دقیقاً همان کاری که جو بایدن برای دیگر توافقنامه ها به خصوص توافقنامه آب و هوایی پاریس انجام خواهد داد. یعنی بایدن تلاش دارد بدون جنجال سیاسی و دیپلماتیک نماینده آمریکا را در نشست توافقات حاضر کند و دوباره به تعهدات خود عمل خواهد کرد. بنابراین در خصوص توافق هسته‌ای نیز این یک سناریوی مطلوب، هم برای بایدن و برای حزب دموکرات است. اما احتمال دارد در این بین جو بایدن توافقات پشت پرده ای با جمهوری اسلامی ایران در خصوص کیفیت و چند و چون بازگشت به برجام داشته باشد.
توافقات و مذاکرات پشت پرده آن چیزی نیست که در سفر عراقچی به عمان بتوان به آن دست یافت. چون من اعتقاد دارم که هرگونه مذاکره‌ای احتمالاً دو هفته مانده به شروع رسمی دولت جو بایدن خواهد بود. یعنی شرایطی که اکنون بر فضای دیپلماتیک ساری و جاری نشان از تلاش برای مذاکرات پشت پرده ندارد. یعنی بستر این مذارکات فعلا وجود ندارد. به این دلیل که هر گونه مذاکره پشت پرده عملاً حواشی زیادی، هم برای جو بایدن و هم برای جمهوری اسلامی ایران به وجود خواهد آورد. 
این نکته جز همان ارزیابی هایی است که امروز در صحنه سیاسی ایالات متحده آمریکا به یک واقعیت غیرقابل انکار بدل شده است. چراکه با ارزیابی کلی از فضای سیاسی داخلی در جمهوری اسلامی ایران به نظر می‌رسد که اصلاح‌طلبان و جریان میانه‌رو بخت چندانی در انتخابات پیش رو نداشته باشند و یحتمل کرسی پاستور و دولت سیزدهم به یک اصولگرای رادیکال و یک فرد نظامی خواهد رسید. به هر حال با تلاش های مجلس یازدهم برای اصلاح قانون انتخابات و همچنین فضاسازی های مخرب علیه برجام، مذاکره با آمریکا و تخریب هرگونه فعالیت دیپلماتیک در این خصوص و نهایتاً رادیکال کردن فضای سیاسی داخلی برای موج سواری اصولگرایان نشان می دهد که اکنون این جریان عزم جدی خود را جزم کرده است که به کرسی پاستور برسد. این مسئله بیش از پیش اکنون برای خود آمریکایی ها مسجل شده است. بنابراین اگر جو بایدن به دنبال بازگشت به برجام است باید در فرصت کوتاه تا پایان عمر دولت حسن روحانی آن را انجام دهد وگر نه که با روی کار آمدن گزینه رادیکال در ایران به عنوان رئیس‌جمهور عملاً فضا برای مذاکرات بسیار سخت و پیچیده خواهد شد. 
در چنین فضای سیاسی و دیپلماتیک احتمالی ناشی از روی کار آمدن یک گزینه اصولگرای رادیکال در ایران حتی اگر یک گزینه جمهوریخواهی غیر از دونالد ترامپ به جای بایدن روی کار می آمد تلاش جدی برای بازگشت فوری به برجام انجام می‌داد چرا که اتفاقاً در سایه بازگشت مجدد آمریکا به توافق هسته‌ای و بازتعریف روابط تخریب شده ایالات متحده با جامعه جهانی است که می توان ایران را بیش از پیش کنترل کرد؛ اتفاقی که در دوره باراک اوباما و معاون اولی جو بایدن پی گرفته شد. یعنی کاخ سفید در دوره بایدن دوباره سعی خواهد کرد که همان رویه دولت باراک اوباما را در اجماع سازی علیه ایران پیش بگیرد.
بررسی مجدد دو لایحه پالرمو و CFT در مجمع تشخیص مصلحت نظام اگرچه که به فضای دو قطبی مخالفان و موافقان در محافل سیاسی و رسانه‌ای داخل کشور دامن زده است، اما به هرحال نفس بازگشت این لوایح به مجمع می تواند یک پالس مثبت دیپلماتیک را به همراه داشته باشد. با وجود آن که برخی نمایندگان مجلس مانند رئیس کمیسیون امنیت ملی و یا برخی از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام به صراحت از عدم تصویب این لوایح سخن گفتند، ولی آن چیزی که تعیین کننده خواهد بود منافع کلان سیاسی، امنیتی، اقتصادی و معیشتی کشور است. بنابراین اگر فضا و اقتضائات ایجاب کند با نظر مثبت رهبری می‌توان عنوان کرد که شاید تایید این لوایح دور از واقعیت نباشد. البته تهران برای حل و فصل تبعات پذیرش آن سعی خواهد کرد با پیش شرط هایی نحوه ارتباط با برخی از گروه های نیابتی در منطقه را هم تعیین تکلیف کند. پس فضا مثبت است
قطعاً هرگونه تلاش برای بازگشت به برجام و لغو تحریم ها از سوی جو بایدن به معنای شکل گیری مشروعیت دیپلماتیک در خصوص اجماع سازی علیه ایران برای واشنگتن است. بنابراین در یک سو جو بایدن به فوریت به دنبال بازگشت به برجام و لغو تحریم ها است تا مشروعیت ایجاد کند و از طرف دیگر کشورهای اروپایی به خصوص آلمان سعی می‌کنند با نقشی که بر عهده گرفتند از هم اکنون زمینه را برای وادار کردن ایران به دادن برخی امتیازات در حوزه موشکی و نفوذ منطقه مهیا کنند. بنابراین آنچه که هایکو ماس در دو هفته اخیر بر آن تاکید می کند نوعی آماده‌سازی زمینه برای بازیگری جو بایدن بعد از کسب مشروعیت و بازگشت به برجام است.
*کارشناس ارشد روزنامه نگاری سیاسی