گرامی‌داشت میراث ناملموس و زندگی سنتی توسط ساحل‌نشینان
​​​​​​​گروه فرهنگ دریا – امید اسماعیلی - پنجشنبه و جمعه گذشته سومین جشنواره مردمی و فرهنگی اجتماعی خواجه عطا در محله‌ای به همین نام در محدوده بلوار بندرعباس با حضور گسترده مردم برگزار شد. اما حاضران در این رویداد فقط ساکنان شهر بندرعباس نبودند. حضور پرتعداد ساحل‌نشینان از شهرهای مختلف در جشنواره مردمی و فرهنگی اجتماعی خواجه عطا، در حقیقت جشن زندگی و فریاد زنده بودن سبک زندگی ساح‌نشینان جنوب و میراث ناملموس این دیار بود.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، جشنواره خواجه عطا در فهرست رویداد‌های گردشگری کشور در تاریخ ۲۳ مهر ماه ۱۴۰۳ با شماره ۲۰۳۲۸۲۹۱ به ثبت ملی رسیده است. حضور ده‌ها هزار نفر با لباس‌های محلی و برگزاری آیین‌های سنتی خود گواه بر زنده بودن سبک زندگی ساحل‌نشینان جنوب ایران است. هرچند ظاهر بسیاری از خیابان‌ها و نماهای ساختمان‌ها، این روزها کمتر نشانه‌ای از محیط زیست سنتی جنوب ایران دارد، اما به نظر می‌رسد که میراث و فرهنگ ساکنان این منطقه هنوز زنده و پابرجاست.

محله خواجه عطا کجاست؟
محله خواجه‌عطا یکی از محلات قدیمی شهر بندرعباس است و اهمیت فرهنگی و تاریخی بسیاری دارد. ورزش‌های دریایی که در جوار این محله برگزار می‌شود برای مردم شهر بندرعباس و گردشگرانی که به شهر بندرعباس سفر می‌کنند، ناشناخته مانده‌است. همین موضوع و ناشناخته ماندن جاذبه‌های گردشگری شهر بندرعباس سبب شده‌است تا بسیاری از گردشگرانی که به هرمزگان سفر می‌کنند بندرعباس را به عنوان مقصد گردشگری خود انتخاب نکنند و برای تفریح به سراغ جزایر هرمزگان بروند. یکی از اهداف جشنواره فرهنگی و ورزشی خواجه عطا، معرفی جاذبه‌های ورزشی شهر بندرعباس است.
خواجه عطا نامی است که در تاریخ و فرهنگ بندرعباس و حتی فراتر از آن، در جنوب ایران، به عنوان یک شخصیت اسطوره‌ای و تاریخی شناخته می‌شود.  اگرچه اطلاعات دقیقی و مستند تاریخی در مورد این شخصیت در دسترس نیست، اما روایات و داستان‌های مختلفی درباره او نقل شده است که او را به عنوان یک مرد صالح، عارف و یا حتی یک شاهزاده مرتبط می‌کند. ساحل خواجه عطا در بندرعباس نیز به همین دلیل نامگذاری شده است. این ساحل یکی از محبوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین سواحل این شهر است که در طول سال پذیرای تعداد زیادی از گردشگران و اهالی بندرعباس است.

اهمیت محله خواجه عطا در بندرعباس
اهمیت فرهنگی و اجتماعی این منطقه در این است که ساحل خواجه عطا نه تنها به دلیل زیبایی‌های طبیعی، بلکه به دلیل اهمیت فرهنگی و اجتماعی نیز مورد توجه است. این ساحل محلی برای بسیاری از گردشگران برای تفریح، شنا، و لذت بردن از طبیعت به این ساحل می‌آیند. همچنین در تمام سال‌های گذشته این ساحل محلی مناسب برای انجام ورزش‌های آبی مانند شنا، قایق‌سواری و موج‌سواری است. داستان‌های زیادی درباره خواجه عطا نقل شده است که اغلب جنبه‌های اسطوره‌ای و عرفانی دارند. در کل، خواجه عطا و ساحل به نام او، بخشی از هویت فرهنگی بندرعباس هستند و برای مردم این شهر از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. محله خواجه عطا با ویژگی‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی خود می‌تواند به یکی از قطب‌های گردشگری منطقه تبدیل شود. تحقق این هدف مستلزم هم‌افزایی میان بخش‌های مختلف و اجرای دقیق برنامه‌های توسعه‌ای است.

جشنواره‌ای برای همبستگی مردم
جشنواره خواجه عطا، هر سال پرشورتر، جذاب‌تر و باشکوه‌تر از سال قبل برگزار می‌شود. پنجشنبه و جمعه هفته گذشته آغاز سومین دوره این جشنواره بود. این جشنواره امسال با طنین فرهنگ جنوب، شهر ساحلی بندرعباس را زنده کرد. بسیاری از حاضران در این رویداد، شاهد برگزاری رسوم سنتی مردم جنوب بودند. حمام داماد در قدمگاه امام رضا برگزار شد و عروسی نمادین با حضور مردمی که با لباس‌های رنگارنگ و محلی همراه با آوازهای محلی دایر گردید. تمامی برنامه‌های پیش‌بینی شده در سومین جشنواره مردمی و فرهنگی اجتماعی خواجه عطا در بندرعباس، صحنه‌ای بزرگ برای نمایش زیبایی‌های فرهنگ و سنت ساکنان جنوب و نواجی ساحلی کشور و همبستگی مردمی بود.

عروسی نمادین و آواز دریانوردان
ساکنان محله خواجه عطا در محدوده بلوار ساحلی شهر بندرعباس امسال نیز به مانند سال‌های گذشته با شور و نشاط، مراسم عروسی نمادین را برگزار کردند. این دو روز شاهد لحظاتی از شادی خالص مردمی بود که ساکن نواحی جنوب ایران و شمال خلیج فارس هستند و با تمام وجود به سنت‌هایشان افتخار می‌کنند.
این بخش از جشنواره، نه تنها برای اهالی بندرعباس، بلکه برای گردشگرانی که به تماشای آن آمده بودند، تجربه‌ای متفاوت و فراموش‌نشدنی بود. لباس‌های رنگارنگ مردم که آمیزه‌ای از سنت و زیبایی بود، نه تنها چشمان حاضران را خیره کرد، بلکه توجه عکاسان بسیاری را نیز به خود جلب کرد.  لنزهای دوربین، نقش و نگار پارچه‌ها، لبخندهای بی‌ریا و هیجان کودکان را ثبت کردند و این تصاویر به سرعت در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. تنها ساعاتی پس از برگزاری مراسم، ویدئوها و عکس‌های شادی و سرور مردم و خوانندگان محلی به موضوع داغ کاربران تبدیل شد.
در طول برگزاری این رویداد مردمی و فرهنگی اجتماعی عروس و داماد با همراهی آوازهای محلی و صدای ساز و دهل، شور و سرزندگی را در میان جمعیت به اوج رساندند. حتی غذای عروسی با همان دستورهای سنتی جنوب طبخ شد و برای حاضران سرو شد. بخش دیگر این رویداد شاهد رقص و آواز ناخدایان و دریانوران پیشکسوت در ساحل خواجه عطا بود. این بخش از برنامه نیز با شور خاصی برگزار شد و تصاویر به یادماندی در شهر بندرعباس به ثبت رساند.
برگزاری رویداد خواجه عطا تا پایان سال
محمد محسنی، مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی هرمزگان نیز درباره برگزاری سومین جشنواره مردمی و فرهنگی و اجتماعی خواجه عطا در بندرعباس گفت: بخش اول جشنواره در ساحل بندرعباس با استقبال از دریانوردان و اجرای مراسم عروسی سنتی برگزار شد. با اجرای مراسم ازدواج سنتی فرصتی برای آشنایی مردم با میراث ناملموس و فرهنگ متنوع مردم هرمزگان فراهم کرد.
این مقام مسئول همچنین گفت: در بخش دوم گروه‌های مختلف موسیقی سنتی مانند رزیف بندرکنگ که در فهرست رویداد‌های گردشگری کشور به ثبت رسیده، اجرا شد. همان شب نیز مراسم حنابندان با حضور بیش از ۱۵ هزار نفر در محله خواجه عطا برگزار شد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی هرمزگان گفت: در روز دوم این جشنواره نیز مراسم جمع کردن شاباش برای داماد برگزار شد که پول جمع آوری شده در این مراسم برای ساخت خانه فرهنگ و هنر خواجه عطا هزینه می‌شود. تا پایان سال نیز در این جشنواره مسابقه ماهی گیری سنتی، ورزش‌های آبی، بازدید از موزه مردم شناسی و محیط زیست، آموزش صحیح محافظت از دریا، ساحل و آسمان و پرنده نگری برای آشنایی با محیط زیست برگزار می‌شود. 

اهمیت برگزاری رویدادهای محلی و مردمی
کارشناسان می‌گویند که برگزاری جشنواره‌های محلی در معرفی بهتر آن منطقه نقش بسیار موثری دارند و تقاضای گردشگری محلی را افزایش می‌دهند. عکس ها و فیلم هایی که از خلال این جشنواره ها در خبرگزاری‌های مختلف و شبکه های اجتماعی پخش می‌شود دیگران را مشتاق به سفر و بازدید از آن محل می‌کند و همین امر باعث افزایش توریست و پیشرفت گردشگری منطقه می‌شود. مسابقات ورزشی محلی، نواختن موسیقی‌های محلی، برداشت محصول یا هر چیزدیگری می‌تواند بهانه‌ی برگزاری یک جشنواره محلی کوچیک باشد که بازتاب آن در آبادانی آن منطقه بسیار زیاد است.
از طرف دیگر معمولا در کنار برنامه‌های اصلی جشنواره، برنامه‌های جانبی مانند معرفی و فروش محصولات محلی و صنایع دستی منطقه هم وجود دارد. مردم محلی تولیدات و صنایع دستی خود را در غرفه های مختلف به نمایش میگذارند و گردشگران با خرید این محصولات به درآمدزایی مردم آن محل کمک می کنند. از آنجا که ایران دارای فرهنگ غنی و تمدنی چند هزار ساله با قومیت های مختلف است و هر کدام از اقوام دارای ویژگی‌‎ها و آداب و رسوم منحصر به فردی هستند. موسیقی‌ها و رقص‌های محلی، بازی‌ها و مسابقات محلی هر کدام دارای قواعد مخصوص به خودش هست که جز فرهنگ و رسوم آن منطقه محسوب میشود.

تقویت جامعه محلی با رویدادهای مردمی
برگزاری فستیوال‌های محلی کوچیک و بزرگ نه تنها دیگران را با فرهنگ و آداب و رسوم منطقه آشنا می کند، بلکه باعث می شود جوانان آن شهر نیز، به آیین ها و رسومات خود پایبند باشند و به آن‌ها احترام بگذارند. زمانی که به تاریخ و زندگی پیشینیان نگاه می‌کنیم به یک موضوع مشخص می‌رسیم و آن هم ایجاد فرصت‌هایی برای شادی، باهم بودن و نشاط گروهی است. به همین دلیل جشن‌ها و مناسبت‌های مختلفی ایجاد شد تا مردم بتوانند در این فرصت‌های شادی گروهی و با هم بودن را تجربه کنند. جشنواره‌ها به عنوان رویدادهای فرهنگی و اجتماعی، نقش مهمی در جذب گردشگران و رونق اقتصادی مناطق مختلف دارند. همچنین گردشگران می‌توانند با آداب و رسوم محلی آشنا شوند و این تجربه را با دیگران به اشتراک بگذارند. تقویت هویت فرهنگی؛ برگزاری جشنواره‌ها می‌تواند به تقویت هویت فرهنگی ساکنان کمک کند و حس افتخار را در آن‌ها افزایش دهد.
جشنواره‌ها می‌توانند به تقویت ارتباطات اجتماعی در میان ساکنان محلی کمک کنند و حس تعلق به جامعه را افزایش دهند. و یک محیط مثبت برای گردشگران ایجادشود. جشنواره‌ها می‌توانند به عنوان یک عامل کلیدی در رونق گردشگری یک منطقه عمل کنند. با برنامه‌ریزی مناسب و توجه به نیازهای گردشگران و جامعه محلی، این رویدادها می‌توانند به توسعه پایدار گردشگری و بهبود کیفیت زندگی ساکنان 
کمک کنند.