گروه دریا محور - اهمیت دریای خزر علاوه بر مسائل استراتژیک و ذخایر عظیم نفتی به خاطر وجود گونه های با ارزش اقتصادی ماهیان خاویاری موجب موقعیت ممتاز و منحصر به فرد این دریا در جهان شده است. تا قبل از فروپاشی شوروی سابق در سال 1991 حدود 90 درصد خاویار دنیا از دریای خزر تأمین می‌شد. اما در حال حاضر به جهت وجود مشکلات مدیریتی بین کشورهای حاشیه دریای خزر میزان صادرات خاویار به صورت چشمگیری کاهش پیدا کرده است. ارزش اقتصادی صادرات خاویار و میزان ارزآوری این محصول در مقایسه با سایر منابع طبیعی بسیار زیاد بوده، به طوری که برابر آمار، ارزش صادرات یک کیلوگرم خاویار برابر شانزده بشکه نفت است اما کم شدن توجه به آن برای اقتصاد دریایی تحریم شده کشورچندان توجیه پذیر نیست.
به گزارش اقتصادسرآمد، توسعه اقتصاد شیلاتی با ماهیان خاویاری به عنوان یکی از طرح‌های اقتصادی مصوب سفر استانی رئیس جمهور به مازندران با تخصیص اعتبارات ملی برای تکمیل مرکز صنایع تکمیلی و پایانه محصولات خاویاری در آینده نزدیک مسیر فرآوری و صادرات مشتقات مروارید سیاه خزر را فراهم خواهد کرد. این در صورتی است که همراهی مسئولان محلی نیز شامل حال پرورش دهندگان این نوع ماهی ثروت بخش باشد.شمال ایران با توجه به در اختیار داشتن بیشترین ساحل جنوبی دریای خزر و وجود رودخانه‌های متعدد یکی از استان‌های پیشرو در آبزی‌پروری و فعالیت‌های شیلاتی است. سالانه حدود 30 هزار تن انواع آبزیان تولید شده در این استان به سایر نقاط کشور و از یکسال گذشته تاکنون با برنامه‌های اصولی دولت سیزدهم و عالی‌ترین مقام اجرایی مازندران با وجود فشارهای خارجی و تحریم به خارج از کشور نیز صادر می‌شود. خاویار ایرانی را شاید بتوان نشانی از تمدن اقتصاد دریایی دانست و همچنان هم بالاترین میزان تولید خاویار با کیفیت بالا متعلق به ایران است.
وقت آن رسیده خاویار خزر خودی نشان دهد
حمید حسینی، استاد اقتصاد دریا دانشگاه تربیت مدرس در اینباره به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: سال‌های زیادی از وابستگی اقتصاد ایران به درآمد نفت و فرآورده های نفتی می‌گذرد که یکی از مشکلات ااساسی قتصاد ما است که همواره در برنامه های توسعه کشور برای رهایی از آن، سیاستهای مختلفی در نظر گرفته شده است که  توسعه صادرات غیر نفتی یکی از بهترین راهکارها در جهت کاهش این وابستگی است.
ارزش اقتصادی خاوریار خزر در قیاس با نفت
وی با اشاره به این که ماهیان خاویاری ارزشمندترین ماهیان دریای خزر هستند که ارزش اقتصادی زیادی را نصیب کشور می کنند، تصریح کرد: مرغوبیت خاویار ایران و قیمت بالای ان، دومؤلفه مهمی است که ضرورت سرمایه گذاری و توجه بیشتر به این محصول در کشور را مشخص می‌کند.
مهمترین علل کاهش صادرات خاویار ایران
او با یادآوری این نکته که مهمترین علل کاهش صادرات خاویار ایران، مشکلات موجود در نوع برخورد با صادرکنندگان است و نبود سرمایه گذاری وحمایت از تولید داخل، کاهش ذخایر ماهیان خاویاری، رشد قاچاق و ورود خاویارهای پرورشی اروپا به بازار جهانی، است، ابراز داشت: خاویار ایرانی به دلیل دارا بودن کیفیت بالا، همواره موردپسند مشتریان خارجی بوده است. ضعف عملکرد در این بخش قطعا خاویار ایران را به انزوا می‌کشاند.
خاویار حساس‌تر از نفت است
صادرات خاویار از حساسیت‌های خاص خود برخوردار است. بسیاری از کشورهای اروپایی از قوانین واستانداردهای بهداشتی سخت‌گیرانه‌ای تبعیت می‌کنند که تجار باید نسبت به آن آگاهی کامل داشته باشند، مورد دیگری بود که حسینی در ادامه به آن اشاره داشت و افزود: هرچند در سال‌های اخیر صادرات خاویار ایران، فراز و نشیب‌های بسیاری را پشت سر گذاشته؛ اما تمرکز بر این حوزه فرصت‌های ارزشمندی را نصیب ایران خواهد نمود. کشش بازار جهانی خاویار، چیزی حدود 300 تن برآورد شده که بدان معنا است هر چه میزان تولید و صادرات خاویار افزایش یابند، بازهم تقاضا برای این محصول در بازار وجود دارد.کارشناس اقتصاد دریایی کشورمان تاکید داشت: در شرایطی که قیمت نفت در حال نوسان و بعضاً کاهش است؛ و از سوی دیگر اعمال تحریم‌ها علیه ایران، فروش نفت را به صفر رسانده، صادرات خاویار می‌تواند مؤلفه‌ ای مهم برای تزریق ارز به کشور باشد.
مهم‌ترین چالش این بخش از صادرات، ضعف در بازاریابی است. صادرکنندگان خاویار ایرانی عمدتاً در سطح خرد فعالیت دارند. به همین دلیل سرمایه‌گذاری در بازارهای هدف از اهمیت چندانی برای آنان برخوردار نیست. در صورت تمرکز بر بازاریابی و بهره‌گیری از چند شرکت بازاریابی محدود و مشخص، امکان ورود به بازارهایی چون چین، امارات و روسیه موفق‌تر و مقرون‌به‌صرفه تر خواهد بود. متاسفانه این روزها صادرات به‌صورت خرده ، توسط 30 شرکت از ایران انجام می‌شود؛ به همین دلیل سهم صادراتی هرکدام از شرکت‌ها کاهش‌یافته و بازاریابی اصولی و حرفه‌ای در کشورهای هدف توجیه اقتصادی نخواهد داشت.