رضا جهانفر
بخش دهم
ناديده گرفته‌شدن کشته‌شدگان ايراني
 در جنگ جهاني دوم
جنگ جهاني دوم، تعداد 38 ميليون و سيصد و پنجاه‌ويک هزار تن از مردم اروپا و ساير نقاط جهان را در فاصله سال‌هاي 1939 الي 1945 ميلادي، به کشتن داد (گيدنز، 1389: 379)؛ البته برخي منابع ديگر از کشته‌شدن پنجاه تا هفتاد ميليون نفر در اين جنگ خبر داده‌اند (بهنام، 1390: 100).
در اين جنگ شوروي بيش از همه تلفات داد. بيش از بيست ميليون نفر از شوروي در جنگ با آلمان بسيج شدند که نيمي از آن‌ها به هلاکت رسيدند. ده تا پانزده ميليون غيرنظامي روس نيز درنتيجه جنگ درگذشتند. جمع تلفات شوروي به بيش از 25 ميليون نفر رسيد. آلمان‌ چهارده ميليون نفر نيرو بسيج کرده بود که از اين تعداد چهار ميليون نفر کشته شدند. سه ميليون نفر غيرنظامي آلماني در اين جنگ کشته شدند. مقامات آلماني شش ميليون لهستاني و چند ميليون نفر ديگر از غيرنظاميان ساير کشورها را نيز به قتل رساندند. هزينه‌هاي مالي جنگ جهاني دوم برحسب دلار سال 1990 ميلادي، بيش از ده تريليون دلار آمريکا بود (ترور نويت، 1381: 253 و 254).
نکتة تأسف‌بار اين آمارها و ارقام در اين است که در منابع مختلف، تعداد کشته‌شدگان ايراني در جنگ جهاني دوم يا ذکر نشده و يا بسيار کمتر از تعداد واقعي کشته‌شدگان ذکر شده است.
علل و اهداف اشغال ايران توسط متفقين
اگرچه پژوهشگران دلايل بسياري براي آغاز جنگ جهاني برشمرده‌اند؛ اما بايد در نظر داشت که دو اتفاق مهم آتش اوليه جنگ جهاني دوم را برافروخت؛ حمله ژاپن به چين در ژوئيه 1937 ميلادي و اشغال لهستان توسط آلمان در سپتامبر 1939 ميلادي (بهمني، 1391: 43).
پژوهشگران و محققان در مورد علل، عوامل و اهداف مختلف اشغال ايران توسط متفقين به مواردي اشاره‌کرده‌اند که در اينجا مي‌توان برخي از موارد آن را بيان کرد:
 الف- استفاده آلمان از احساسات ضداستعماري ملل شرق عليه متفقين
ب- کودتاي عراق به رهبري رشيد عالي گيلاني و کمک آلماني‌ها
پ- ضعف در سياست خارجي ايران و عدم تصميم‌گيري به‌موقع
ت- حضور عده زيادي از آلماني‌ها در ايران و تشکيل پايگاه عليه متفقين
ث- ايران مطمئن‌ترين راه مواصلاتي براي کمک به روس‌ها با توجه به راه‌آهن سرتاسري جنوب به شمال بود.
ج- حمله آلمان به روسيه که موجب اتحاد روسيه، انگليس، فرانسه و درنهايت آمريکا شد.
چ- عدم توانايي ارتش ايران در مقابل دو ابرقدرت روس و انگليس (جلالي، 1389: 207).
همچنين اهداف اشغال ايران توسط متفقين به شرح زير عبارتند از:
 الف- تحت‌فشار قراردادن دولت ايران براي اخراج اتباع آلمان
ب- دو کشور خطوط مواصلاتي را تحت نظارت خود درآورند.
پ- حفظ مناطق توليد نفت در خوزستان و نفت‌شهر در کرمانشاه
ت- تسلط و تأمين منافع استعماري (جلالي، 1389: 216).
از سوي ديگر در کتاب «عظمت بازيافته » در مورد دلايل حمله متفقين به ايران از قول چرچيل درج شده است که «درياي مرمره در تسخير زيردريايي‌هاي آلمان است. در درياي سياه، ترک‌ها مانع استفاده از تنگه داردانل هستند. در ولادي وستک خطر ژاپني‌ها وجود دارد. پس تنها راه باز خليج فارس است...» (بي‌نا، 1355، 2). در واقع چرچيل، متفقين را متوجه ساخت که ايران تنها راه نجات روسيه و يگانه پل پيروزي در جنگ
 است. 
ادامه دارد...