اقتصادسرآمد اهمیت ظرفیت دریایی بودن را تحلیل می کند

درس‌ دریایی ماندن را از عمان بیاموزیم

گروه اقتصاد دریاپایه - فیروز اسماعیلی نژاد - چندی پیش یک عکس توجه‌ام را به كشور عُمان جلب کرد؛ عکسی که در پشت‌‌ صحنه دیدار وزیر امورخارجه ایران با همتای خودش در عُمان در رسانه‌ها نقش بسته بود؛ عكس يك لنج! از خودم پرسيدم چرا عکس لنج و کشتی صحنه‌گردان اين ديدار مهم سياسي شده است؟ این چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟!. 
وقتي به كشور عمان و سياست‌هاي اين كشور دريايي دقت كنيم، متوجه مي‌شويم چیزی جز اهمیت دادن حکومت عُمان به دریا و اقتصاد دريايي‌اش نمي‌تواند باشد. عمان دريافته است كه «اقتصاد دريا» و آن چه كه دريا به عنوان يك موهبت الهي مي‌تواند به اين كشور كوچك بدهد، بسيار بزرگ است؛‌اين است كه لنج و كشتي را صحنه‌ نمايش ديپلماسي خود مي‌كند. 

نگاهي به پيشينه عمان
 کشوری که ساکنانش هزاران سال است در مراسم رسمی خنجر بر کمر می بندند و آن را نشانه ابهت و مردانگی می‌دانند.  کشوري کوچک با حدود 2هزار کیلومتر خط ساحلی و مملو از گردشگراني كه دلار به عمان وارد مي‌كنند.
عُمان از شرق به دریای عرب و از شمال به دریای عُمان منتهی می‌شود، از جنوب با یمن و از غرب با عربستان سعودی و امارت متحده عربی مرز زمینی و با ایران مرز دریایی دارد بخش کوچکی از عُمان در قسمت جنوبی تنگه هرمز قرار دارد که «مسندم» نام دارد و بخش دیگر آن «مدحا » که توسط امارات متحده عربی احاطه شده‌است. 
تاریخ عُمان نشان می‌دهد که در دوران ساسانیان از سال‌های (‎۲۲۶_ ۶۱۰ م) مانند یمن تحت حاکمیت امپراتوری ساسانی بوده‌است.
پس از کش و قوس های فراوان در سال ۱۵۰۷ میلادی پرتغالی‌ها به عُمان حمله می‌کنند و بعد از شكستن مقاومت شدید، سرانجام عُمان را اشغال می کنند و به مدت یک قرن و نیم در آن‌جا می‌مانند. 
در سال ۱۸۴۰ میلادی «سعید بن سلطان» نماینده شخصی خود -احمد بن نعمان الکعبی- را به عنوان اولین سفیر عرب به وسیله کشتی شخصی خود که به «سفینه سلطانه» معروف بود به نیویورک فرستاد. این کشتی اولین کشتی عربی بود که به نیویورک می‌رفت. 
تاریخ گواهی می دهد که السید سعید بن سلطان عشق خاصی به دریا داشته است؛ به طوری که بیش از ۲۰ کشتی مخصوص داشته و بیشتر دوران زندگی‌اش را در دریا به‌سر بُرده است؛ به همین دلیل به او لقب «السیدالبحار» (آقاي دریا) داده بودند. سعید بن سلطان بیشتر اوقات زندگی‌اش را در سفر و برفراز آب‌های دریا گذرانیده بود در سال ۱۸۵۶ میلادی در سفر از مسقط به زنگ‌بار در کشتی شخصی ویکتوریا در دریای سیشیل بود که فوت کرد.
پس از او و در سال ۱۹۷۰ «سلطان قابوس بن سعید» زمامداری را بر عهده گرفت. قابوس کشور عمان را که در آغاز زمامداریش سخت عقب ‌افتاده و منزوی از دنیا بود، به سوی پیشرفت اقتصادی-سياسي هدایت کرد. او با استفاده از منابع ارزی ناشی از درآمدهای نفتی و گردشگری، زیرساخت‌هایی را ایجاد کرد و مسکن و مدرسه و بندرگاه ساخت. 
سلطان قابوس در دوره سلطنت خود ارتباط مستقیمی با مردم داشت و تورهای دیدار با مردم را به راه انداخت. او در سیستم حکمرانی خود دیگران را نیز شرکت ‌داد و از توصیه‌های دیگران بهره ‌برد. به همین دلیل، در میان مردم و صاحب‌منصبان محبوب شد. همچنین سلطان قابوس از طریق کمک مالی به یونسکو در اوایل دهه ۱۹۹۰، جایزه سلطان قابوس برای حفظ محیط زیست را تأمین مالی کرد، تا بتواند کمک برجسته ای در مدیریت و حفظ محیط زیست  داشته و نام و نشان سياسي براي ديپلماسي برجسته در سطح منطقه و دنيا به دست آورد. این جایزه از سال ۱۹۹۱ هر دو سال یک بار اهدا می‌شود. عُمان در سال ۲۰۱۵ اصلی‌ترین مقصد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در منطقه خلیج فارس بود، به طوری که سرمایه‌گذاران ۱۹٫۶ میلیارد دلار به عمان سرازیر کردند. قابوس از طرفداران فرهنگ و موسیقی است و اولین کسی است که دستور ایجاد خانه اپرا و موسیقی در کشورهای حوزه خلیج فارس را صادر کرد. وی همچنین برای ترویج صنعت سینما دستور به ساخت سينماهاي مدرن داده است. 
به طور كلي، توجه و تمركز اين سلطان، باعث شده است كه چهره عمان به كشوري رو به جلو تبديل شود كه مسير توسعه را به سرعت در حال طي كردن است. تمركز بر دريا و اقتصاد دريا، - به خصوص توجه به صنعت گردشگري- باعث شده كه ارز‌ها به سمت عمان سرازير شده و اين كشور را از كشوري فقير به سمت كشوري ثروتمند به پيش براند.

توجه به دريا
مي‌توان اساس سياست داخلي و خارجي عمان را دريايي دانست. وسعت خاكي عمان كم است؛ اما وسعت درياهايي كه در اختيار دارد بسيار زياد. اين است كه به هر شكل ممكن، تلاش دارد خود را دريايي نشان دهد تا كوچكي حد و مرز خاكي آن به چشم نيايد. 
علاوه بر اين، اين كشور نيز دريافته است كه در نهاد اقتصاد دريا، چنان امكانات و درآمدزايي و اشتغال بالايي وجود دارد كه در خشكي نصف آن هم ممكن نيست. از اين روست كه به جاي عكس برج‌هاي بزرگ و سازه‌هاي متعددي كه در هر كشوري هست، عكس يك «لنج»‌را پشت سر سياست‌مداران و مهمانان خود مي‌گذارد كه دو چيز را نشان دهد:
اول: به همه سياست‌مداران، برنامه‌ريزان، تصميم‌سازان و تصميم‌گيران خود بگويد كه نگاه‌شان همواره بايد به سمت دريا باشد.
دوم: با لنج، حس و حال قدمت، ديرينگي و فرهنگ سنتي و طبيعي خود را به همه گردش‌گران در ايران و جهان نشان مي‌دهد و به جاي ناوهاي جنگي كه هراس مي‌زايند، لنج را نماد مي‌كند كه حس آميخته سنت و تفريح و گردش به همراه مي‌آورد.
سوم: به ديگر كشورها نشان مي‌دهد كه عمان را بايد با ديد دريايي نگاه كنند و سرمايه‌گذاران خارجي را به وسعت دريا مي‌آگاهاند نه به كوچكي مرزهاي خشكي. اين است كه در سال 2015 مقصد اصلي سرمايه‌گذاران خارجي مي‌شود و دريايي از دلار و يورو به آباداني عمان مي‌رساند.

درس‌آموزي از عمان
سلطان عمان مي‌تواند معلم خوبي براي اهالي دريا باشد. كسي با حكمراني در يك كشور كوچك اما با روح و آرمان‌هاي بزرگ. او اعتماد به نفسش را نه از تنگناي خشكي، بلكه از پهناوري دريا به دست آورد و اكنون هم كشوري رو به توسعه شتابنده دارد، هم در ديپلماسي، حرف‌ها براي گفتن دارد و شراكت و ميانجي‌گري مي‌كند. با اين روند، عمان را بايد غرق در آينده‌اي درخشان ديد. آينده‌اي كه به لطف سرمايه‌گذاري‌هاي 2015 و تداوم آن تا امروز، از اين كشور، كشوري موثر در ا قتصاد دريايي – بخصوص موفق در صنعت گردشگري دريايي- دانست. بي‌ترديد در آينده بيشتر از اين كشور و موفقيت‌هاي درياييش خواهيم شنيد. 
درس‌ دریایی ماندن را از عمان بیاموزیم
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه