استاد دانشکده اقتصاد دریایی به« اقتصادسرآمد» می گوید: سهم ایران از تجارت دریایی جهان رو به کاهش است

افت تجارت دریایی در سایه نبود استراتژی

داده‌های سال 2022  کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل UNCTADدرمورد صنعت حمل و نقل دریایی بیانگر ان است، در پایان سال 2021  کل تعداد کشتی‌های تجاری جهان  99 هزار و 800 فروند بوده است. در این بازه ظرفیت حمل بار این کشتی‌ها از نفتکش‌ها گرفته تا کشتی‌های کانتینری و کشتی‌های فله بر بالغ بر 2 میلیارد و 134 میلیون و 640 هزار تن گزارش شده است.  درمقابل کل کشتی‌های ایران 254 فروند و ظرفیت حمل بار ناوگان کشتیرانی 19 میلیون و 251 هزار تن بوده استاینگونه است که  سهم ایران از کل ظرفیت حمل بار دریایی جهان تنها 91/0 درصد است.
به گزارش اقتصادسرآمد، اما داده‌ به خوبی نشان می‌دهد که اقتصاد دریا از نگاه سیاستگذاران ایرانی سال‌ها است مغفول مانده است. این موضوع در نشست بررسی آمایش سرزمین با تأکید بر دریا، سواحل و بنادراین موضوع بار دیگر مطرح شد. گفته شده است؛ 3/2 جمعیت جهان در مناطق مجاور دریا و آب راه‌ها مستقر هستند، بنابراین بخش عمده‌ای از اقتصاد جهانی امروز مبتنی بر دریاها شکل گرفته و یکی از عللی که اقتصاد امروز ایران دچار یک برون افتادگی نسبت به اقتصاد جهانی است این که ما از اقتصاد دریا محور به شدت غافل بوده ایم.
تمرکز بر اقتصاد دریا در برنامه هفتم توسعه می‌تواند چرخش ساختاری در بهبود اقتصاد جمهوری اسلامی ایران ایجاد کند. متاسفانه مدیریت سیاسی و نگاشت نهادی که در عرصه مدیریت دریامحور باید به آن پرداخت از وضعیت مناسبی برخوردار نیست، به طوری‌ که حکمرانی در شرح وظایف و ماموریت‌های استانداری‌ها و مناطق آزاد در این زمینه مغفول مانده است و همواره تحت تاثیر عوامل دیگر بوده است.از سوی دیگر مسئله توسعه‌ای است که در بنادر دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس رخ داده است، و به دنبال آن منجر به عقب افتادگی بنادر کشور در این سواحل شده است و چالش‌هایی همانند چالش‌های قاچاق و امنیت محور را برای ما ایجاد کرده است و راه حل مبارزه با آن توسعه قدرتمند بنادر و اقتصاد دریایی بنادر در سواحل شمالی خلیج فارس است.
چرا سهم ایران از تجارت دریایی جهان رو به کاهش است
ایمان بخشی، استاد دانشکده اقتصاد دریایی جنوب در اینباره به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: متاسفانه بررسی ها نشان از این دارد که سهم تجارت کشور از سهم تجارت جهانی، به ویژه در دهه نود کمتر از پنج درصد بوده و در برخی سال ها نیز وضعیت تجارت خارجی کشور بدتر شده و سهم آن از تجارت جهانی از سه درصد به 2 درصد کاهش هم رسیده است.
تلاش‌هایی که کافی نیست
وی با تاکید بر این که اگر چه در سال های اخیر همزمان با خروج آمریکا از برجام و تشدید تحریم ها و جنگ اقتصادی دشمنان، شاهد کاهش سهم ایران از تجارت جهانی بوده ایم اما، تلاش‌های خوبی نیز در این بخش صورت گرفته که کافی نیست، افزود: از عوامل مهم افت تراز تجارت دریایی در سال‌ میلادی گذشته به زیر یک درصد، تأثیر سیاست‌های بازار داخلی بر بازار خارجی، می تواند باشد.
وی با اشاره به این مهم که فقدان استراتژی توسعه تجاری، ضعف دیپلماسی فعال اقتصادی و تجاری و همچنین توجه ناکافی به اهمیت بازرگانی خارجی در اقتصاد دریایی ایران باشد، ابراز داشت: برای نمونه توقف و تأخیر در پهلوگیری کشتی‌های ایرانی در کشور‌های طرف تجاری، فقدان کشتی‌های دارای یخچال استاندارد از عوامل تاثیر گذار بر کاهش سهم کشور از تراز تجارت دریایی در سطح جهان می تواند باشد.
متاسفانه مدیریت سیاسی و نهادی که در عرصه مدیریت دریامحور باید به آن پرداخت از وضعیت مناسبی برخوردار نیست، موضوعی بود که بخشی به آن اشاره داشت و گفت: حکمرانی در شرح وظایف و ماموریت‌های استانداری‌ها و مناطق آزاد در این زمینه مغفول مانده است و همواره تحت تاثیر عوامل دیگر بوده است.
غفلت از زیرساخت تجارت دریایی
 و توجه به نفت
استاد دانشکده اقتصاد دریایی جنوب تاکید داشت: وابستگی به نفت و به تبع آن غفلت نسبت به زیر ساخت‌ها دریایی از مهمترین عوامل کاهش سهم تجارت دریایی در سطح جهان است.
تا پیش از شدت گرفتن تحریم‌های نفتی در سال 2012، کشور ما در یک دوره زیست نفتی به سر می‌برد و این وابستگی به اقتصاد نفتی باعث شد تا از زیرساخت‌های دریایی غفلت کنیم و مناطق آزاد کشور با رویکرد رفاهی فعالیت می‌کردند که باید نسبت به تعریف نقش بنادر و مناطق آزاد در ارتباط با کریدورهای بین المللی اقتصادی بازنگری کنیم.
 کل تجارت دریابُرد در جهان 12 میلیارد تن است که هر ساله حدود 1.6 میلیارد تن رشد دارد و هر ماهه حدود یک میلیارد تن  جابه‌جایی کالا  سراسر دنیا اتفاق می‌افتد. اما کشتیرانی ما در سال گذشته حدود 27 میلیون تن کالا جا‌به‌جا کرده است. لذا باید تلاش‌ برای جابه‌جایی سهم ایران در تجارت جهانی صد چندان شود تا ایران جایگاه دیرین خود در تجارت دریا را حفظ کند.
 افت تجارت دریایی در سایه نبود استراتژی
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه