعقاد تفاهم‌نامه با سازمان نظام مهندسی کشور جهت اعمال سیاست‌های تشویقی برای مهندسین داوطلب به ارائه خدمات فنی و مهندسی در برنامه‌های حمایتی تولید مسکن، پیگیری از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای تسهیل در امور بیمه و کاهش هزینه‌های پروژه‌های ساختمانی طرح‌های حمایتی مسکن از دیگر اقدامات است.

اصلاح ماده (۱) آیین‌نامه اجرایی قانون ساماندهی حمایت از تولید و عرضه مسکن با هدف تسهیل شرایط متقاضیان واجد شرایط طرح‌های حمایتی دولت در حوزه سابقه مالکیت و سابقه سکونت، اصلاح برخی از مواد آیین‌نامه اجرایی قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن با هدف تسهیل شرایط متقاضیان و ضوابط واگذاری زمین (ماده یک آیین‌نامه مذکور)، اعلام فراخوان برای تدوین طرح جامع مسکن به تمامی دانشگاه‌ها، اساتید و قطب‌های علمی کشور و همچنین اعلام عمومی از طریق مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی وزارت راه و شهرسازی، انتخاب مشاور و تدوین پیش‌نویس شرح خدمات طرح جامع مسکن از دیگر اقدامات اجرای قانون جهش تولید مسکن است.

تدوین پیش‌نویس اساس‌نامه صندوق ملی مسکن

تدوین پیش‌نویس اساس‌نامه صندوق ملی مسکن بر اساس ماده(۳) طرح جهش تولید مسکن و تصویب ابلاغ آن توسط دولت و برآورد منابع قابل تخصیص به این صندوق، انجام مکاتبات لازم و پیگیری تخصیص منابع، تدوین و ابلاغ دستورالعمل نحوه احراز سابقه سکونت و مالکیت در طرح‌­های حمایتی مسکن، تدوین دستورالعمل نحوه برخورداری پلکانی خانوار از حمایت­‌های قانونی جهش تولید مسکن، تدوین و ابلاغ دستورالعمل نحوه احراز شرایط مجردان در طرح­‌های حمایتی مسکن، تدوین دستورالعمل ضوابط و شاخص­ها و تحقق هویت و فرهنگ ایرانی اسلامی در طرح­‌های حمایتی مسکن، تدوین آیین­‌نامه مربوط به نحوه واگذاری زمین به صورت ۹۹ ساله در شهرهای کشور از دیگر اقدامات است.

طراحی و ایجاد سامانه‌های مختلف از جمله سامانه طرح نهضت ملی مسکن

تدوین و ابلاغ دستورالعمل­‌های مربوط به قانون تعالی خانوار و حمایت از جوانی جمعیت، طراحی و ایجاد سامانه‌های مختلف از جمله سامانه طرح نهضت ملی مسکن برای ثبت نام و پالایش متقاضیان با هدف احصای نیاز واقعی به مسکن و شفافیت در میزان حمایت‌های دولت از متقاضیان واجد شرایط و پایش پروژه های این طرح، سامانه پرداخت تسهیلات ساخت مسکن جهت درج برخط تقاضای تسهیلات ساخت مسکن توسط سازندگان (اعم از حمایتی و غیرحماتی) بر اساس مفاد تبصره ۱۸ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ و ماده (۴) قانون جهش تولید مسکن با هدف ایجاد شفافیت در پرداخت تسهیلات بانکی و هدفمند نمودن آنها به سمت تولید مسکن از دیگر اقدامات گزارش شده در اجرای قانون جهش تولید مسکن گزارش شده است.

تدوین آیین­‌نامه تسهیل و توسعه صندوق­‌های زمین و ساختمان در بخش مسکن

تدوین آیین­‌نامه تسهیل و توسعه صندوق­‌های زمین و ساختمان در بخش مسکن و همکاری در تدوین آیین‌نامه اجرایی شناسایی خانوار با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در راستای ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم از دیگر اقدامات معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی اجرای قانون جهش تولید مسکن است.