گروه راه و ساختمان - بانک مسکن اخیراً از طرح خود برای «فروش متری مسکن» در بورس خبر داده است. این درحالی ست که به دلیل وجود تقاضای سرمایه‌ای در بازار مسکن، اجرای چنین طرحی التهابات در این بخش کلیدی اقتصاد را تشدید خواهد کرد. در واقع از آن جا که ساخت و ساز زمانبر است، اجرای طرح فروش متری مسکن موجب می‌شود تقاضای جدید غیر مصرفی بر عرضه غلبه کند و با سیگنال بورس به بازار واقعی، رشد بیشتر قیمت مسکن تسهیل شود.
به گزارش اقتصادسرآمد، بر اساس آن چه در خبرها آمده است، بانک مسکن بنا دارد بازار فروش متری مسکن را در بورس ایجاد نماید. در همین خصوص شایان مدیرعامل بانک مسکن گفته است: طرحی با نام فروش متری آپارتمان توسط بانک مسکن تدوین شده است و بر اساس برنامه‌ریزی صورت گرفته، شرکت‌های زیرمجموعه بانک مسکن از طریق بورس با اوراق موازی سلف فروش متری مسکن را اجرایی می‌کنند.شایان ضمن اعلام این‌که مجوز شورای فقهی بانک مرکزی برای فروش متری مسکن اخذ شده است، اضافه کرد: در حال مذاکره با بورس هستیم، با این کار خانواده‌ها می‌توانند به صورت متری اقدام به خرید مسکن کنند.
هنوز اهداف این طرح به طور دقیق مشخص نشده است؛ اینکه آیا بانک مسکن با این طرح قصد تأمین مالی و ساخت خانه برای اقشار نیازمند را دارد یا می‌خواهد زمینه‌ای برای سرمایه‌گذاری صاحبان پس انداز در بخش مسکن را فراهم کند، یا اینکه بنا دارد قیمت مسکن را کنترل نماید. هریک از این اهداف یا سایر اهدافی که می‌توان برای چنین طرحی متصور بود، کارکرد طرح و آثار آن را نیز متغیر خواهد کرد.
آیا قیمت مسکن در بورس واقعی می‌شود؟
با وجود اظهاراتی مبنی بر مزایای ورود مسکن به بازار کالا بحث‌های زیادی در این باره وجود دارد. عده‌ای از همان آغاز طرح این موضوع، موافق این طرح و عده‌ای دیگر آن را در شرایط کنونی بدون منفعت مطرح کرده‌اند. اکنون این سوال مطرح است که آیا ورود مسکن به این بخش منجر به گرانی بیشتر نمی‌شود و یا اینکه با چنین اتفاقی بازار مسکن از رکود چندساله خود خارج خواهد شد یا خیر؟.
علت مخالفت با عرضه مسکن در بورس
محمدرضا شهنام‌پور، کارشناس بازار سرمایه در این باره به روزنامه اقتصادسرآمد، می‌گوید: ورود مسکن به بازار بورس موافق و مخالفانی دارد که ظاهراً مخالفان این ماجرا بیشتر هستند. مخالفان این طرح معتقدند که چنین راهکاری، تأثیر مثبتی بر بازار مسکن ندارد و موجب بی‌نظمی بیشتر آن خواهد شد حتی کارشناسان و متولیان معاملات املاک، پیش از این هم نسبت به راه‌اندازی بورس مسکن، واکنش خوبی نشان نمی‌دادند.
ترس از سرنوشت فولاد برای حوزه مسکن
وی در واکنش به اظهاراتی مبنی بر این که عرضه مسکن در بورس، دلالی را کاهش می‌دهد، می‌گوید: اگر عرضه مسکن در بازار سرمایه همانند عرضه فولاد باشد نه تنها نتیجه مثبتی نخواهد داشت بلکه مشکلات این حوزه را بیش از پیش افزایش می‌دهد.
از ظرفیت بورس باید برای جذب سرمایه استفاده کرد
او با بیان این‌که از ظرفیت بورس باید برای جذب سرمایه استفاده کرد، معتقد است برای جذب سرمایه‌های خرد مردم باید صندوق پروژه و شرکت‌های سرمایه گذاری تشکیل داده و به بورس معرفی شوند و سپس تولیدات آن‌ها نیز در بازار سرمایه ارائه شود.
به اعتقاد سعادت، عرضه مسکن بدون زیر ساخت مناسب در بورس همانند عرضه فولاد بی‌نتیجه بوده و تبعات زیادی خواهد داشت، وزارت اقتصاد و دارایی برای کاهش دلالی در حوزه مسکن باید فهم درستی از مسئله داشته باشد و در راستای حل اساسی آن گام بردارد نه این که صورت مسئله را پاک کند.
این کارشناس بازار سرمایه، افزود: به نظر نمی‌رسد که ورود مسکن به بورس کالا تأثیر چندانی در شرایط بازار ساخت‌وساز داشته باشد. شاید چنین تدابیری تأثیرات موقت را به همراه داشته باشد اما تا زمانی که دلایل اصلی گرانی و نابسامانی بازار مسکن از بین نرود این گونه راهکارها برای تغییر وضعیت بازار مسکن چاره ساز نیست.
عرضه هر کالایی در بورس تابع میزان عرضه و تقاضاست و شرایط آن را بازار تعیین می‌کند. حال اگر شرایط عرضه و تقاضای فعلی در نظر باشد که ورود مسکن به این بخش، بدون فایده خواهد بود از طرفی اگر دولت پا پیش گذارد و در این بخش مداخله کند با نتیجه خوبی روبرو نمی‌شویم. وی چنین مباحثی در زمانی که به صورت تئوری مطرح می‌شود جذاب به نظر می‌آید ولی مهم عملیاتی شدن آن است که با توجه به گذشت مدت زمانی از این موضوع مشخص است که چندان نگاه جدی به آن نبوده است همانگونه که ورود صنایع به بورس هم چندان با بازخورد قابل توجهی همراه نبوده است.
اما در این بین هستند کسانی که با مفید دانستن عرضه مسکن در بورس، معتقدند؛ مهم‌ترین نکته‌ای که توجه به آن برای موفقیت در چنین بازارهایی اهمیت دارد، اطلاع رسانی صحیح به مردم است تا متقاضیان با آگاهی کاملی وارد این بازارها شوند و با رفتارهای هیجانی خود متضرر نشوند. ورود مسکن به بورس اتفاقی مثبت است و باعث شفافیت قیمت‌ها خواهد شد. شرایط غیر نرمال و قیمت‌های غیر واقعی که در بخش مسکن وجود دارد با ورود به بازار بورس به تدریج از بین رفته و نرخ اصلی و واقعی مسکن خود را نشان خواهد داد. دلیل شفافیت قیمت‌ها به حذف واسطه‌هایی بازمی‌گردد که عامل اصلی برای گرانی مسکن هستند زیرا در بورس بدون وجود چنین دلالانی خریدار و فروشنده بر سر قیمت اصلی به توافق می‌رسند.