«واسطه‌گری» بلای جان صنعت خودرو
​​​​​​​گروه اقتصاد - حسین بوذری ـ بازار خودرو مدت‌هاست حال و روز مناسبی ندارد، به‌طوری که علاوه بر رشد قیمت خودرو در ماه‌ها و سال‌های گذشته با کاهش کیفیت خودرو مواجه بوده‌ایم.
براساس محاسبات و آمارهای ارائه شده مجموع تیراژ تولید خودرو در دو ماه نخست سال جاری به 150 هزار دستگاه رسیده است.
از سویی خودروسازان فعال در بازار سرمایه در اردیبهشت‌ماه سال‌جاری نسبت به فروردین‌ماه بیش از 96 درصد رشد داشته است.
مهم‌ترین معضل این روزهای بازار صنعت خودرو افزایش سرسام‌آور قیمت خودروهای داخلی، کاهش کیفیت و فروکش کردن واردات است.
بسیاری از کارشناسان صنعت خودرو معتقدند که خودروسازان داخلی نیازمند رقابت هستند و باید در صنعت خودرو رقابت‌پذیری وجود داشته باشد، به‌طوری که با واردات خودروهای خارجی می‌توان علاوه بر کاهش قیمت، عرضه خودرو را نیز افزایش داد، اینگونه رقابت در بازار صنعت خودرو افزایش خواهد داشت و بازار از حالت سکون و رکود خارج خواهد 
شد.
مهم ترین مولفه در واردات خودرو این است که بازار با تنوع بیشتری از خودرو مواجه خواهد شد، در نتیجه منجر به کارایی بیشتر و افزایش رقابت در بازار خودرو می‌شود.
البته کارشناسان حوزه صنعت خودرو معتقدند که طرح آزادسازی خودرو می‌تواند منجر به اختلاف میان تجّار و خودروسازان داخلی شود؟ از سویی عنوان می‌شود که هنوز زیرساخت‌های گمرکی برای واردات خودرو مهیا نیست.
بنابراین طرح واردات خودرو مخالفان و موافقانی دارد که هرکدام با تحلیل‌های اقتصادی تلاش دارند دیدگاه‌های خود را در بازار صنعت خودرو تأثیرگذار بدانند.
واسطه‌گری بلای جان صنعت خودرو
خبرنگار روزنامه «اقتصادسرآمد» چالش‌های واردات صنعت خودرو را از امیرحسین علیزاده کارشناس بازار خودرو، نفر مورد تأیید فولکس‌واگن و تویوتا در ایران و از مدیران شرکت سایپا جویا شده است.
علیزاده با تأکید بر اینکه واردات به‌تنهایی در کاهش قیمت خودرو تأثیرگذار نیست، اظهار کرد: نوسان بازار خودرو می تواند دلایل متعددی داشته باشد، از یک سو واسطه‌گری و دلالی در رشد قیمت خودرو تأثیرگذار بوده و برای اینکه ارزش پول فرد پایین نباشد اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کند که ما اقتصاددانان به آن پول‌های سرگردان می‌گوییم.
وی اضافه کرد: این پول‌های سرگردان برخی مواقع سمت بورس می‌رود، گاهی به سمت مسکن و برخی مواقع هم به سمت سکه، بنابراین هرکجا این پول ارزش افزوده ایجاد کند به همان سمت گرایش پیدا خواهد کرد.
این کارشناس بازار صنعت خودرو تصریح کرد: تا زمانی که قیمت‌های دستوری وجود دارد وضعیت بازار خودرو به‌سختی اصلاح‌ می‌شود، چراکه در همه جای دنیا قیمت‌گذاری تابع عرضه و تقاضاست و وقتی قیمت دستوری می‌شود واسطه‌ها و دلالان به سود می‌رسند.
علیزاده یادآور شد: در زمینه واردات خودرو با شرکت‌های مختلف خارجی همکاری داشتیم؛ ازجمله با سایپا سیتروئن، هیوندای و ... و اینگونه دانش فنی خودرو وارد کشورمان شد و کمک زیادی به تولید خودروهای با استاندارد بالا کردند که منجر به رشد دانش فنی قطعه‌سازان شد و مطابق با استانداردهای روز دنیا مانند فولکس واگن، تویوتا، هیوندای قرار گرفتند.
وی متذکر شد: مجموع خودروسازان داخلی سال گذشته در حدود یک‌میلیون و 300 هزار دستگاه خودرو تولید کردند، اما واسطه‌گران و دلالان کاری کردند که قیمت‌ها بالا رفت، در حالی که در سایر کشورها اینگونه نیست.
این کارشناس بازار صنعت خودرو افزود: در سایر کشورها سازنده و خودروساز آفرهای لازم را می‌دهد تا خودروها فروخته شوند، اما چون در ایران درگیری کاهش ارزش پول ملی هستیم در نتیجه با مشکلات متعددی در حوزه صنعت خودرو مواجه شده‌ایم، در حالی که در برخی کشورهای خارجی به دلیل رشد ارزش پول ملی آن را سرمایه‌گذاری می‌کنند.
علیزاده در بخش دیگری از گفت‌و‌گو با خبرنگار روزنامه «رمز اقتصاد» نقش بخش خصوصی را در رونق بازار خودرو و واردات موثر ارزیابی کرد و توضیح داد: در حال حاضر بخش خصوصی در صنعت خودرو فعالیت خوبی دارد؛ ازجمله کرمان خودرو، گروه بهمن، اما برای رونق بازار خودرو باید عوامل متعددی دست به دست هم دهند تا بازار خودرو جان دوباره‌ای بگیرد که مهم‌ترین آن زنجیره تأمین است.

ارتقای کیفیت خودرو باید از زنجیره تأمین 
اعمال شود
وی عنوان کرد: اما متأسفانه زنجیره تأمین خودرو دارای چالش‌های جدی است، به‌عنوان مثال قیمت پلیمر افزایش 110 درصدی داشته و قیمت فولاد هم 140 درصد رشد نشان می‌دهد، بنابراین چگونه باید انتظار داشته باشیم تولید خودرو رشد 40 درصدی داشته باشد.
این کارشناس بازار صنعت خودرو ادامه داد: این موجب می‌شود خودروساز زیان قابل توجهی ببیند، بنابراین اگر می‌خواهیم قیمت خودرو را کنترل کنیم ابتدا باید از قسمت زنجیره تأمین تا انتها تولید انبوه داشته باشیم، چراکه خودرو هم محصول نهایی همین زنجیره تأمین از پلیمر، فولاد، مواد اولیه، شیشه، قیمت ارز و ... است که روی قیمت نهایی تأثیر دارند.
علیزاده خاطرنشان کرد: ارتقای کیفیت خودرو باید از ابتدای زنجیره تأمین اعمال شود تا محصول نهایی هم کالای باکیفیتی باشد.
وی درباره اینکه آیا قطعه‌سازی خودرو در ایران دارای تکنولوژی به‌روزی است، چنین پاسخ داد: متأسفانه تکنولوژی به‌زوری در صنعت قطعه‌سازی خودرو نداریم و به‌دلیل تحریم‌های دشمنان این تکنولوژی‌ها و دانش فنی به‌روز نشده‌اند و خودروسازان هم بیش از 60 هزار میلیارد تومان به قطعه‌سازان بدهی دارند، در نتیجه این عوامل موجب شده تا شاهد کاهش کیفیت خودروهای داخلی باشیم.
این کارشناس بازار صنعت خودرو درباره دلیل عدم سرمایه‌گذاری شرکت‌های خودروساز خارجی مانند هیوندای، پژو سیتروئن، تویوتا و ... در ایران هم گفت: زمانی دانش فنی تولید زنجیره تأمین در میان قطعه‌سازان به‌روز شد و این اتفاق در کشورمان رخ داد، اما سیاست دولت‌های مختلف این بود که در این زنجیره تنها خودرو را دیدند، در صورتی که سیاست باید به‌صورت کلی مشاهده و از قطعه‌سازی آغاز شود، کاری که کشور ترکیه انجام داده است.
علیزاده مطرح کرد: کشور ترکیه در زمینه قطعه سازی خودرویی با استاندارد روز دنیا کار می کند و تمامی کارخانه‌های معتبر دنیا در ترکیه دارای نماینده هستند، بنابراین ترکیه ابتدا قطعه‌سازی خودرویی خود را رونق داد و سپس به سمت تولید خودرو آمد.
وی بیان کرد: برای ارتقای کیفیت خودروهای داخلی باید مثلث «قطعه‌سازی»، «خودروسازی» و «سیستم بانکی کشور» را توأمان درنظر بگیریم و سیستم بانکی تکمیل‌کننده این موضوع به شمار می‌رود که این مثلث فعلاً در اختیار دولت قرار دارد که باید این مثلث را همراستا با اهداف کیفی‌سازی، توسعه، تولید و سرمایه‌گذاری‌های به‌روز و وارد کردن تکنولوژی‌های روز قرار دهد.
این کارشناس بازار صنعت خودرو در بخش دیگری از گفت‌و‌گو با خبرنگار روزنامه «رمز اقتصاد» به موضوع مونتاژ خودروهای خارجی در ایران پرداخت و گفت: مونتاژ خودرو یا همان SKD (Semi Knocked-Down) توسط شرکت‌های خصوصی انجام می‌شود که عمدتاً از محصولات چینی ناشی می‌شود، اما به‌لحاظ موتور و پیشران‌های خودرو در شرکت سایپا اتفاقات مثبتی در حال رخ دادن است.
علیزاده تشریح کرد: با تمامی تحریم‌های موجود اجازه ندادیم بازار تولید خودرو بخوابد و سال گذشته بیش از یک‌میلیون و 300 هزار دستگاه خودرو ساختیم؛ البته برخی قطعات خودرو وارداتی است، اما عمدتاً بیس طراحی، تولید و دانش فنی در حال بومی‌سازی شدن است.
وی درباره وضعیت کشور در زمینه صادرات و واردات خودرو بیان کرد: ایران به کشورهایی مانند عراق، آذربایجان، سوریه و ... صادرات داریم و کارخانجاتی را در برخی از این کشورها احداث کردیم و سرمایه‌گذاری مشترکی با آنها داریم، همچنین از کشورهای خارجی واردات خودرهای لوکس مانند پورشه را هم داریم.
این کارشناس بازار صنعت خودرو مطرح کرد: البته همانطور که گفتم وارداتی خودرو به‌تنهایی در کاهش قیمت و افزایش کیفیت خودروهای داخلی تأثیرگذار نیست و نمی‌تواند نجات‌دهنده صنعت خودرو باشد و باید همراستا با سیاست‌های دیگر اقتصادی و سیاسی مدنظر قرار بگیرد که سیستم بانکی، طراحی پلتفرم و ملحق شدن به سیستم‌های جهانی در کنار واردات باید مورد
 توجه باشد.