مدیرکل دفتر آبزیان آب شیرین سازمان شیلات: 700هزار دلار صادرات و تا ۵۰۰هزار دلار واردات ماهیان زینتی داشتیم
​​​​​​​گروه شیلات- پرورش ماهیان زینتی می‌تواند به‌عنوان یکی از بخش‌های موثر توسعه اقتصادی در مناطق مختلف محسوب شود، همچنان‌که کشورهای هند، چین و سنگاپور در سال‌های اخیر توانسته‌اند با تولید و تکثیر این محصول چشم بازارهای بین‌المللی را به خود خیره سازند. پرورش این ماهی‌ها علاوه‌بر جذابیت بصری برای افراد، می‌تواند حرف‌های زیادی در زمینه توسعه اقتصادی در بازارهای داخلی و خارجی داشته باشد، صنعتی که از طریق واحدهای تولیدی، فروشگاه‌های آکواریومی، گردشگری و زنجیره تکمیل به افزایش ارزآوری و صادرات کمک شایانی می‌کند.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، تولید و تکثیر ماهیان زینتی به سرمایه اندکی برای شروع نیاز دارد، زیرساخت گسترده آبزی‌پروری را نمی‌خواهد، چرخه تولید سریعی دارد و علی‌رغم کشاورزی سنتی، پایداری اقتصادی بالایی دارد. با توجه به مزیت‌های تولید ماهیان زینتی همچون نیازمندی به کارگاه‌های کوچک و نیروی انسانی اندک، این صنعت یکی از گزینه‌های خوب برای جوانان جویای کار و حتی یکی از شاخه‌های اشتغال‌های خانگی برای بانوان محسوب می‌شود. سال‌های زیادی از فعالیت این صنعت در برخی استان‌های ایران نمی‌گذرد، اما بنابر آمار سازمان شیلات کشور، در پنج‌سال اخیر تولید و تکثیر ماهیان زینتی در ایران افزایش داشته است.
صنعت پرورش ماهی‌های زینتی، یکی از حوزه‌های مغفول‌مانده صنعت شیلات و پرورش آبزیان در کشور است. بسیاری از تولیدکنندگان ماهی‌های زینتی کشور معتقدند که این حوزه توانایی بالایی برای ارزآوری به کشور دارد. در این میان اما خبرهایی مبنی بر تخصیص ارز ترجیحی برای واردات ماهی‌های زینتی در کشور در رسانه‌ها منعکس می‌شود. اواسط بهمن ماه بود که سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگویی با «خانه ملت» درخصوص عملکرد سازمان شیلات اعلام کرده بود که بخشی از ارز ترجیحی کشور که قرار بود برای تامین واردات کالاهای اساسی، دارو و امثال این موارد تعلق پیدا کند، به واردات ماهی‌های زینتی اختصاص پیدا کرد.

صادرات ماهیان زینتی کمتر از یک‌میلیون دلار
روز گذشته سیدقباد مکرمی، مدیرکل دفتر آبزیان آب‌شیرین سازمان شیلات در جمع خبرنگاران گفت: صنعت ماهیان زینتی به لحاظ اشتغال، تولید، درآمدزایی و ایجاد امنیت روحی برای جامعه بسیار مهم و گسترده است. وی افزود: تولید ماهیان زینتی با یک آکواریوم در یک خانه روستایی شروع می‌شود تا مجتمع‌های بزرگ کشت و صنعت که در حال انجام است. وی با بیان این‌که ۱۶۴۰مرکز تولید و پرورش ماهیان زینتی در کشور وجود دارد، تصریح کرد: در حال حاضر این حرفه بیش از ۱۲هزار نفر مشغول هستند و تعداد بیشتر آن به شکل غیرمستقیم فعالیت دارند.
مدیرکل دفتر آبزیان آب‌شیرین سازمان شیلات با اشاره به ارزآوری بالای صنعت ماهیان زینتی عنوان کرد: یکی از ابزارهای مهم صادرات وجود خطوط پروازی مستقیم است. با وجود مشکلات حوزه صادرات، امسال به ۹کشور صادرات داشتیم. مکرمی اظهار کرد: به‌رغم تمامی مشکلات در این حوزه، ارزآوری خوبی داشتیم به‌طوری‌که براساس آمار گمرک امسال کمتر از یک‌میلیون دلار ( ۷۰۰میلیون دلار) در این حوزه صادرات بوده و براساس آمار گمرک امسال ۴۰۰ تا ۵۰۰هزار دلار واردات داشتیم. وی ادامه داد: واردات محدود بوده و از محل ارز حاصل از صادرات خود این ماهیان، نوزادان انواع ماهیان صادراتی وارد کشور می‌شود.
این مسئول دولتی با بیان این‌که صنعت ماهیان زینتی از گستردگی و قدمت بسیار خوبی در جهان برخوردار است، گفت: اما در ایران کمتر شناخته‌شده است. مکرمی عنوان کرد: یکی از خلاءهای این صنعت نبود تشکلی که مسائل آن را پیگیری کند، بود که پیشنهاد دادیم تا از سوی فعالان تأسیس شود که کارهای قانونی ْآن انجام شده و به‌زودی به شکل رسمی کارش را آغاز می‌کند.
مدیرکل دفتر آبزیان آب‌شیرین سازمان شیلات با اشاره به برخی مشکلات تولیدکنندگان این صنعت در تأمین انرژی موردنیاز خود، بیان کرد: برخی نهادها با وجود تعریف مشخص و قانونی از آبزیان که شامل تمام گیاهان و ماهیانی می‌شود که در آب زندگی می‌کنند یا بخشی از زندگی آن‌ها در آب است و جزو محصولات کشاورزی محسوب می‌شوند، ماهیان زینتی را در این دسته قرار نمی‌دهند. تعرفه گاز، برق و آب این واحدهای تولیدی استان به استان متفاوت بوده و سلیقه‌ای اعمال می‌شود.
مکرمی ادامه داد: این صنعت جاذبه زیادی برای اشتغال دارد و هسته‌های خانگی زیادی ایجاد کرده که افراد نوزاد آبزی را تحویل گرفته و پرواربندی می‌کنند و به شرکت‌های اصلی می‌فروشند، اما متأسفانه در کشور شناخته‌شده نیست. وی با اشاره به اوج بازار تقاضای این ماهیان در ایام پیش از نوروز، عنوان کرد: آمار گمرک نشان می‌دهد امسال ۱۵۰هزار دلار فرآورده خوراک سگ و گربه وارد کشور شده، اما برای فروش ماهیان زینتی در این ایام انواع انتقادها را شاهد هستیم. مدیرکل دفتر آبزیان آب‌شیرین سازمان شیلات در ادامه سخنان خود، گفت: ۹۹درصد ماهیان زینتی گونه گرمسیری و استوایی داشته و این ماهیان در ایران قدمتی حدود ۵۰ساله دارند.
مکرمی با اشاره به کاهش شدید منابع آبی کشور افزود: بسیاری از زیستگاه‌های آبی کشور به دلایل مختلف از بین رفته‌اند. 

تامین بخش اعظم ماهیان زینتی از تولید داخل
الهام ورزندیان، نماینده انجمن ماهیان زینتی نیز گفت: براساس آمار در ۲۰سال گذشته، ۷۵درصد ماهیان زینتی از خارج و کشورهای شرق‌آسیا وارد می‌شد، اما اکنون بخش اعظم گونه‌ها تولید داخل است. به گفته وی، در حال حاضر، بیش از ۱۵۰گونه ماهیان زینتی در ایران تولید می‌شود که باعث شده ایران به یک مرکز عالی برای صادرات به کشورهای همسایه مانند کشورهای حوزه خلیج‌فارس، عراق، ترکیه و آذربایجان تبدیل شود. این امر به دلیل تنوع و کیفیت بالای ماهیان زینتی تولیدشده در ایران و نزدیکی مسافتی به این کشورهاست که هزینه‌های حمل‌ونقل را کاهش می‌دهد.
ورزندیان با اشاره به دغدغه‌ها و چالش‌های موجود افزود: در هر اداره‌ای که به‌دنبال حمایت از تولیدکننده برویم، با مشکلات بسیاری روبه‌رو می‌شویم. برای مثال، اگر امسال به ما گازوئیل برای استفاده زمستان بدهند، سال آینده هیچ تضمینی وجود ندارد که همین اتفاق بیفتد. خرید گازوئیل آزاد نیز به‌عنوان قاچاق محسوب می‌شود. وی ادامه داد: تولیدکنندگان بسیاری در ایران تقاضا کرده‌اند که ورود برخی ماهیان به کشور ممنوع شود، اما هوشیاری و آگاهی بالای این افراد از اهمیت ورود ژن‌های جدید و تنوع ژنتیکی موجب شده تا این تقاضاها متوقف شود. آن‌ها به‌خوبی می‌دانند که محدودیت و محرومیت نمی‌تواند از این صنعت حمایت کند و این امر موجب افزایش کیفیت تولیدات داخلی خواهد شد.
نماینده انجمن ماهیان زینتی با اشاره به حساسیت‌های موجود در ارتباط با مهاجم‌بودن گونه‌های آبزیان سنتی، با اشاره به کاهش شدید منابع آبی کشور گفت: بسیاری از زیستگاه‌های آبی کشور به دلایل مختلف از بین رفته‌اند. یک محقق آلمانی که برای بررسی گونه‌های بومی ایران به کشور آمده بود، اعلام کرد که بیش از ۷۰درصد منابع آبی که به‌دنبال آن‌ها بود، دیگر وجود ندارند. در چنین شرایطی، نگرانی درباره ورود گونه‌های مهاجم، آن‌هم بدون مستندات علمی، باید مورد بازنگری قرار گیرد. وی با تأکید بر اینکه بسیاری از کشورهای جهان از صنعت آبزی‌پروری و توریسم وابسته به آن بهره می‌برند، تصریح کرد: در دنیا سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای روی توریسم تفریحی و آبی انجام می‌شود، اما باوجود ظرفیت‌های بالای ایران در این حوزه، هنوز از این پتانسیل‌ها استفاده مناسبی نشده است.