چین از کریدور میانی به‌عنوان یک ابزار ژئوپلتیک استفاده می‌کند
​​​​​​​گروه اقتصاد بین الملل - توحید ورستان- استراتژی کریدور میانی چین به عنوان ابتکاری در راستای گسترش شبکه‌های تجاری جهانی و افزایش قدرت اقتصادی از طریق درآمدهای تجاری، توجهات بسیاری را به خود جلب کرده است. قدرت خرید بالا و بازارهای رو به رشد اروپا فرصتی حیاتی برای چین فراهم می‌کند تا از ظرفیت تولید خود در مقیاس جهانی استفاده کند. در این میان، کریدور میانی به عنوان یک مسیر لجستیک استراتژیک مطرح شده که این جریان تجاری را تسریع می‌کند.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، هرچند همکاری با اقتصادهای در حال توسعه از طریق پلتفرم‌هایی مانند بریکس، شبکه تجاری چین را متنوع کرده است، اما محموله‌های ارسالی به اروپا از طریق کریدور میانی به دلیل مزایای هزینه و زمان خود اهمیت دارد. از طریق سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی و مشارکت در این مسیر، چین به افزایش کارایی تجاری خود ادامه داده و در نتیجه یک مرکز قدرت ایجاد که از رشد اقتصادی آن حمایت می‌کند. امروزه، این استراتژی با تمرکز بر کریدور میانی نه تنها تجارت چین را تسهیل کرده، بلکه به ابزاری تبدیل شده که نفوذ آن را در اقتصاد جهانی تقویت می‌کند.

تقویت همکاری‌ها در چارچوب کریدور میانی
به گزارش مرکز آنکسام؛ در ۲۲ نوامبر ۲۰۲۴، انجمن مسیرهای حمل و نقل بین المللی ترانس خزر (TITR) میزگردی را در استانبول ترکیه برگزار کرد. هدف این رویداد تقویت همکاری‌های بین‌المللی در حمل و نقل و لجستیک، ارتقای پروژه‌های توسعه زیرساخت و تحکیم مشارکت بین کشورهای عضو TITR بود. این مباحث چالش‌های توسعه سیستم حمل و نقل ترانس خزر، به کارگیری فناوری‌های مدرن و بهترین شیوه‌ها در مدیریت بار را پوشش می‌دهد.
اندکی قبل از نشست ۲۲ نوامبر، توافقنامه‌ای بین جمهوری آذربایجان، قزاقستان و چین برای ساخت یک پایانه باری جدید در زمینی به مساحت ۴۰ هکتار در بندر تجارت دریایی بین المللی باکو در شهرک آلات امضا شد. هدف این پایانه افزایش حجم قطارهای کانتینری در مسیر چین-اروپا - چین از طریق  TITR، کاهش زمان تحویل و هزینه‌های حمل و نقل است. برنامه ریزی شده است که ساخت آن در سال ۲۰۲۵ تکمیل و کمکی استراتژیک به ظرفیت لجستیک منطقه‌ای ارائه دهد.
در ۲۴ نوامبر ۲۰۲۴، یک قطار بلوکی متشکل از ۶۲ کانتینر چهل فوتی از باکو حرکت کرد تا از طریق قزاقستان به بندر شیان چین برسد. کریدور میانی که قبلاً عمدتاً برای ترانزیت و واردات محموله از چین به آذربایجان استفاده می‌شد، اکنون امکان ارسال محموله‌های صادراتی در جهت معکوس را نیز با هدف افزایش کارایی و افزایش حجم محموله از شرق به غرب فراهم می‌کند.
براساس پروژه‌ای که با مشارکت نمایندگان راه آهن آذربایجان و قزاقستان، دبیرخانه TITR و بندر بین‌المللی شیان چانگبا راه‌اندازی شد، در مجموع ۱۵ هزار تن یا ۶۰۰ کانتینر محموله صادراتی تا پایان سال برنامه ریزی شده تا به چین منتقل شود. از طریق همکاری اپراتورهای محلی مانند راه آهن آذربایجان، مرکز لجستیک آبشرون، بندر تجارت دریایی باکو و شرکت کشتیرانی دریای خزر آذربایجان، محصولات صادراتی که قبلاً از بنادر دریای سیاه گرجستان استفاده می‌کردند، اکنون مستقیماً از طریق مسیرهای ملی ارسال می‌شوند.
انتظار می‌رود تعداد قطارهای بلوک کانتینری که امسال از چین به آذربایجان وارد می‌شوند تا پایان سال از ۳۰۰ عبور و تا سال ۲۰۲۵ به ۱۰۰۰ قطار برسد. این امر کریدور میانی را به عنوان یک شریان استراتژیک در تجارت شرق به غرب تقویت می‌کند.

کریدور میانی؛ ابزار ژئوپلیتیکی پکن
مسیر «شیان-کریدور میانی-اروپا» که در ۱۳ آگوست ۲۰۲۴ عملیاتی شد، گام مهمی در تقویت اهمیت ژئواستراتژیک کریدور میانی در چارچوب ر کمربند و جاده چین (BRI)  بود. اتصال این مسیر از طریق قزاقستان و دروازه مرزی آلتین‌کول و بندر آکتائو، عبور از دریای خزر به بندر باکو آذربایجان و اتصال بیشتر به بندر پوتی گرجستان، شبکه‌ای را در راستای ادغام قطب‌های انرژی و لجستیک آسیای مرکزی با اروپا ایجاد کرده است. حمل و نقل به بندر بورگاس بلغارستان از طریق دریای سیاه توسط کشتی‌های کانتینری تخصصی ارائه می‌شود که وابستگی به خدمات عمومی طرف ثالث در زنجیره لجستیک چین را کاهش و فرآیندها را تسریع می‌کند. تحویل به مراکز استراتژیک در اروپا، مانند بلگراد، مانهایم و هامبورگ طی ۵ تا ۸ روز، این مسیر را به یک جایگزین رقابتی تبدیل کرده است.
در نوامبر ۲۰۲۴، سرمایه گذاری‌های زیرساختی چین در کریدور میانه شتاب بیشتری گرفت. شرکت حمل و نقل کانتینری راه آهن چین (CRTC)  با تاکید بر اینکه این تصمیم در راستای تلاش‌های BRI برای تقویت مسیرهای تجاری متنوع در امتداد محور اروپا-آسیا بوده، مشارکت خود را در سرمایه‌گذاری مشترک چندوجهی کریدور میانی اعلام کرد. حجم کالاهای حمل شده از طریق این کریدور در سال جاری به ۲۷۶۰۰ TEU  رسید که این مسیر را به عنوان یک جایگزین رقابتی مستحکم کرد. این تحولات نشان می‌دهد که کریدور میانی صرفاً یک مسیر تجاری نیست، بلکه یک ابزار ژئوپلیتیکی است که از همکاری عمیق چین با اروپا، آسیای مرکزی و کشورهای قفقاز جنوبی حمایت می‌کند.

رشد سرمایه‌گذاری پکن
تمرکز چین بر سرمایه گذاری‌های بندری با ظرفیت بالا در حوزه خزر، زیرساخت‌های تجاری و لجستیکی استراتژی کریدور میانی را تقویت خواهد کرد. پروژه‌های مشترک با قزاقستان در بندر آکتائو و با آذربایجان در بندر باکو نه تنها حجم تجارت کریدور میانی را گسترش می‌دهد، بلکه نفوذ چین را در مسیرهای تجاری اروپا و آسیا نیز افزایش می‌دهد. این سرمایه‌گذاری‌ها زمان ترانزیت را کاهش و نفوذ اقتصادی چین را در منطقه افزایش می‌دهد و همچنین مشارکت‌های تجاری را از طریق تامین مالی زیرساختی تحت BRI تعمیق می‌بخشد.
از منظر روابط بین‌الملل، چنین پروژه‌هایی فرصت‌های قابل توجهی را برای کشورهای حوزه خزر فراهم می‌کنند. افزایش ظرفیت‌های بندری، شبکه‌های تجاری قزاقستان و آذربایجان را گسترش می‌دهد، همکاری‌های منطقه‌ای را تقویت می‌کند و دریای خزر را به‌عنوان قطب مرکزی در کریدور میانی قرار می‌دهد. در این راستا، سرمایه‌گذاری چین در هر دو بندر آکتائو در قزاقستان و بندر باکو در آذربایجان، اهمیت استراتژیک کریدور میانی را افزایش داده است. این سرمایه گذاری‌ها به تقویت رقابت جهانی این کریدور در تجارت و لجستیک کمک کرده است.

تاثیر سیاست اول آمریکای ترامپ
در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۴، بحث‌هایی در مورد کاهش احتمالی تعامل جهانی واشنگتن پس از بازگشت دونالد ترامپ به ریاست جمهوری ایالات متحده و احیای سیاست «اول آمریکا» مطرح شد. انتظار می‌رود چنین سناریویی باعث افزایش علاقه چین به استراتژی کریدور میانی و تسریع گام‌ها برای تقویت همکاری‌های منطقه‌ای شود. در صورت کاهش نفوذ ایالات متحده در سیستم تجارت جهانی، پیش‌بینی می‌شود پکن روابط چندجانبه را با کشورهای آذربایجان و قزاقستان و همچنین بریکس تعمیق و پروژه‌های زیربنایی را در امتداد کریدور میانی متنوع کند. انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۵ نفوذ چین بر کریدور میانی بیشتر تقویت شود.
بنادر آکتائو و باکو در حوضه خزر به لطف سرمایه‌گذاری‌های چینی احتمالاً به مراکز لجستیکی با زیرساخت‌های مدرن تبدیل می‌شوند که جریان‌های تجاری را تسهیل می‌کند. انتظار می‌رود چین با حمایت بریکس حضور اقتصادی خود را در منطقه تقویت و راه‌حل‌های نوآورانه‌ای را اجرا کند که زمان ترانزیت و هزینه‌های تجاری را در طول کریدور میانی کاهش دهد. سیاست اول آمریکا ایالات متحده ممکن است وابستگی غرب به آسیای مرکزی و قفقاز را افزایش دهد و پکن را با فرصتی برای اعمال سلطه اقتصادی و گسترش نفوذ خود در منطقه فراهم کند.