گروه انرژی - حدود 90 درصد حمل و نقل ایران از مسیر دریا صورت می‌گیرد، از این رو توسعه و تجهیز ناوگان دریایی کشور برای پیشرفت حمل و نقل دریایی بسیار واجب و حیاتی است. در دنیا اجازه تردد و پهلوگیری به کشتی‌هایی که محیط زیست را آلوده می‌کنند،‌نمی‌دهد، سال گذشته به همین دلیل مشکلاتی برای کشتی‌های ایرانی در تردد به بنادر چین به وجود آمد و با معطلی روبرو شدند. مشکل چندان هم پیچیده نیست؛ رعایت‌نکردن قوانین مربوط به سوخت پاک که اجرای آن ها از سال ۲۰۲۰ برای تمامی خطوط کشتیرانی، الزامی شده است.
به گزارش اقتصادسرآمد، در چنین شرایطی بسیاری از صاحبان کالا نگران بارهای خود هستند و بیم آن می‌رود که نبود کالاهای این کشتی‌ها در بازار،عرضه و تقاضا را متأثر کند. نکته تأمل‌برانگیز آن است که شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران این موضوع را حل‌شده قلمداد کرد. مشکلی که البته گویا فقط از دیدگاه آن ها حل شده است و نتیجه آن تنها توقف کشتی‌ها در بنادر دیگر کشورها و برای مدت کوتاه است. این موضوع تا اندازه‌ای عجیب است که به نظر می‌رسد امور دریایی در ایران، متولی مسئولیت‌پذیری برای پاسخ‌گویی ندارد. اما گویا این مساله در حال پیگیری و حل نهایی است.
شرکت‌های کشتیرانی باید از سال ۲۰۲۰ به این‌سو، مطابق با قوانین نهاد بین‌المللی کشتیرانی، مازوت مصرف نمی‌کردند اما شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی با استفاده از مازوت، این قانون را نقض کرده و سیستم موتور کشتی‌ها را با سوخت با گوگرد پایین تنظیم نکرده است . این روند آن هم در زمان تحریم نه تنها بر اقتصاد دریایی کشورمان صدمه وارد می‌کند که وجهه بین المللی کشتیرانی ما را دچار خدشه شاید جبران ناپذیری خواهد کرد. اقدامی که پکن آن را مرتبط با عدم رعایت استانداردهای زیست محیطی سوخت شناورهای متعلق به شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی دانسته ولی فعالان اقتصادی علت اصلی آن را تبعیت پکن از تحریم‌های آمریکا علیه این شرکت عنوان کردند.
عامل جلوگیری از ورود کشتی‌های ایرانی به بنادر دیگر کشورها
اما در اینباره با تاکید براین نکته که پیوستن به کنوانسیون استفاده از سوخت کم سولفور از ابتدای سال ۲۰۲۰،‌ برای تمامی کشتی‌ها از جمله ایران الزام آور شده است، به رزونامه اقتصادسرآمد، گفت: وزات نفت ایران، پالایشگاه نفت شازند را به تولید ماهانه ۴۵ هزار تن سوخت کم سولفور مکلف کرد. این در حالی است که میزان مصرف سالانه سوخت کشتی‌های ایرانی حدود یک و نیم میلیون تن است.
ممانعت از پهلوگیری برخی کشتی‌های ایرانی در بنادر کشورهای دیگر
سیدعلی حسینی، دبیرکمیسیون حمل و نقل و لجستیک اتاق بازرگانی ایران در گفت و گوبا اقتصادسرآمد ممانعت از پهلوگیری برخی کشتی‌های ایرانی در بنادر کشورهای دیگر را منطقی دانست و افزود: استفاده از سوخت مازوت و آلودگی ناشی از آن باعث شده تا کشورها برای حفاظت از جان مردم ساکن این بنادر از پهلوگیری کشتی‌هایی که از سوخت سولفور استفاده نمی کنند جلوگیری کنند و حرجی بر انان نیست.
کاتالیزور نجات بخش کشتی‌های قدیم ایرانی
کشتی‌های نسل جدید قطعا برای پهلوگیری در بنادر دیگر کشورها مشکلی نخواهند داشت موضوعی بود که وی به آن پرداخت و گفت: صنعت کشتیرانی برای کشتی‌های نسل قدیم شرایطی را فراهم کرده تا کاتالیزور مخصوصی برای تصفیه سوخت آنها نصب شود تا مشکل حضور کشتی‌های ایرانی در بنادر دیگر کشورها با سهولت فراهم شود.
چرا کاتالیست برای کشتی‌ها جذاب نیست
دبیرکمیسیون حمل و نقل و لجستیک اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با بیان اینکه کشتیرانی کشور ما به خوبی وارد این فضا شده تا آلودگی کشتی‌هایی که بالاتر از حد مجاز هست را مدیریت کند، تصریح کرد: هزینه زیاد و کاهش راندمان کشتی از مواردی است که شاید مانعی باشد در راه رسیدن به اهداف استفاده از سوخت کم سولفور.
حسینی تاکید کرد: حضور کشتی‌های نسل قدیم منوط به تجهیز آنها به کاتالیزور در نسل قدیم کشتی‌ها و یا حمل بار دریایی با کشتی های نسل جدید است. با وجود بحث تحریم ها و محدودیت حضور در بنادر بسیاری از کشورها به نفع کشور است که به کنوانسیون ۲۰۲۰ پایبند باشد.
اوایل دهه نود به رغم تشدید تحریم های دریایی، ایران دویست و شصت و دو میلیون تن مبادله دریایی داشته است که اگر ایران به این دانش دست پیدا نمی کرد، روزهای سختی در انتظار اقتصاد دریایی کشور. شرکت های ایرانی طی سال های گذشته هم با بومی سازی دانش کاتالیست سازی نقش مهمی را در افزایش تولید بنزین و محصولات پتروشیمی ایفا کردند.
سازمان بین المللی دریانوردی (IMO) سال گذشته اعلام کرده گوگرد سوخت مورد استفاده کشتی ها تا ابتدای سال ۲۰۲۰ میلادی به کمتر از نیم درصد برسد. در حالی که اکنون گوگرد موجود در سوخت کشتیها سه و نیم درصد است. کشتی هایی که نتوانند این استاندارد را رعایت کنند حق پهلوگیری در هیچ بندری را ندارند و جریمه می شوند. ایران بیش از یکصدو هشتاد کشتی دارد، اعم از فله بر، کانتینر بر، نفت کش، اگر ایران نتواند نفت کوره با سولفور پایین را جایگزین سوخت فعلی کشتی های خود کند، هیچ کشتی ایرانی قادر به پهلوگیری در بنادر خارجی نیست. این به معنای ایجاد بحران در تجارت دریایی کشور است.
شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی نیز با انتشار اطلاعیه‌ای اتهام استفاده از سوخت با سولفور بالا در ناوگان خود را رد کرده و اعلام کرده از ماه‌ها قبل آمادگی‌های لازم برای اجرای الزامات کنوانسیون جلوگیری از آلودگی دریا (مارپول) مربوط به استفاده از سوخت کم‌سولفور در کشتی‌های ناوگان ملی اجرایی شده و قبل از موعد مقرر اجرای الزامات در ابتدای ژانویه سال جاری میلادی(تعیین شده از سوی سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO)، تجهیزات کشتی‌ها به روزرسانی شده و سوخت منطبق (کم سولفور) برای استفاده کشتی‌های ناوگان تدارک شده است.