گروه انرژی- فیروز اسماعیلی- اولین مؤلفه مؤثر در تحقق برنامه هفتم در زمینه بانکرینگ تولید سوخت کم سولفور و دسترسی آسان شرکت‌های سوخت رسان به سوخت مورد نیاز است تحریریه مجله «بانگ بانکرینگ» درباره مسائل پیش روی صنعت بانکرینگ ایران با اله مراد عفیفی پور- مشاور مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی و دبیرکارگروه بانکرینگ هم صحبت شده است که شرح این گفت و گو را در ذیل باهم دنبال می‌کنیم:

ضمن معرفی کامل خودتان، تعریف تان از بانکرینگ چیست؟ 
عفیفی پور: بانکرینگ در لغت به معنای سوخت رسانی به کشتی هاست. سوخت رسانی دریایی ممکن است از طریق خطوط انتقال ثابت یا شناورها در کنار اسکله، در لنگرگاهها و یا حتی در مسیرهای تردد انجام شود و این صنعت شامل مولفه های اصلی از جمله تولید سوخت متناسب با نیاز و منطبق با استانداردهای مربوطه، تامین زیرساخت های نگهداری و انتقال سوخت، امکانات و تجهیزات نرم افزاری و سخت افزاری سوخت رسانی و ... می‌باشد. اگرچه در کنار سوخت رسانی دریایی، سایر خدمات و نیازهای جاری کشتی‌ها و شناورها نیز به صورت همزمان قابل ارایه است و ارایه این خدمات متناسب با قابلیت‌ها و توانایی های کشورهای فعال در این حوزه 
تعریف می‌شود.  

 آینده صنعت بانکرینگ ایران در منطقه را چگونه پیش بینی می کنید؟ 
عفیفی پور: همانگونه که مطلع هستید، خلیج فارس و دریایی عمان، به ویژه در نواحی ساحلی کشور، محل ترددهای بی شمار دریایی است. این منطقه هم از حیث تامین انرژی مورد نیاز دنیا و هم محل عبور کالا نیازمندی کشورهای ساحلی ،ترانزیت و ترانسشیپ دارای اهمیت به‌سزایی است و از همین حیث سالیانه ترددهای زیاد دریایی در آن صورت می گیرد و از نواحی دریایی دنیا به مقصد بنادر حاشیه خلیج فارس و دریای عمان و بالعکس تردد دارند. طبیعتا این تردد با خود نیازمندی هایی را به همراه دارد که بنادر و کشورهای حاشیه‌ای آن در حدود توان خود از این ظرفیت بالقوه برای ایجاد اشتغال و تولید ثروت بهره می‌برند. یکی از نیازمندهای این تامین سوخت مورد نیاز و سایر خدمات وابسته به آن است که کشتی ها مجبور به استفاده از آن‌ها هستند. اگرچه در نوع سوخت کشتی ها تغییرات بنیادی به سرعت در حال شکل گرفتن است اما این نیاز به دلیل وابستگی به حمل و نقل دریایی در تامین نیازهای روزافزون جمعیت دنیا، در حال افزایش است. 
بنابراین باید توجه کنیم که این صنعت همچنان یک صنعت پویا محسوب 
می شود و فعالان در این حوزه باید به صورت مداوم نسبت به برزو کردن خود با نیازهای جامعه هدف چه از حیث نوع سوخت مورد نیاز و درخواست حمل و نقل دریایی و هم میزان مصرف و شیوه های توزیع و تحویل به شناورها و کشتی ها، اقدام و تلاش کنند.   
   
 از منظر شما معضل اصلی پیش روی صنعت بانکرینگ ایران چیست؟ 
عفیفی پور: با توجه به این که کشور ما، یک کشور دریایی محسوب می شود و از گذشته دارای شرکت های بزرگ فعال در حمل و نقل دریایی کالا و نفت بوده است و از طرفی یکی از تولید کنندگان بزرگ نفت و فراورده های نفتی می باشد، سال های زیادی است که فرایند و فعالیت بانکرینگ در آن شکل گرفته و انجام می شده است. اما تغییراتی که در نوع سوخت مصرفی اتفاق افتاده و کشتی ها ملزم به استفاده از سوخت کم سولفور نیم درصد و تا یک دهم درصد هستند، لذا تولید و تامین این نوع از سوخت یکی از موضوعاتی است که می تواند این صنعت را در کشور تحت تاثیر خود قرار دهد. اگرچه سرمایه گذاری بخش های غیر دولتی در تامین و تولید سوخت با استانداردهای مربوطه، ایجاد مخازن نگهداری، تامین تجهیزات و شناورهای متناسب برای توزیع سوخت در دریا و تحویل به کشتی ها، از دیگر مسایلی است که باید در این حوزه به آن توجه کرد . 
موضوع دیگري که‌ در این‌ صنعت‌ می‌تواند تاثیر گذار باشد سایر خدماتی‌ است‌ که‌ کشتی‌ها و شناورها همزمان با درخواست‌ و دریافت‌ سوخت‌ به‌ آن نیاز دارند و ترجیح‌ می‌دهند همه‌ نیازمندی‌هاي خود را هم‌زمان تامین‌ و برطرف نمایند که‌ هم‌ در زمان و هم‌ در هزینه‌ هاي آن صرفه‌ جویی‌ نمایند. از این‌رو ایجاد قابلیت‌ تامین‌ سایر نیازها و خدمات مورد نیاز کشتی‌ها و شناورها همزمان با دریافت‌ سوخت‌ از مواردي است‌ که‌ می‌تواند در موفقیت‌ و توسعه‌ صنعت‌ بانکرینگ‌ موثر باشد.

راهکارهاي رفع‌ موانع‌ توسعه‌ صنعت‌ بانکرینگ‌ ایران از منظر حضرتعالی‌ کدامند؟
عفیفی پور: براي ارایه‌ راهکارهاي‌ رفع‌ موانع‌ توسعه‌ صنعت‌ بانکرینگ‌ ابتدا باید مولفه‌هاي این‌ صنعت‌ شناخته‌ شوند و سپس‌ نقاط ضعف‌ و قوت هر کدام از آن‌ها در هر منطقه‌ که‌ براي این‌ فعالیت‌ در نظر گفته‌ شده، شناسایی‌ و راهکارهاي رفع‌ موانع‌ توسعه‌ هر بخش‌ یا هر مولفه‌ را تدوین‌ کرد. علی‌ ایحال به‌ صورت کلی‌ مولفه‌ هاي اصلی‌ این‌ صنعت‌ شامل‌ نوع و میزان سوخت‌ مناسب‌ کشتی‌ ها و متناسب‌ با بازار شناسایی‌ شده در هر منطقه‌، امکانات و ابزارهاي توزیع‌ و تحویل‌ سوخت‌ به‌ کشتی‌ ها، امکانات نگهداري سوخت‌ در خشکی‌ و تحویل‌ به‌ کشتی‌ ها و شناورهاي توزیع‌ کننده و امکان تامین‌ سایر نیازمندي هاي کشتی‌ ها در زمان دریافت‌ سوخت‌ می‌باشد.
 لذا در هر کدام از این‌ مولفه‌ ها که‌ ضعفی‌ وجود داشته‌ باشد، در ترجیح‌ کشتی‌ ها به‌ دریافت‌ سوخت‌ در یک‌ منطقه‌ دریایی‌ یا بندر اثر گذار است‌. و به‌ طور کلی‌ و با تجربه‌ سال‌هاي گذشته‌ می‌توان موضوع اصلی‌ در راه توسعه‌ این‌ صنعت‌ در کشور را نحوه و میزان دسترسی‌ شرکت‌هاي سوخت‌ رسان دریایی‌ به‌ میزان سوختی‌ است‌ که‌ براي توزیع‌ نیاز دارند. اگر چه‌ از سایر مولفه‌ هایی‌ که‌ اشاره شد در کنار موضوع ارتباط سیاسی‌ و اقتصادي کشورها با یکدیگر نیز نباید به‌ راحتی‌ عبور کرد.

نقش‌ انجمن‌ صنعت‌ بانکرینگ‌ ایران در تحقق‌ برنامه‌ توسعه‌ این‌ صنعت‌ را چگونه‌ ارزیابی‌ می‌ کنید؟
عفیفی پور: یقینا با توجه‌ باینکه‌ انجمن‌ صنعت‌ بانکرینگ‌ می‌ تواند رابط‌ موثري بین‌ دستگاه‌هاي اجرایی‌ دولتی‌ مرتبط‌ و سایر بخش‌هاي غیر دولتی‌ با اعضاي انجمن‌ که‌ در سوخت‌ رسانی‌ دریایی‌ فعالیت‌ می‌کنند باشد، نقش‌ موثري خواهد داشت‌. این‌ انجمن‌ با شناسایی‌ نقاط ضعف‌ و نیازمندی‌هاي این‌ صنعت‌ متناسب‌ با تغییرات بین‌ المللی‌، در ایجاد هماهنگی‌ بین‌ اعضاي موثر و درگیر این‌ فعالیت‌ اثر گذار خواهد بود. تسهیل‌ فرایندها، ترغیب‌ به‌ سرمایه‌ گذاري در این‌ صنعت‌ و رفع‌ مشکلات احتمالی‌ بین‌ اعضا و یا اعضا با سایر دستگاه‌هاي مرتبط‌ از دیگر مواردي است‌ که‌ انجمن‌ با نقش‌ آفرینی‌ حداکثري در آن‌ها در تسهیل‌ و رشد توسعه‌ این‌ صنعت‌ اثر گذار خواهد بود.

در سنوات گذشته‌ در برنامه‌ ششم‌ و اخیرا در برنامه‌ هفتم‌ توسعه‌، صنعت‌ بانکرینگ‌ مورد توجه‌ قرار گرفته‌ است‌ چقدر به‌ ثمر رسیدن این‌ برنامه‌ ها خوش بین‌ هستید؟
عفیفی پور: اگرچه‌ قوانین‌ اشاره شده در خصوص این‌ صنعت‌ چه‌ در برنامه‌ هاي گذشته‌ توسعه‌ اقتصادي و اجتماعی‌ کشور و یا موارد پیشنهادي در برنامه‌ هفتم‌ توسعه‌ اقتصادي و اجتماعی‌ کشور که‌ در حال نهایی‌ شدن و تصویب‌ است‌ از غناي بیشتري برخوردار می‌باشد، ولی‌ علی‌ ایحال چنانچه‌ همین‌ قوانین‌ نیز بدرستی‌ توسط‌ دستگاه‌هاي ذیربط‌ اجرا شود، میتواند بخشی‌ از مشکلات این‌ صنعت‌ را مرتفع‌ نماید و رسیدن به‌ رشد متناسب‌ با پتانسیل‌ هاي موجود در کشور را تسهیل‌ نماید.
نقش شركت هاي بخش خصوصي در سوخت رساني به ناوگان كشتيراني كشورمان و منطقه را چگونه ارزيابي مي‌كنيد.  
يقينا اين شركت هاي غيردولتي و خصوصي هستند كه بخش اصلي اين فعاليت را كه شامل بازاريابي و سوخت رساني به كشتي ها و شناورها هست را به عهده دارند. هر چقدر اين شركت‌ها در بازاريابي، تامين سوخت با كيفيت و منطبق با استانداردهاي مرتبط، توزيع به موقع و با كيفيت، سرعت توزيع و ارايه ساير خدمات مورد نياز كشتي ها چه براي ناوگان دريايي تجاري تحت پرچم كشور و چه ناوگان متردد در مناطق دريايي كشور موفق باشند، در حسن شهرت اين صنعت در منطقه و اقبال كشتي ها به استفاده از خدمات آن‌ها موثر خواهد بود. اگرچه نبايد از موضوع ميزان دسترسي شركت هاي سوخت رسان به سوخت مورد نياز كشتي‌ها بويژه سوخت توليدي در داخل كشور نيز نبايد غافل شد. از راهبردهاي سازمان بنادر و دريانوردي در جهت افزايش يا كسب سهم مورد توجه برنامه هفتم توسعه در منطقه بگوييد. 
سازمان بنادر تلاش كرده است كه موضوع رشد و توسعه سوخت رساني دريايي در برنامه هفتم توسعه اقتصادي و اجتماعي كشور بدرستي درج شود، اگرچه بخش هاي ديگري نيز در اين حوزه تلاش داشته اند كه تاثير گذار باشند. علي ايحال اولين مولفه موثر براي دستيابي به ميزان سوخت رساني هدف گذاري شده در برنامه هفتم، توليد سوخت كم سولفور در كشور و دسترسي آسان شركت هاي سوخت رسان به سوخت مورد نياز براي سوخت رساني دريايي است. 
 از راهبردهاي سازمان بنادر و دريانوردي در جهت رشد و توسعه صنعت بانكرينگ، مي‌توان به مديريت يكپارچه در اين صنعت، هماهنگ كردن همه بخش هاي دولتي و غير دولتي مرتبط و موثر در صنعت بانكرينگ و تسهيل فرايندهاي مرتبط اشاره كرد كه در همين زمينه اقداماتي از جمله پيگيري توليد سوخت متناسب و به ميزان مورد نياز توسط بخش هاي دولتي و غير دولتي از سال هاي قبل، تسهيل سرمايه گذاري در اراضي بندري براي متقاضيان فعاليت در سوخت رساني دريايي، تخفيفات تعرفه اي در جهت كاهش هزينه هاي جاري فعالين در اين بخش، تسهيل فرايند صدور مجوزهاي سوخت رساني، تلاش براي هماهنگ سازي دستگاه‌هاي ذيربط در اين زمينه و همكاري با ساير دستگاه‌ها و بخش هاي دولتي و غير دولتي، انجام داده  است كه همچنان نيز
 ادامه دارد.