گروه دریامحور - محمد عباسی راد- در ادامه پروسه کنکاش روزنامه دریایی اقتصادسرآمد از وضعیت شیلات ایران در استان های ساحلی با عوامل صید و تولید ماهیان دریایی و پرورشی در بخش خصوصی، این بار خبرنگار این حوزه در گفت و گویی تفصیلی با خشایار نوایی، مدیرعامل اتحادیه شرکت های تعاونی ماهیگیران پره استان مازندران ترتیب داده و در همین ارتباط به اهم دغدغه های این اتحادیه در مدیریت کلان، راهبردها، نظارت، انتظارات صیادان و همچنین مساله عرضه و تقاضا پرداخته شده است که در ذیل با هم می خوانیم:
اقتصادسرآمد - ابتدا از برنامه ششم بگویید و عهدی که با ماهیگیران پره بسته شد، چه سرانجامی داشت؟
ما 54 تعاونی در زیرمجموعه اتحادیه داریم که بنا به شرایط موجود، از وضعیت خوبی برخوردار نیستند. در منطقه میان کاله به دلیل محیط محافظت شده، هیچ رودخانه ای به سمت دریا نداریم و فشار بر ماهیگیران مضاعف است. در بحث برنامه ششم، سفر رییس جمهور وقت(احمدی نژاد) به استان مازندران مقرر شد که 100 میلیارد تومان اعتبار برای ساماندهی و کمک به بهبود شرایط صید و صیاداان مازندران پرداخت شود. مصوبه اول سال 86 در دوره احمدی نژاد بود که در بوشهر برای سه استان شمالی، مصوب کردند که اجرایی نشد و مصوبه دوم سال 95 بود که برای دو استان گیلان و گلستان به دلیل ارتباطی که با رییس جمهور وقت (روحانی) و رییس سازمان برنامه و بودجه اجرایی شد و دست مازنی ها در پوست گردو ماند. 
خشایار نوایی: استخرهای پرورش ماهی در ابعاد هزار تا دو هزار متر احداث کردیم و در آن ها حدود سیصد جفت ماهی برای تخم ریزی قرار می دهیم و در نهایت از یک تا یک و نیم میلیون بچه ماهی ها را در دریا رها می کنیم. این کار از سال 86 به وسیله اعضای اتحادیه انجام شد به این امید که مصوبه مرتبط با سفر ریاست جمهوری در قالب اجرای برنامه ششم، محقق شود که نشد و موجب بحران بدهی اعضای اتحادیه شد؛ با این حال، با تخصیص 50 میلیون از شیلات به اتحادیه، تعداد استخرهای پرورش بچه ماهی از 10 استخر به 56 استخر رسید. 
در سفر اخیر رییسی که به استان داشت(سال 1400)، جبران مافات کرد و به جای 30 میلیارد، 70 میلیارد اختصاص داد که هم اکنون ده میلیارد آن تامین بودجه شده است که امیدواریم تا یک ماه دیگر به اعضای اتحادیه برسد و مشکلات آن ها را تا حد زیادی حل کند. گفتنی است که اعضای اتحادیه تا الان، بیش از ده میلیارد تومان بدهی دارند. 
پیش از این، با تفاهمی که بین اتحادیه با شیلات استان مازندران و شیلات تهران بسته شد، حدود 5 میلیارد اعتبار حاصل شد و با افزودن سرمایه اعضای اتحادیه – که اغلب از استقراض بود- توانستیم استخرهای متعدد ایجاد کنیم. برای نمونه در کلات 7000 متر مربع استخر ایجاد کردیم توانستیم حدود هفت میلیون قطعه بچه ماهی به صورت طبیعی پرورش داده و در دریا رها کنیم. 
اقتصادسرآمد - شیلات مازندران گزارش رسمی داده که صید ماهی 103 هزار تن و پرورش بچه ماهی 83هزار تن! این بدان معناست که بین صید ماهی و تولید بچه ماهی برای بازسازی محیط زیست تناسب وجود ندارد و اگر این طور پیش برود، ما در آینده ماهی برای صید نخواهیم داشت؛ نظر شما  چیست؟
خشایار نوایی: بله! این فاصله وجود دارد و بخاطر همین است که ما بر تولید بچه ماهی –آن هم به صورت طبیعی- تاکید داریم. سال گذشته صیادان ما کاهش صید داشتند و از این بابت هم بسیار متضرر شدند. ما به کمک شیلات روند تولید بچه ماهی را سرعت بخشیدیم و توسعه دادیم اما همچنان  نیاز به حمایت هستیم تا حداقل به نقطه سر به سر برسیم. باید توجه داشت از آن چه که امسال بچه ماهی به دریا بر می گردانیم حداقل دو سال زمان می برد که به محصول برسد. 
اقتصادسرآمد - اگر تولید افزایش یابد، قیمت ماهی پایین می آید یا از دریای مازندران هم به دیگر کشورها صادر می شود؟
خشایار نوایی: خیر! ما هیچ صادراتی نداریم و هر چه هست در بازارهای داخلی استان های ساحلی و تهران عرضه می شود. معمولا ماهی های صادراتی ماهی هایی هستند که در استخرها پرورش داده می شوند-ماهی های پرورشی صادر می شوند. 
اقتصادسرآمد - نکته جالبی که باید با شما در میان بگذارم، این است که دو گزارش کار مشابه به دفتر روزنامه رسیده است: یکی گزارش کار شماست (اتحادیه) و دیگری گزارش کار شیلات مازندران که انگار از روی هم نوشته شده اند. هر دو مدعی ساخت استخر و تولید بچه ماهی و... هستند که اگر هر دو گزارش صحیح باشد ما با ازدیاد ماهی مواجه می شویم. چرا چنین است؟
سرمایه از شیلات مازندران است و نیروی کار از اتحادیه!
اقتصادسرآمد - پس این یک کار است. یک کار مشترک است و قاعدتا باید یک گزارش کار هم داشته باشد نه دو گزارش کار!  به عبارت بهتر، شما دو بخش دولتی و خصوصی باید یک گزارش کار مشترک ارائه کنید نه دو گزارش مستقل. بر اساس این گزارش کار، چنین بر می آید که شیلات مازندران و اتحادیه ماهیگیران پره مازندران هیچ مشکلی ندارند و همه چیز طبق روال و بودجه مناسب هم وجود دارد؛ زیرا هیچ اشاره ای به مشکلات و مسائل احتمالی ماهیگیران پره نشده است. نظر شما چیست؟
خشایار نوایی: این طور نیست؛ زیرا همین الان که با شما گفت و گو می کنم، اتحادیه بیش از 10 میلیارد تومان به بانک کشاورزی بدهی دارد و ما امیدواریم با اعتباری که تخصیص یافته بتوانیم این بدهی را جبران کنیم.
کار سخت و زیان آور صیادان، بیمه صیادان و بسیاری مشکلات دیگر پیش روی ماست. موضوع بیمه که در سال 87 به تصویب هیات وزیران رسید، در بخش یارانه ها هم تامین اعتبار شد اما تا کنون تامین اجتماعی زیربار  نرفته و اجرا نکرده است و 20درصد کاهش بیمه هنوز برای جامعه صیادی اعمال نشده است. 
اقتصادسرآمد - یک صیاد در طول سال چقدر درآمد دارد؟ اگر نسبت به یک کارمند ساده محاسبه کنیم، رقم درآمد یک صیاد سالیانه چقدر است؟
خشایار نوایی: بستگی به تعاونی ها دارد. برای مثال در بخش میان کاله، فروش سالیانه به 500 میلیون هم نمی رسد! در صورتی که این تعاونی با حدود 80 عضو صیادی، تا یک صد میلیون هزینه بیمه پرداخت می کند! این یعنی درآمد بسیار پایینی نصیب صیاد می شود؛ ضمن اینکه تهیه تور و ادوات صیادی نیز برای صیاد هزینه های گزافی در بر دارد.
به دلیل همین درآمد کم و هزینه های بالا و سختی کار، اکنون قشر جوان وارد حرفه صیادی نمی شود. آن هایی که هستند همه بالای چهل و پنجاه سال عمر دارند و جوانان ترجیح می دهند به سراغ کارهای دیگر بروند. این است که حوزه صیادی حوزه ای پیر محسوب می شود. 
اقتصادسرآمد - وضعیت قاچاق و صید غیرمجاز بر این روند  تاثیر دارد؟  یعنی حجم فعالیت صیادان غیرمجاز به نحوی هست که بر روند درآمدزایی صیادان قانونی اثرگذار باشد؟
نزدیک بهار اگر به مازندران بیایید، ورودی رودخانه ها مملو از صیادان غیرمجاز است به نحوی که تمامی فعالیت های صیادان مجاز را تحت تاثیر منفی قرار می دهند. تمامی دهنه های رودخانه از تورهای غیرمجاز پر می شود تا حدی که حتا یک مارماهی هم نمی تواند ا ز آن ها عبور کند تا برسد به ماهی سفید و دیگر انواع ماهی. 
علت وجود انبوهی از صیادان غیرمجاز، نبود نظارت و ضعف یگان حفاظتی به دلیل کاهش شدید نیروی انسانی است. قبلا یگان نظارتی و حفاظتی استان، بیش از 600 نفر نیرو داشت؛ اما الان فقط 70 نفر نیرو دارد و قادر نیست تمامی فضای موجود را تحت کنترل قرار دهد و همان محدوده پاسگاهی خودش را می تواند کنترل کند و دیگر قادر به کنترل دریا و محافظت از تمام وسعت حوزه مازندران نیست؛ به همین دلیل، انبوهی از صیادان غیر مجاز به شکل های گوناگون اقدام به صید می کنند.
اقتصادسرآمد - برخورد با صیادان غیر مجاز سخت و پیچیده است؟ 
خشایار نوایی: خیر! منهای قضایای قانونی، فقط کافی است تورهای آن ها جمع آوری شود. هزینه بالای تور ماهیگیری به نحوی است که اگر صیاد غیرمجاز بترسد که تورش را چمع می کنند، اصلا به دریا نمی آید. اما متاسفانه همان مقدار هم توان وجود ندارد و کمبود شدید نیروی نظارتی و حفاظتی، باعث جولان صیادان غیر مجاز شده است. 
اقتصادسرآمد - مهمترین آسیب صیادان غیرمجاز –غیر از تضییع حق صیادان مجاز- چیست؟
خشایار نوایی: علاوه بر خوردن حق صیادان مجاز، آسیب جدی به محیط زیست وارد می کنند. ماهی هایی که برای تخم گذاری باید به رودخانه برگردند، قبل از ورود به رودخانه و قبل از اقدام به تخم ریزی، صید می شوند؛ از این رو، فاجعه در حق محیط زیست رخ می دهد و نسل کشی می شود و در نهایت، کمبود ماهی رخ می دهد که ما باید هزینه های گزاف بکنیم در استخرها بچه ماهی تولید کنیم و به دریا بریزیم که بخشی از ضایعه را جبران کنیم. 
صیاد مجاز، با هزینه بالا بچه ماهی تولید می کند و به دریا می ریزد و در نهایت محصول به دام صیادان غیرمجاز وارد می شود و این عدالت نیست. بی تردید باید از صید غیرمجاز و صیادان غیرمجاز جلوگیری شود. 
اقتصادسرآمد - نظارت با کیست؟
خشایار نوایی: نظارت بر جهاد کشاورزی – قسمت محافظت از منابع- است. که باید از منابع موجود محافظت کند. اما محافظتی در کار نیست. قسمت حفاظت منابع در نوار ساحلی چندین پاسگاه دارند که با استفاده از تجهیزات مناسب و نیروی کافی باید سراسر سواحل را تحت نظارت و محافظت قرار دهند که متاسفانه اینگونه نیست و سواحل مازندران رها شده اند. 
این یگان ها باید به طور مرتب در سواحل گشت زنی کنند و چه از راه دریا و چه از راه خشکی، سواحل، دریا و رودخانه ها را تحت نظر بگیرند؛ هر چند ساعت یک بار باید گشت زنی ها صورت بگیرد تا فرصت از صیادان غیرمجاز بگیرند؛ اما این طور نیست و نظارتی صورت نمی گیرد. 
قبلا وضعیت خوب بود؛ اما الان صیاد غیر مجاز به راحتی با تراکتور  قایقش را به کنار دریا می آورد و به راحتی به دریا می رود، به راحتی صیدغیرمجازش را می کند و در نهایت باز با تراکتور، قایقش را به خشکی می برد و هیچ کس هم معترضش نمی شود! الان شش هفت سال است که صیاد غیرمجاز به راحتی به دریا می رود و صید غیرمجاز می کند!
اقتصادسرآمد - در گزارش کاری که منتشر کرده اید، آورده اید که «تلاش برای افزایش نرخ خاویار و گوشت»! این به چه معناست؟ در حالی که همه تلاش می کنند که قیمت ها را کاهش دهند، شما چرا به طور رسمی به دنبال افزایش قیمت هستید و تلاش برای افزایش قیمت را یکی از بندهای مهم گزارش کار خود می دانید؟!
خشایار نوایی: دولت خاویار را از ما می خرد به قیمت 6 میلیون تومان؛ در حالی که قیمت واقعی آن، بیش از 32 میلیون تومان است! فاصله زیادی بین خرید از صیاد و فروش در بازار وجود دارد و این منصفانه نیست. گوشت از ما خریده می شود به قیمت 80هزار تومان اما در بازار فروخته می شود به قیمت 1میلیون و 200هزار تومان! این فاصله خیلی زیاد است و در حقیقت ضرر اصلی را صیاد تحمل می کند. این است که ما به عنوان اتحادیه باید تلاش کنیم که بالانسی بین این دو قیمت که خیلی زیاد است به وجود بیاید.
اقتصادسرآمد - این اختلاف قیمت در بازار ایران است یا در بازار صادرات؟
خشایار نوایی: این در بازار ایران است. با این وضع آیا صیاد نباید خلاف کند؟ مجبور به خلاف می شود یا نه؟ صیاد تحریک می شود صیدش را ببرد به سمت بازار آزاد و در بازار سیاه بفروشد تا چند برابر عایدی داشته باشد! این است که فاصله بین دو قیمت صید و بازار باید به نحوی تصحیح شود که خطر به خطاافتادن و خلاف کردن صیاد را از بین ببریم؛ این است که ما ناچاریم برای افزایش قیمت خرید از صیاد تلاش کنیم و بین صیاد و بازار تعادل برقرار کنیم. 
صیاد با خود می گوید: من چرا باید خاویارم را کیلویی 6 میلیون تومان به دولت بدهم، و همان دولت در روز روشن همان خاویار مرا که حاصل دسترنج من است را جلوی چشم خودم در بازار کیلویی 32 تا 35 میلیون تومان بفروشد! یعنی بیش از 5 برابر زحمت من! این است که تمایلی به فروش خاویار خود به دولت ندارد و برای دور زدن قوانین و جاگذاشتن بخش دولتی تلاش می کند و این درست همان چیزی است که ما باید مانع آن شویم. با دادن حق صیاد و ایجاد تعادل بین بازار می توان این کار را کرد. 
اقتصادسرآمد - در باره وضعیت تجهیزات صیادی بفرمایید. اوضاع قیمت ها چیست و آیا تجهیزات ایرانی هستند یا خارجی؟ به عبارتی ما در این زمینه، وابستگی داریم و دلار بر بازار تجهیزات صیادی سایه افکنده یا نه. 
خشایار نوایی: تور، طناب و سرب سه عنصر مهم هستند. توری که 60 هزار تومان می خریدیم الان به حدود 400 هزار تومان رسیده است. طناب از 8000 به 80000 هزار رسیده طی سه سال اخیر. سرب 7000 تومنی رسیده است به 100هزار تومان! از کارخانه های ملایر و زاهدان که داخلی هستند وگرنه قیمت بیش از این ها می شد. 
با توجه به حجم تورها و خارهای آن، که هر کدام11 خار دارند و هر کدام 150 کیلوگرم سرب نیاز دارند که 350000 تومان می شود، حال اگر محاسبه کنید رقمی حدود ده تا دوازده میلیون تومان فقط هزینه همین یک قلم می شود. این است که به طور کلی، هزینه ها به شدت بالا رفته است و به نسبت آن لازم است دستمزد و عایدی صیاد هم بالا برود تا عدالت برقرار شود. 
به یاد داشته باشیم که صیادی کاری تفریحی نیست و جزو کارهای بسیار سخت و زیان آور محسوب می شود. و صیاد برای صید واقعا زحمت می کشد، عرق می ریزد، دست هایش زخم و زمخت می شود و فشار روحی و جسمی سنگین تحمل می کند؛ این است که باید حقش داده شود و نه این که حقش ضایع شود. 
صیادان، قشر زحمت کش جامعه هستند. قشری با عرق جبین و زحمت سنگین و نان حلال، باید مورد حمایت قرار گیرند. هرگز زیاده خواه نبوده اند اما متاسفانه از حداقل حقوق خود برخوردار نیستند. بی توجهی باعث می شود جامعه صیادی روز به روز کوچکتر و بخش غیرمجاز روز به روز بزرگ تر شود. جوانان به دلیل سختی کار و نبود تعادل بین زحمت صیاد و درآمد آن، جذب نمی شوند و آینده صید مجاز را به خطر انداخته است. مسئولان باید مسئولانه به این مساله فکر کنند و چاره بیندیشند و عمل کنند. نه برای مازندران بلکه برای تمامی صیادان در تمام
 ایران.